DÜNYADA DENİZ HAYDUTLUĞU VE MÜCADELE YÖNTEMLERİ

TANRI TÜRK DENİZCİLERİ KORUSUN VE YÜCELTSİN

Günümüzde deniz yoluyla olabilecek güvenlik tehditlerinin önceden tespit edilmesi, uluslararası sefer yapan ticari gemileri etkileyebilecek terör eylemlerine karşı önleyici tedbirlerin alınması zorunlu hâle gelmiştir.

Güvenlik tehditlerini tespit etmek ve uluslararası ticaretle iştigal eden gemileri etkileyen güvenlik eylemlerine karşı önleyici tedbirler almak amacıyla devletlerin,  güvenlik tehditlerini korsanlara karşı sonuçlarının alınması gerekmektedir.

Gemideki kişileri, yükü, gemi kumanyasını veya gemiyi, bir güvenlik olayı riskinden korumak için alınacak önlemlerin, gemide uygulanmasını sağlamak amacı ile geliştirilmiş bir plandır. Bu planın amacı, kaptan ve gemi güvenlik zabitine, güvenlik bilinci ve güvenlik konularına hazırlıklı olma,hususu olayları önleme ve tehditlere müdahale etme gibi konularla ilgili olarak yol gösterici bilgilerin verilmesi,paylaşılması  gemide çalışıp, şüpheli görülen personelin korsanlarla geminin çizdiği rotayı bilgi veren bir irtibat sağlanıyor mu gibi olası durumlar için kaptanın ve gemideki SSO görevlisinin gizli bir şekilde kendi aralarında risk yönetimi yapmaları gerekir düşüncesindeyim. Hayatta her şey oluyor ,ne yazık ki acılar eninde sonunda geçip gider, ölümünse çaresi yok.

Güvenlik Seviyeleri bir güvenlik olayının meydana geleceği veya teşebbüs edileceği riskin derecesine bağlı olarak gemilerin veya liman tesislerinin alacağı önlemlerin seviyesinin belirlenmesi gerekmektedir. Bu sebeple uluslararası denizcilik çevrelerinin kullanması için, üç adet denizcilik güvenlik (MARSEC) seviyesi oluşturulmuştur.

Güvenlik Seviyesi (1)

NORMAL uygun asgari koruyucu güvenlik önlemlerinin her zaman için sürdürüleceği seviye anlamına gelmektedir. Gemilerin ve limanların normal olarak işletildikleri seviyedir. Bu seviyede, gemiye veya bulunduğu yere karşı hukuk dışı eylemlerle ilgili belirli bir tehdit yoktur.

Güvenlik Seviyesi (2)

YÜKSEK artan bir güvenlik olayı riski sebebi ile belirli bir süre boyunca uygun ilave koruyucu güvenlik önlemlerinin sürdürüleceği seviye anlamına gelmektedir. Yüksek güvenlik olayı riski var olmaya devam ettikçe, bu seviye geçerlidir. Bu risk seviyesi, yüksek bir güvenlik olayı riski olmasına rağmen, belirli bir hedefin tespit edilmediği anlamına gelir.

Güvenlik Seviyesi (3)

 İSTİSNAİ belirli bir hedefin tespit edilmesi mümkün olmasa da, gerçekleşmesi olası veya yakın bir güvenlik olayı riski olduğu sürece bu seviye geçerlidir.

