Kalamış Yat Limanı İhalesi Neden İptal Edildi?

Koç Grubu’na bağlı TEK-ART firmasının kazandığı, Rekabet Kurumu’nun ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından da onaylanan Fenerbahçe-Kalamş Yat Limanı’nın özelleştirme ihalesi ani bir kararla yine Cumhurbaşkanı tarafından iptal edildi. Şimdi bu iptalin nedeni merak ediliyor. “Kur farkından oluşan zarar” diyen de var, “Hesaplaşma” iddiasını ortaya atan da…

İstanbul’un en gözde yerlerinden biri olan Fenerbahçe-Kalamış Yat Limanı'nın özelleştirilmesi ihalesi 7 Ekim 2021’de yapıldı ve üç firmanın katıldığı ihaleyi 2 milyar 531 milyon lira ile Koç Holding iştiraki TEK-ART Kalamış ve Fenerbahçe Marmara Turizm Tesisleri A.Ş. kazandı.

21 Ekim 2021’de Rekabet Kurumu’nun onayladığı ihaleyi 12 Kasım 2021’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyp Erdoğan da imzaladı. Ancak 19 Ocak 2022’de Cumhurbaşkanı Kararı ile ihale ansızın iptal edildi. Gerekçesi belirtilmeyen iptal kararı Koç Holding tarafından KAP’a (Kamuyu Aydınlatma Platformu) yapılan açıklama ile duyuruldu.

Bunun nedeni merak edilirken, peşinden Aydem Enerji’nin kazandığı ve Rekabet Kurumu tarafından onaylanan Muğla’daki Akköprü Hidroelektrik Santrali Projesi’nin ihalesinin iptal kararı geldi. Kamuoyunun “ne oluyor?” sorusuna Dünya Gazetesi’nden Kerim Ülker cevap aradı.


KUR KAYNAKLI 1.3 MİLYAR LİRALIK FARK

“Perde Arkası” adlı köşesinde konuyu gündemine alan Kerim Ülker, “Hem Koç Holding, hem de Aydem’in halka açık olması, iki firmanın yatırımcısını olumsuz olarak etkileyecektir şüphesiz" diye başladığı yazısında, “Gerekçesi açıklanmayan her iki iptal kararının altında ihalelerin TL ile yapılması olduğunu öğrendim” dedi.

Koç Holding’in kazandığı Kalamış Yat Limanı ihalesinin yapıldığı gün dolar kurunun 8.87 TL, döviz karşılığının da yaklaşık 281 milyon dolar olduğunu vurgulayan Ülker, yazısına şöyle devam etti:

“Eğer dolar üzerinden yapılsaydı 281 milyon doların karşılığı da 3.8 milyar TL. Yani arada 1.3 milyar TL’lik bir değişim fark söz konusu.

Benzer şekilde yine TL ile yapılan Aydem’in kazandığı ihale döneminde ise dolar yine benzer rakamlarda; 8.63 TL idi. Kaynaklarımdan edindiğim bilgilere göre TL ile yapılan her iki ihale, dolardaki değişim nedeniyle iptal edilmiş.”


“BAE TEKLİF VERECEK”

Kerim Ülker, yazısında Kalamış Yat Limanı ile ilgili ikinci bir gelişmenin de söz konusu olduğunu belirterek elde ettiği bilgileri paylaşıyor:

“Körfez Bölgesi’ne yakın, yatırım ve satın alma konularında önemli projelere imza atan kaynağıma bundan sonrasını sorduğumda ise ilginç açıklamalarda bulundu.

Dubai’de yaşayan ve bölgeyi iyi bilen kaynağım, ‘BAE bu konuya en fazla ilgi gösteren ülke. Türkiye’ye 10 milyar dolarlık fon ayırdıklarını açıkladılar.

Hatırlarsanız Abu Dabi Kalkınma Holding Yönetim Kurulu Başkanı Mohamed Hassan Al Suwaidi, bu fonun potansiyel gördüğü sektörleri anlatırken liman ve turizm yatırımlarını da söylemişti. Burada Kalamış için bir hazırlık süreci olduğunu duydum. Teklif verecekler diye düşünüyorum.' dedi.   


