Tırhandiller ‘Kıvırcık Mustafa’ Anısına Paslarını Döktü

Antik çağlardan günümüze ulaşan Akdeniz ve Ege’nin denizci teknesi Tırhandil'lere “yeni bir kimlik” kazandıran “Kıvırcık Mustafa”nın anısına düzenlenen yarışlarda Tırhandil'ci dostları kelimenin tam anlamı ile paslarını döktü. Hem geride büyük bir boşluk bırakan arkadaşlarını andılar hem de Bodrum’un sert rüzgarında uzun süre hasret kaldıkları kıran kırana bir mücadele sergilediler.

Uzun süredir Tırhandil Cup ile ilgili haberler yaptık ama doğrusunu söylemek gerekirse “yarış formu” kazandırılan Akdeniz ve Ege’nin 2000 yıllık geçmişe sahip ticari kökenli tekneleri arasındaki çekişmeyi izlemek ilk kez kısmet oldu.

Ama bu zarif teknelerin “yarışçı” yanları kadar, Tırhandil’e gönül veren ekiplerin yarattığı atmosfer de ilgimizi çekti.

Milta Bodrum Marina’daki tarihi fenerin önündeki rıhtıma bağlanan teknelerin başında toplanan heyecanlı ekipler arasındaki konuşmalar, rakibi dürten “sataşmalar”, iddialaşmalar hafızamızda artık giderek yok olan 30-40 yıl öncesinin yatçıları arasındaki muhabbeti hatırlattı.


YELKENCİ DEĞİLLER AMA HIRSLI VE İDDİALILAR

Hepsi hırslıydı, iddialıydı ama buna karşılık bazı teknelerdeki dümenciler hariç hiçbiri yelkenci değildi… Tekne yapanlar, lokanta işletenler, balıkçılar, esnaf ve marangozlar bu kocaman aileyi yaratmışlar ve keyfini de birlikte sürmeye karar vermişlerdi.

Rekabet seviyesi o denli yüksekti ki, bir yarışta rakibine geçilen teknesini karaya çekiyor, içerideki kapıları, dolapları söküyor, direği değiştiriyor, kısaca kendisini “hızlandıracak” ve “güçlendirecek” ne varsa yapıyordu. Hemen hemen hepsi ya aynı mahalleden ya da çocukluk arkadaşıydılar…



“TİCARİ GAYIK”, YARIŞ TEKNESİ OLDU

“Kıçı başı benzer, yelken ile yürütülen, dayanıklı ve zarif ahşap tekne” olarak tanımlanan Tırhandil'lerin en büyük özelliği eninin boyunun üçte biri olması… Tekne inşa ölçülerindeki bu ayrıntının Tırhandil'in kolay alabora olmasını engellediği belirtiliyor.

Yuvarlak gövdesi, geniş karnı ve güverte yapısı ile antik çağlardan bu yana yük taşımacılığı, balıkçılık ve süngercilikte kullanılan deniz ticaretinin en önemli teknesi idi Tırhandil.

Bu teknelerle yarışma ve Tırhandil Cup’ın doğuşunun fikir babası ise Bodrum’un ünlü Tırhandil ustalarından “Kıvırcık” lakaplı Mustafa Cengiz idi.

Yakalandığı hastalıkla mücadelesini 2021'in Nisan ayında kaybeden “Kıvırcık Mustafa”nın 69 yaşında ölümü, Tırhandil'ciler arasında büyük üzüntü yarattı. Sonunda da can dostlarını denizde anmak için 3-4 Temmuz’da bir yarış düzenlemeye karar verdiler.

Böylece pandemi nedeniyle 2020 yılında ara verdikleri yarışlara geri dönecekler ve kendi deyimleri ile "paslarını" dökeceklerdi... Öte yandan yarış özlemini giderirken “Kıvırcık Mustafa”yı da yad edeceklerdi.


BODTO’DAN TAM DESTEK

Bu etkinlikten haberdar olan Bodrum Ticaret Odası (BODTO) Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Kocadon, “Hazırlıklarınızı yapın, bizden size maddi manevi tam destek” dedi ve ana sponsorluğu üstlendi. Milta Bodrum Marina ise hem teknelere bağlanacak rıhtım ayarladı hem de etkinlikte kullanılmak üzere tarihi fenerin altındaki Marina Club’ı tahsis etti.

Bazı teknelerin reytingleri henüz çıkmadığı için ekipler aralarında anlaştı ve trofe dışı özel bir yarış olan “Kıvırcık Mustafa Etabı’nın “Boat to Boat” yapılmasına karar verildi.

33 metre boyunda Türkiye'nin ilk ve tek yelkenli okul gemisi STS Bodrum’un “Komite Teknesi” olarak kullanıldığı yarışın ilk günü 9 tekneden oluşan filo, grup ayırımı olmaksızın yaklaşık 15 deniz mili mesafeli Köçek Adası dönüşlü rotaya gönderildi. Ama hazırlık işareti verilmeden önce tüm tekneler etrafında toplandı vebu zarif teknelerin için bir dakikalık saygı duruşu yapıldı.



