Tirhandilciler Ustaları İçin Yarışacak…

Trofenin adı ise, geçtiğimiz günlerde talihsiz bir kazayla kaybettiğimiz yelkenci, kaptan, çekek yeri sahibi Oktay Tüfek’e adandı: Tırhandil Cup, Oktay Tüfek Trofesi 2023

Era Bodrum Yelken Kulübü tarafından düzenlenen ve TYF, Türkiye Yelken Federasyonu’nun programlı yarışları arasında yer alan, toplam 6 ayaktan oluşan Tırhandil Cup 2023 Oktay Tüfek Trofesi’nde ilk ayak 7- 8 Ocak tarihlerinde yapılacak.

Trofenin ilk ayağı, ustalar ustası diye anılan Ziya Güvendiren adına start alacak.

İlk ayak için tirhandilciler, Cuma günü Bodrum Limanı’nda - kendilerine özel olarak ayrılan - yerde demir atacak. İlk startın Cumartesi günü saat 12.00 de verileceği yarışta, yelkenciler aynı akşam trofe açılış töreninde buluşulacak.

İlk ayak ödül töreni, bir sonraki ayakta yapılacak.

Tırhandil Cup, Bodrum’un simgelerinden biri olan ‘yaşayan efsane’ olarak adlandırılan ‘tirhandilleri’ ülkemizde ve uluslararası sularda tanıtmak ve yaşatmanın yanı sıra Bodrum’da yelken sporuna yeni bir boyut kazandırmayı da amaçlamaktadır.

Her teknede en az 3 lisanslı yelkencinin bulunması şartıyla olan yarışlara, misafir yelkenciler de katılabilmektedir.

Bodrum Kaymakamlığı himayesinde yapılacak Tırhandil Cup Oktay Tüfek Trofesi’ni Muğla Büyükşehir Belediyesi, Bodrum Belediyesi, Bodrum Ticaret Odası, Deniz Ticaret Odası, Denizciler Derneği, Başar Petrol, Bodrum Marine Group, Ağanlar, Bodrum Spor Yelken, American Hospital The Bodrum Cup, Kaktüs Kitaplı Kafe ve Bodrum Deniz Müzesi Yayınları destekliyor.

Tırhandil Cup Oktay Tüfek Torfesi 2023 Programı

1. Ayak 07 - 08 Ocak

2. Ayak 28 - 29 Ocak

3. Ayak 11 - 12 Şubat

4. Ayak 04 - 05 Mart

5. Ayak 18 - 19 Mart

6. Ayak 08 – 09 Nisan 

Tırhandil Cup Organizasyonu

Saner Gülsöken

0 532 275 9195

http://www.tirhandilcup.com

https://www.instagram.com/tirhandilcup/

https://www.facebook.com/tirhandilcup/

https://www.youtube.com/channel/UCPqGPEydzm9kuSAvg3MIcVg

Ziya Güvendiren

Girit doğumlu Nami’nin Mehmet, Güllük’te göz kararı, el yordamı ilk kayığını tamamladıktan sonra tekne yapımını öğrenmek amacıyla soluğu Kalimnos adasında almış. Ancak çırak olmak için çaldığı tüm atölye kapıları yüzüne kapanınca kovulana kadar ustaların başında durmuş, kapı aralarından bakmış, gizlice atölye kenarlarındaki ağaçların tepesine çıkıp seyretmiş de seyretmiş. Kalimnos dönüşü Bodrum’un bilinen ilk tirhandili olan ‘Atilla’yı 1933 yılında denize indirmiştir.

Mehmet Usta’nın yanında yetişen çıraklar, talebin de artmasıyla, kısa zamanda kalfa ve usta oldu. Onların arasından biri çizdiği endaze, çektiği forma ve teknesinin suda duruşuyla hemen kendini belli eden, belki de gelmiş geçmiş hiçbir ustanın eline su dökemeyeceği Ziya Güvendiren idi. Çalışkan, becerikli, eli çok düzgün bir usta olmasının yanında, en önemli özellikleri sürekli bildiğinin üzerine bir şeyler koyarak kendini geliştirmesi ve mesleği daha ileri götürecek ustalar yetiştirmesiydi. Bodrum’un kendine has tekne üretmesinde çok önemli bir rolü olan Ziya Usta’nın geliştirdiği teknikler, günümüzde halen onun yanında yetişen ustalar ve onların da yetiştirdikleri tarafından geliştirilerek kullanılmaya devam ediyor.