MİLGEM VE KÖPRÜ İHALELERİNN İPTALİ

Dünya Gazetesi’ndeki yazının devamında bir de değerlendirme yer alıyor:

“Kalamış Yat Limanı’nda neler olacağını hep birlikte göreceğiz. Ancak gerekçesi açıklanmayan iptaller Türkiye’yi tahkim mahkemeleri gibi uluslararası alanda zorlu süreçlere sokabilir.

Son olarak İtalyan Enel, Kanadalı Alamos Gold gibi 2 yabancı firmanın Türkiye’ye karşı açtığı milyarlarca dolarlık davalara yenileri de eklenebilir.

Kısa bir hatırlatma daha yapmak isterim. Daha önce Koç Holding’in önemli ihalelerdeki teklifleri iptal edilmişti. Örneğin 2013 yılında Koç Grubu'na ait RMK Marine'in kazandığı 1 milyar 150 milyon Euro'luk MİLGEM savaş gemisi ihalesi, 'ihaleye çağrılmayan şirketlerin şikayeti' gerekçe gösterilerek Ağustos 2013'te iptal edilmişti.

Ardından 5.7 milyar dolarla Türkiye’nin en büyük ikinci özelleştirmesi olan köprü ve otoyol ihalesini hatırlayacağınız üzere Koç, Ülker ve Malezyalı UEM Group’tan oluşan konsorsiyum kazanmıştı. Yine o ihale 2013’te iptal edilmişti.”      



KALAMIŞ’TAKİ HUZURSUZLUK

BirGün Gazetesi’nden Bahadır Özgür de Fenerbahçe-Kalamış Yat Limanı ihalesinin iptalinde bir “hesaplaşmanın” rol oynayabileceği iddiasını ortaya attı.

“Koç’un Kalamış Marina’yı alması ve kaybetmesi sadece 3,5 ay sürdü. Çoğu kimse için sürpriz bir karardı. Oysa ihalenin kendisi sürpriz sayılmalı. Neredeyse 15 yıldır Koç’un alabildiği yegâne özelleştirme payı buydu çünkü. İşin doğrusu süreç de pürüzsüz ilerliyordu” diyen Özgür’ün yazısı şöyle devam ediyor:

“O dönem dikkatleri çekmeyen hukuki bir ayrıntı önemliydi. İmar planı için ÇED gerekli olduğuna dair 33 Kadıköylü, Türkiye’de bir ilki gerçekleştirmiş, Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) 2021 Şubat’ında başvurmuştu.


“VATANDAŞ MAĞDUR TARAF DEĞİL”

Başvuru beklenmedik hızda AYM’nin gündemine alınıyor; Mart 2021’de Adalet Bakanlığı’ndan “ivedi” görüş isteniyor; Bakanlık aynı hızda görüşünü gönderiyordu. Üstelik ne görüş! Başvuruyu hukuki açıdan değerlendirmesi gerekirken, sanki ihale sahibiymiş gibi vatandaşların ‘mağdur taraf’ olmadığından, planın ÇED’siz olabileceğinden bahsediyordu.

İhalenin onay aşamasındaki sürate bakanlar, AYM’den de paralel sonuç bekliyordu. Karar bir türlü çıkmadı lakin, davayı yakından izleyen bir hukukçunun tahmini doğru çıktı: ‘İş bir yerlerde tıkandı, pazarlık var kesin. İptal olursa şaşırmam!’

Neydi pazarlık peki? Erdoğan-Koç uzlaşmıştı da araları mı bozuldu? Yoksa son günlerde el yükseltilen din kozuna ek olarak, bir de ‘laik sermaye’ mi dövülmek istendi? Veya limanın yandaşa gitmesi mi arzulanıyordu?”


Alıntı: TurkSail
Ek kaynaklar: Kerim ÜLKER (Dünya) / Bahadır ÖZGÜR (BirGün)