Ex: Gavur Ali'den Tırhandil Ali Dayı'ya

90'lı yıllar 

Tasarım: Turhan Soyaslan / System Yatching Group

Yan genel görünüm ve teknik bilgiler

Sancak bordadan görünüş. Tuzla tersaneler bölgesinde tersanelerin birinde karada.

Deniz Ticaret Gazetesi İmtiyaz Sahibi Yamaç Erözbek söyledi. ''Turhan'ın Tuzla tersanelerinin birinde yelkenlisi var, satıyor.''

Sancak kıçomuzluktan görünüş.

Turhan ile telefonlaştık, tersanede konuştuk. Tekneye talip olduk. Fiyatta anlaştık. Nuri Öktem ile birlikte Gür Denizcilik namına satına aldık. Turhan, ''Hulusi, bir an önce bu tekneyi buradan alman gerekiyor.'' dedi.

''Turhan, acelemiz ne?'' dedim. Turhan'ın cevabı: ''Hulusi, tersaneye değişik birileri ortak olmuş. Her an burada bir kıyamet kopabilir. Biz de, tekne de kim vurduya gitmeyelim.'' dedi. Ben kendi kendime düşünürken tersanenin kapısından içeri bir grup girdi. Tersane ofisinde bir hareket oldu. Galiba bir çökme olayı yaşanıyordu. 

Arkadaşım A. Enes Edis / Detek Deniz Teknolojisi Ltd.Şti ile görüştüm. Teknesiyle gelecek ve bizi yedekleyerek Gebze Eskihisar'da bulunan Atabay marinaya gidecektik. Enes'in yolda olduğu haberini aldım. Vinç kiraladım. Tekneyi denize indirme operasyonuna başladık. 

Vinç tekneyi kaldırdı. 

Teknenin denize kavuşmasına saniyeler kaldı O sırada tersanenin içerisinden giren grup, dikkat kesilmiş bizi izliyordu. 

Tekne denize indi. 

Tırhandil Ali Dayı ile bir zamanlar Hakim lakabı ile biline A. Enes Edis geliyor. 

Yüzer havuzlar arasından geçerek Tırhandil Ali Dayı bize doğru geliyor.

A. Enes Edis bizi yedeklemek için dar alanda manevra yapıyor.

Tırhandil Ali Dayı ve A. Enes Edis bizi yedekledi ve hemen hareket ettik.

Niçin acele ediyoruz? 

Tersanenin önünde 2 adet yüzer havuz var. Tırhandil Ali Dayı, rüzgardan havuzların arası açıldığı zaman giriş yaptı. Havuzlar birbirine yanaşmadan süratle çıkmamız gerekiyor. Çıkamazsak büyük olasılıkla arada sıkışırız. 

Tekneyle havuzların arasında ilerliyoruz. Arkama dönüp baktığımda Turhan rahat bir nefes almıştı. Uzaktan el salladı. Arabasına binip tersaneden uzaklaştı. Sanırım o da stresten kurtulmuştu. 

Bir süre yol aldık. Mankafa Adası açıklarında demirli olan Detek Deniz Teknolojisi Ltd. Şti'ne ait adeta yüzer bir ada görünümünde olan dubaya çıkarak A. Enes Edis'in kendine ait yakıtı arakladık. O esnada dürbünle baktığımızda Mankafa Adası'nda bulunan Detek Deniz Teknolojisi Ltd. Şti personel gözcüleri de bizi izliyordu. Bize el salladılar. Telefon görüşmesi yaptık ve dubadan ayrıldık. Rotayı Gebze-Eskihisar'a çevirdik.

Ben de Tırhandil Ali Dayı'ya geçtim. Gebze - Eskihisar Atabay marinaya ulaşmamıza az kaldı.

Gün olarak hatırlamıyorum. 1994 yılı sıcak bir ağustos ayıydı. Atabay marinaya ulaştık. Bali Bey ve ekibi tekneyi karaya aldılar, sehpaya oturtturdular. Tekrar ben, Enes ve yardımcısı Tırhandil Ali Dayı ile Tuzla'ya döndük. Daha sonra Nuri Öktem ile Atabay marinaya çok ziyaretlerimiz oldu. Bir gidişimde teknede ölçüm yaparak direğin yerini tesbit ettim.

Turhan Soyaslan, rahmetli Çetin Döker'in sahip olduğu Döker Yat fabrikasında bedeli Turhan Soyaslan tarafından ödenmiş direği, ana yelken bumbası ve gurcatalarının olduğunu söyledi. Bir süre sonra merhum Çetin Döker'den direk ve donanımını aldık. Ve tekneyi Gür Denizcilik olarak pazarlamaya başladık. 

Çağatay Ergenekon, tekneye talip oldu, kendisine sattık. Çağatay, teknenin yelkenlerini yaptırdı, vinçlerini aldı. Mandarlarını ve yönlendiricilerini tamamladı. Teslim ettiğimiz direği dikti. Zehirlisini ve pastasını yaptı. Ve nişanlısı Şeyla Ergenekon'un adını tekneye verdi. ''Şeyla'' adı ile tekne denize indirildi. Bu esnada Şeyla Hanım ile evlendi. Şeyla Hanım, Türkiye'de şarapçılıkla alakalı ilk kitabı yazan kişidir. Daha sonra teknenin tekrar satılması için Çağatay Bey teknenin satış işini Gür Denizcilik'e verdi. Gür Denzicilik, bu kez yelkenliyi doktor bir çifte sattı. Gür Denizcilik 2017 yılında kapandı. Çağatay Ergenekon ve doktor çift ile irtibatı kaybettik. Tırhandil Ali Dayı bugün İstanbul / Hasköy'de bulunan Rahmi M. Koç Müzesi'nde sergilenmektedir. Size biraz Tırhandil Ali Dayı'dan bahsetmek istiyorum.

Tırhandil Ali Dayı'nın esas adı Ex: Gavur Ali olup Halikarnas Balıkçısı adıyla bilinen Cevat Şakir'in kitabında süngerci teknesi Gavur Ali olarak konu edilir. Geçmiş bir tarihte Gavur kelimesi yasaklandığı için A. Enes Edis,  ünlü Tırhandil Gavur Ali'nin adını Ali Dayı olarak değiştirmiştir. Süngerci teknesi olarak bilinen Ex: Gavur Ali'nin üzerinde bir kişilik basınç odası bulunmaktaydı. Zamanın şartlarına göre son derece donanımlı bir tekneydi.

Yazı ve Fotoğraflar: B. Hulusi Gürbüz