Tirhandil

Ustalarının, antik çağlardan bu yana imal edildiğini söyledikleri tirhandilin, nerede doğup geliştiği tam olarak bilinmiyorsa da tirhandiller, güçlü formları ve göz okşayıcı görünümleriyle uzun yıllardan bu yana Ege ve Akdeniz’de boy gösteriyor 

Tirhandil ya da Bodrum ağzı ile söylendiği gibi tırhandil kelimesi; Grekçe üçe bir anlamına gelen ‘tria-kena’ dan türetilen ‘trikandini’ kelimesinin zaman içinde değişmesiyle ortaya çıkmış olduğu düşünülüyor. Bu, tirhandillerin en büyük özelliği, eninin boyuna oranının yaklaşık olarak üçte bir olmasını, anlatan bir terim. Bunun yanı sıra tirhandil için kullanılan ‘iki başı bir’ tabirinden de anlaşılacağı gibi, başı ve kıçı simetrik, hilal şeklinde bodoslamalarıyla geniş bir karın ve yuvarlak bir gövdeye sahiptir. Alçak omurgası, parampeti ve kavisli gövde yapısı, tekneye estetik bir duruş ve denizci olma özelliği katar.

Tirhandiller, geniş karnı, sağlam yapısı ve fırtınalara karşı duruşuyla, yıllar boyunca yük taşıma amaçlı kullanılmıştır. Ayrıca, eniyle boyu arasındaki oran sayesinde üstün bir manevra yeteneği olan tirhandil, yekeyi basınca hemen cevap vermesi ve neredeyse boyu kadar yerde dönebilmesi özelliğiyle de sünger avcılarının gözdesi olmuştur.

Birçok tirhandil ustasının vazgeçemediği, bodoslamalarındaki ay şeklinde oyuntu ve ay-yıldız oymaları tekneye ayrı bir zarafet katar.

Tam anlamıyla bir yelken teknesi olan tirhandil, ilk üretim yıllarında tek direkli ve Latin yelken donanımlıydı. Seyir ve kullanım avantajları nedeniyle, günümüzde Latin yelken çok tercih edilmezken, tirhandillerde randa ve özellikle marconi donanımlar yer almaya başlamıştır.

Bodrum’da tirhandiller, özellikle mübadele sonrası Giritlilerin gelişiyle daha çok görülmeye başlar ve süngerciliğin yaygınlaşması ile birlikte giderek artar.

Bodrum’un bilinen ilk tirhandilini Girit doğumlu, Nami’nin Mehmet kızağa koyar. Tekneyi, yine bir Girit doğumlu ve Bodrum’un ilk süngercilerinden olan Ali Cengiz sipariş etmiştir. Bodrum’da yapımı kayıtlı olan ilk tirhandil ‘Atilla’, 10,5 metrelik boyuyla, Kumbahçe sahilinden 1933 yılında indirilir. Bu, Bodrum tekne yapımcılığı için bir dönüm noktasıdır.

Tirhandil imalatının ilk yıllarında, geleneksel ahşap teknelerde olduğu gibi, tirhandillerin yapımında da yöresel ağaçlar kullanılırdı: Kızılçam, karaçam, sedir, özellikle omurgada okaliptüs. Günümüzde, geleneksel üretim olduğu gibi lamine tirhandiller de üretilmektedir.

Geçmişte sünger avcılığı ve yük taşıma işleri için 7-12 metre aralığında yapılan tirhandiller, değişen talepler ve lamine teknolojisinin de etkisiyle 18-20 metreye kadar uzamış durumdadır.

Alıntılar: Bodrum’un Gayıkları, Saner Gülsöken, Bodrum Deniz Müzesi Yayınları

İletişim:

TirhandilCup

Yeniköy

Neyzen Tevfik Caddesi 120

Bodrum 48400

Türkiye

Alıntı: Yelkencinin Gazetsi