Felsefe
27 Aralık 2021, Pazartesi 12:57Rafael’in, tümüyle tarihsel dönem kaygılarından uzak olarak Platon’dan Euclides’e Pythagoras’dan Diogenes’e kadar pek çok ve ünlü düşünürü bir arada resmettiği “Atina Okulu” tablosunda, kim ne demiş? Görelim:
Montaigne’in durup dururken ve oturduğu köşeden ayağa kalkıp da,
“...ADALETİN OLMADIĞI YERDE AHLAK DA OLMAZ...”
demesine cevap Platon’dan,
“..AHLÂK VE ÜÇKAĞITÇILIK, TERAZİNİN İKİ AYRI KEFESİNDE YER ALIR; BİRİ ÇIKARSA BİRİ İNER...”
derken,
Cicero,
“...AMA HOCAM YÜZ KIZARTICI ŞEYLER, HALKIN GENELİNCE TASVİP EDİLDİĞİNDE, ARTIK YÜZ KIZARTICI OLMAZLAR.. ÖYLE DEĞİL Mİ?”
diyordu ki,
Aristo,
“...İNSANLARI YASA VE CEZA İLE YÖNETİRSENİZ, ONLAR BİR DAHA YANLIŞ YAPMAYACAKLAR, ANCAK ŞEREF VE UTANMA DUYGULARINA DA SAHİP OLMAYACAKLARDIR....”
diyerek konuşmayı bölünce önce kısa bir sessizlik oldu.
Ama bu sessizliği de yavaşça yerinden doğrulup aynı yavaşlıkla konuşan
Konfüçyüs,
“ İNSANLARI ERDEMLE VE AHLAK KURALLARI İLE YÖNETİRSENİZ, O ZAMAN ONLAR HEM UTANMA DUYGUSUNA SAHİP OLACAKLAR, HEM DE DOĞRUYU YAPMAYA ÇALIŞACAKLARDIR...”
diye bozunca diplerde
bir yerlerden çıkıp gelen
Jean-Jacques Roussea “....NE VAR Kİ POLİTİKA VE AHLAKI FARKLI ELE ALANLAR, HER İKİSİNİ DE ASLA ANLAYAMAZLAR...” diyerek tartışmayı yeniden başlattı.
Kapının hemen önünde kamburunu çıkarmış da öylece oturan ve bir şeyler yazmaya çalışan,
Cervantes’in durup dururken,
ŞEREFİM YAŞAMIMDAN DAHA DEĞERLİDİR...”
diye bağırmasına
tam karşısına dikilmiş de öylece duran
John Ruskin,
“...BEYLER UNUTMAYIN Kİ PEK ÇOK DİN VARDIR; FAKAT SADECE BİR TEK AHLÂK VARDIR...”
diye cevap vermesiyle de tartışma kendiliğinden sona erdi...
(Derleyen; Önder ÖZTÜREL)
Sn. Ali Arman göndermiştir.