Okmeydanı’nda talan var.

Okmeydanı’nda talan var.
Yazan: Osman Öndeş
Yayın: Hayat Mecmuası  1975

70’li yıllarda Okmeydanı daha meydan halinde idi. Sonrasında gecekondularla dolmaya başladı.. Bu meydan adı üstünde Okmeydanı idi ve burada pek çok Nişantaşı ve Menziltaşı denilen abideler vardı.. Bir namazgâh vardı.. Çok geçmedi ki, heryeri gecekondular kapladı ve bilgisizce kimi menzil taşını  gecekondunun merdiveni yaptılar, kimi Nişantaşı ahırın duvarları içinde kaldı..Kimdi gecekondunun köşesinde bir menziltaşı’nı veya nişantaşı’nı duvarına dayak diye kullandı.
Çanakkale’deki tabyalardan kesilerek  hurdacılara satılmak üzere getirilmiş namluları da hatırlarım..
Bunları o yıllarda hep fotoğraflamış  ve yazmıştım..  Şevket Rado Bey, Hayat Mecmuası’nda benim imzamla yayınlamıştı.
Adı “ OKMEYDANI’NDA TALAN VAR.”
Artık böyle bir başlık verilemez. Okmeydanı’nda talan yılları çok gerilerde kalmıştır..
Seneler sonrasında Dialarımın tamamını bir üniversite kütüphanesine armağan etmişimdir.
Artık Okmeydanı yoktur. Ama kocaman bir Okmeydanı semti vardır.
O yıllarda çektiğim fotoğrafların bazılarını, bunca yıl sonrasında görsel bir ıstırap halinde Erol Gezeroğlu Bey vasıtasıyla “Tepe Tepe İstanbul” izleyicileri olan sizlere iletiyorum.  Ayrıca yakın yıllarda Okmeydanı denen muhitte kalmış Menzil ve Nişantaşları’nın perişan hallerini fotoğraflamış olan Caner Cangül’e çok teşekkür ederim. Osman Öndeş

İstanbul’un fethinden sonra inşa edilen ilk namazgah. O yıllarda perişanlık içindeydi.  Çevresindeki mezartaşları yerlerinden sökülmüş, kimi yerlerde yatıyordu, kimi  gecekonuduların  bahçe gibi yerlerinin bir kenarındaydı..
Ben basamak olarak kullanılanınları da görmüştüm!

Kırmızı renkle çerçevelediğim yerde  Çanakkale Gelibolu Yarımadası’da vatanı müdafaa eden top bataryalarındaki topların birkısım namlularıdır. Oksijenle kesilmiş ve buralara getirilmiştir.. Sonra hurdacılara, haddehanelere satılmaktadırlar. 

Gecekondu inşa edenler  öylesine artmış ki, sokaklar meydana gelmiş..Bazı menziltaşlarını, nişantaşlarını kırıp inşaatta kullanmışlar, kimi toprak altında kalmış, kimi de sokağın içinde devrik yatmakta. Çocuklara oturak olmuş…..

Artık Okmeydanı yok.. Bir uygar kent doğmakta!
Hatta haftada bir Pazar bile kurulduğu yıllar gelmiş..Bazı gecekondular yıkılmakta, 
yerine önce iki katlı, sonra çok katlı apartmanlar bile inşa edilmektir.
Bu  burmalı menzil taşını kökünden kırmışlar… Artık yok!
Diğeri kaldırımda..Yanında elektrik direği bile var……………..

İki  gecekonducu   konduları komşusu ile bitişik olsun istemişler.
Fakat  bir Nişantaşı  bacanın köşesinde kalmış..
Alt kısmı ise gecekondunun helasına rastlamış…

Bu bir Nişantaşı... Ok ya da cirit atan Enginar  ile hangi ocaktan olduğunu göstermiş.
Büyük bir başarı sağlamış ki, bu abideyi dikmişler.
Sorası, gelmiş  Gecekonu veya Kaçakkondu yılları.. Okmeydanı’nı boş bulmuşlar.
Başlamışlar kaçak kondu yapmaya..
Bir de bakmışlar ki bu kazık bir şeylerden biri kaçakkondunun  ahırı içinde kaldı..
Eh bari dokunmayalım demişler…..

Pekala öceki sayfada yeralan  Sultan II.Mahmut devri bu Nişantaşı günümüzde nerede..
Caner Cangül fotoğrafını çekmiş.. Allah ondan razı olsun.  Artık merak etmeyeceğiz;  Şükjürler olsun ki, bir Okmeydanı Apartmanının  balkonları önünde kalmış.. 
Tam bir kazık gibi! Olur münasebetsizlik değil… Niye bu kazık gibi nesneyi sökmüyorlar, ya da kırıp kaldırmıyorlar…

İşte bu harika bir tablo….
Gecekonducu hayvan yetiştirip satacağından koyunları ve sığırı için  ahır yapmak istemiş.
Okmeydanı’nda birkaç gecede inşa ettiği  gecekondusunun yanındaki araziden bir kısmını da duvarla çevirmiş..Sonra ahırlar yapmış.. Ama bu Menziltaşı mı Nişantaşı mı.. aynen bırakmış. Böylece ahırda dünyada benzeri olmayan II.Mahmud devri bir Nişantaşı, 
bir  tarih ve sanat eseri abide kalmış…..

Çektiğim fotoğraflardan biri..
Muhteşem bir fotoğraf..
Gecekondu bahçelerinin duvarları da briketten örülürdü.
Bu gecekondu sahibi  duvarın köşesini bir nişantaşına rastlatmış..
Duvar yıkılmaz olmuş….

Ben bu muhteşem abidelerin fotoğraflarını çektiğimde Okmeydanı’ındaki gecekondu furyası devam ediyordu.  Caner Cangül yakın yıllarda Okmeydanı’nın birsürü fotoğrafını çekmiş.. Kimse merak buyurmasın… Kimi otomobil tamirhanesinin girişinde, kimi kaldırımda gelen geçeni rahatsız etmesin diye kökünden parçalanmış, kimi ise iki apartmanın arasında.Fotoğraftaki Sultan II.Mahmud devri bu nişantaşı İlle de göreceğim derseniz , apartman yöneticisinden ve bir kat malikinden izin alın ve sizi aralıkta duran o  heykele benzer  nesneyi gösterirler.. Ve Apartımanlaşmış gecekondu yerinde zemin katın dış duvarında kaldırıma gömülmüş Kethüdâzâde Ahmed Refî Nişantaşı.
Fotoğraflar: Caner Cangül.