BODRUMUN SERT RÜZGARI YARIŞA KEYİF KATTI

320 dereceden (kuzey-kuzeybatı) 15-18 knot hızla esen, gücü sağnaklarda 25-27 knot’a ulaşan rüzgarda tekneler Komite Teknesi’nden verilen startın ardından 0.5 deniz mili uzaklığa atlıan orsa şamandırasını dönüp, Görecek Adası’nı sancakta, Çelebi Adası’nı iskelede bırakıp Köçek Adası’na yönlendi.

Rotasını ilk tamamlayan Aytuğ Ürer dümenciliğindeki Hızır 1 ilk günün kazananı oldu. Peşinden Mazlum Ağan yönetimindeki Gargantua ve İbrahim Cengiz’in Gara Poşet’i geldi.

Orsa şamandırası dönüşünde çatışan Bastarda ile Funda aldıkları hasar üzerine terk bildirerek parkurdan çekildi. Vinci kopan Alice ise ilk günün terk veren üçüncü teknesi oldu.

Şamandıra başında çatışan ve hasar gören iki teknenin ekibi, karaya döndükten sonra “helalleştiler” ve bu talihsiz kazayı unutmak için hep birlikte organizasyon tarafından fenerin altında hazırlanan “mangal partisi”ne katıldılar.


İKİNCİ GÜN FİLO 2 TEKNE EKSİLDİ

Planda bir şamandıra yarışı olmasına rağmen, Başhakem Aslı Göktan güçlü rüzgarda bu rotadan kaçındı ve ikinci gün mücadelesinin de coğrafi parkurda yapılmasına karar verdi.

İlk gün hasar gören iki tekne parkura çıkmadığı için yarıştaki tekne sayısı ikinci yarışta 7’ye düştü.

Karaada’nın kuzeyinde demirli Komite Teknesi’nden verilen startın ardından filo bu kez 330 dereceye ve 0.4 deniz miline atılan orsa şamandırasını dönüp, genel güney yönünde ada boğazından geçtiler. Karaada’nın güneyindeki Yassıkaya’yı iskelede bırakan tekneler geri gelerek yaklaşık 12 deniz millik rotalarını başlangıç noktasında tamamladılar.

18-25 knot arasında değişen rüzgarın kimi zaman sağnaklatda 30 knot’ı zorladığı parkurda Hızır 1 yine en hızlı tekne olduğunu gösterdi ve ilk finişi verdi. İlk üç arasındaki sıralama bu yarışta da değişmedi.


ÖDÜL TÖRENİNDE ANILAR PAYLAŞILDI

Ödül töreni için bir kez daha Milta Bodrum Marina’daki Marina Club kullanıldı.

Bir önceki yıldan kalan kupalar ve Kıvırcık Mustafa Etabı’nın ödülleri dağıtılmadan önce yapılan konuşmalarla “Kıvırcık Mustafa” anılarda yeniden canlandı. Organizasyon Komitesi Başkanı Deniz Mutlu duygusal bir konuşma yaptı ama sözler boğazında düğümlendi. Ardından, “Hayır, beni ağlatamayacaksınız” diyerek mikrofonu BODTO Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Kocadon’a verdi.

Onun da paylaşacağı anılar vardı. Ardından, “Tırhandil Bodrum’un teknesidir. Ona sahip çıkmak ve yaşatmak için gereken ne varsa yapacağız” dedi.   

Yarışların birincisi olan Hızır 1’in ve inşa edildiği Hacı Tersanesi’nin sahibi Mustafa Özkeskin ise bir çocukluk anısını paylaşırken “Kıvırcık Mustafa” için “O baba yarısı, amcam gibiydi” ifadesini kullandı.



“Kıvırcık Mustafa”nın eşi Zuhal, babasının ölümü üzerine Kıvırcık Tersanesi’ni bundan böyle işletecek olan oğlu İTÜ Gemi İnşa Mühendisi İbrahim, Bodrum Denizciler Derneği Başkanı Erol Erdoğan ile Milta Bodrum Marina Genel Müdürü Seher Çalı’nın da katıldığı ödül töreninin ardından BODTO Yönetim Kurulu Üyesi Erdem Ağan sunumunda bir çekiliş yapıldı.

Çekilişin talihlisi Kalita teknesi oldu. Kalita’nın bir yıl boyunca bakımını, kara parkını ve çekme-atma işlemlerini Ağanlar Tersanesi ücretsiz karşılayacak.  


TIRHANDİL CUP KIVIRCIK MUSTAFA ETABI
3-4 Temmuz 2021 / Bodrum

1. Hızır 1 (Aytuğ Ürer) 1-1 (2)
2. Gargantua (Mazlum Ağan) 2-2 (4)
3. Gara Poşet (İbrahim Cengiz) 3-3 (6)
4. Oruç 1 (Edip Ürer) 4-5 (9)
5. Knidos (Deniz Mutlu) 5-7 (12)
6. Kalita (Yunus Akçalı) 6-6 (12)
7. Alice (Uğur Ayaz) 10-4 (14)
8. Bastarda (Barış Çağlar) 10-8 (18)
9. Funda (Ercan Canuysal) 10-8 (18)


Alıntı: TurkSail