Her Gemiye Özel Yazılım

Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO), 2020'de mevcut tüm gemiler için bir enerji verimliliği endeksi getirdi. Gemi yakıt ekonomisinin sağlanması amacıyla da trim optimizasyonu yöntemi yeniden önem kazandı. İstanbul Teknik Üniversitesi'nde (İTÜ), her gemi için gemiye özel kalibrasyonunun yapıldığı bir yazılım geliştirildi. Ancak işletmelere karı olan bu yazılımı kaptanlar kullanmayı reddetti. Neden?

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Gemi İnşaatı ve Deniz Bilimleri Fakültesi'nden Prof. Dr. Ali Can Takinacı geliştirdikleri yazılım hakkında gazetemize bilgi verdi.

Takinacı, 'IMO'nun 7 Şubat 2020 tarihli toplantısında alınan karar gereği, gemilerden yayılan emisyonu azaltma amaçlı olacak şekilde mevcut gemilerin enerji verimliliğinin düzenlenmesine karar verilmiştir. Mevcut gemilerden kasıt yaş ortalaması 15-20 yıl civarı olup; halihazırda operasyonel olan gemiler anlaşılmalıdır. Gemilerin model deney laboratuvarı raporu ve seyir raporu olması durumunda problem yaşamadıklarını biliyoruz. 

Mevcut Gemilerin Enerji Verimliliği Endeksi (EEXI ) hesabı %75MCR (Makine Gücü ve Şaft jeneratörü dahil) ve %5 Deniz Marjini şartlarında yapılıyor. Bu durumda IMO'nun  IMO Guidelines: MEPC 76/WP.4 “2021 Guidelines on The Method of Calculation of The Attained  Energy Efficiency Existing Ship Index (EEXI)”isimli yönergesini uyguluyoruz.  Bu yönerge uyarınca gemilerin EEXI gereksinimlerin karşılayıp karşılamadıklarını tespit ediyoruz. EEXI gereksinimini karşılamayan gemiler için EPL (Engine Power Limitation) değerini hesaplıyoruz. Bu değer geminin EEXI gereksinimini sağlayabilmek için çalışabileceği maksimum hız – Ana makine gücü değerini belirlemektedir. Eski gemilerin EEXI değerini karşılayabilmek için hızlarını düşürmesi gerekmektedir.

20 yıldan fazla model deney havuzunda çalışma, 6 yıllık ITTC Komite üyeliğinin verdiği tecrübe ile model deney test raporu olmayan gemiler için geniş kapsamlı bir hesaplamalı analiz yapıyoruz.  Bu şekilde geçirdiğimiz 9 ay içinde 6 geminin analizini yapıp firmalara teslim ettik.  Ayrıca tüm hesaplamalar ekip arkadaşım Doç.Dr. Devrim Bülent Danışman ile hazırlanmaktadır.'

'Ülkemize yansıması kısır kaldı'

Gemi yakıtlarının aşırı pahalılaşması sebebi ile dünyada kabul gören trim optimizasyonu yönteminin ülkemizde uygulamada kısır kaldığını belirten Takinacı, ' Trim optimizasyonu kavramı 2007-2008 dünya genel mali krizini takiben ilk defa İsveç'te ortaya çıktı. 2010-2014 yılları arası gemi yakıtlarının aşırı pahalılaşması sebebi ile dünyada da kabul gören bir yöntem haline geldi. Ancak ülkemize yansıması kısır kalmıştır.

2013 yılında bir firmadan gelen talep üzerine mevcut filonun tamamı için trim optimizasyonu uygulaması tarafımızdan bir yılı aşkın bir süre boyunca gemi-gemi giderek yapılmıştır. Yani bir gemi alınmış, uygulama yapılmış ve uygulamanın sonuç verdiği saptanmış; diğer gemilere geçilmiştir.O zamandan bu yana birkaç farklı firma dışında yurt içinden talep gelmemiştir. 

Ayrıca bu konuda, İMEAK Deniz Ticaret Odası (DTO) Konferans salonunda da 4 Aralık 2013'te bir seminer verildi. Ancak o zamandan günümüze uyku düzenine geçmiştir.'

Rusya - Ukrayna Savaşı'nda yeniden gündemde

Rusya- Ukrayna arasındaki problem sebebi ile trim optimizasyonu yönteminin yeniden konuşulmaya başlandığını belirten Takinacı , 'Ancak bizim armatörümüz ya uzak duruyor, ya da yabancı menşeili yazılımlara yöneliyor. Bu iş gemiye özel olduğu için yardım alması güç olmaktadır. Her durumda %4-8 arası bir tasarruf mevcut olabilir. Bu durum 4000-80000 DWT arasındadır. Daha yüksek DWT gemilerde kazanç ölçülemeyecek kadar düşük kalmaktadır.

Bunun için tarafımızdan bir yazılım geliştirilmiş olup; her gemi için gemiye özel kalibrasyonunun yapılması gereklidir.'

'Kaptanlar kullanmayı reddetti!'

Takinacı, 'Geçtiğimiz yıl talep üzerine 2 firma için yazılım teslim edilmiştir. Ancak kaptanlar kullanmayı reddetmiştir.  Kaptanlarımız kıça trimli seyir yapmayı tercih etmektedir. Bu olayın armatöre maliyeti ise yaklaşık %5-7 fazla yakıt tüketimidir.' dedi.

https://www.denizticaretgazetesi.org/haber/her-gemiye-ozel-yazilim-17443