Deniz Haydutluğuna yol açan sebepler, riskli bölgelerde meydana gelen deniz haydutluğunun başlıca nedenleri şu şekilde sıralanabilir;

• Artan ticaret hacmine paralel olarak deniz ticareti ve dolayısıyla deniz trafiğinin ve dünyadaki limanların artması,
•  Artan deniz ticaretinin sıkışık ve dar olan ticari suyollarından geçmesi ve ticaret rotalarının riskli bölgeler üzerinde olması,
• Deniz haydutluğu ile bağlantılı bölgelerde, düşük ücretlerin, yüksek gıda fiyatlarının, işsizliğin deniz haydutluğu ve diğer suçları arttırması,
• Yetersiz kıyı/liman gözetim ve denetimi,
• Riskli bölgelerdeki siyasi istikrarsızlık ve yozlaşma, rüşvet, hukuk sistemindeki boşluklar, imtiyazlı davranma,
• Deniz polisi ve güvenlik güçlerinin yetersiz oluşu ve riskli bölgelerin silahlı saldırılara açık olması,Saldırganların etkin bir şekilde yararlandığı teknolojik imkânlardır.

Gemilerde Silahlı Muhafız Bulundurma Hakkında..

Deniz Ticaret Odası'nın sirkülerine göre ,Gemilerde Silahlı Muhafız Bulundurulmasına ilişkin olarak ilgi yazıda yer alan hususlar aşağıdadır. Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) ‘‘MSC l / Circ.1333’’ ile; gemilere yapılacak silahlı korsan saldırılar karşısında kendini koruma maksadıyla gemi personelinin silah bulundurması ve silahla karşı koymasına ilişkin olarak, ‘‘silah kullanması düşünülen gemi adamlarının özel olarak silah ve muharebe eğitimi almamış personel olması ve olası bir muharebede gereksiz can kaybına yol açabileceği ya da arttırabileceği, geminin saldırganlar tarafından doğrudan hedef olarak algılanabileceği, silah kullanımı halinde patlayıcı, yanıcı ve tehlikeli tipteki kargo taşıyan gemiler nedeniyle kayıpların daha da büyüyebileceği değerlendirildiğinden’’ IMO tarafından olumsuz yönde görüşünü açıklamış olup, bugün için ticaret gemilerinde gemi adamlarının silahlandırılması mümkün görülmemektedir.

IMO tarafından, ticari gemilerin personelinin silahlandırılması olumsuz bulunmakla beraber yüksek riskli bölgelerde ticari gemilerin silahlı özel güvenlik personeli ile korunması konusunda IMO yine olumlu görüş bildirmemekle birlikte, gerekli yasal düzenlemelerinin bulunması halinde bu uygulamayı bayrak devletlerinin inisiyatifine bırakmıştır. Ancak, hâlihazırda sadece Panama, Liberya, Vincent Adaları, Antigua, Barbuda gibi kolay bayrak devletleri silahlı özel güvenlik personeli uygulamasını kabul etmiştir. Ancak, uluslararası sefer yapan gemilerde özel güvenlik şirketleri marifetiyle silahlı özel güvenlik görevlileri tarafından koruma ve güvenlik hizmetinin sağlanması hususunda gerek ulusal gerek ise uluslararası mevzuatımızda düzenleyici ya da önleyici bir hüküm bulunmamaktadır.

Bu nedenle, Türk bayraklı ticari bir gemide yabancı ya da milli olsun silahlı özel güvenlik personeli uygulaması sonucu gerçekleşebilecek, gemi personeli, güvenlik personeli ya da korsanlara yönelik silah kullanımı sonucu ölüm, yaralama veya korsanların ele geçirilmesi halinde ortaya çıkacak ciddi hukuki problemler söz konusu olup, Türk bayraklı ticari bir gemide yabancı / milli silahlı özel güvenlik personeli ile koruma sağlama uygulamasına mevcut itibariyle izin verilmesi henüz mümkün görülmemektedir.

Bu çerçevede Aden Körfezi ve riskli bölgelerden geçecek ticaret gemilerimizin ;

• Verilen web sitelerinde Tehlikeli bölgeden 96 saat önceden yürürlükteki usuller çerçevesinde milli ve uluslararası makamlara bildirilmeleri, http://mermaid.denizcilik.gov.tr/aden/ www.mschoa.org  Denizcileri İlgilendiren Son haberler, Bültenler ve Bilgiler yer almaktadır .
• Bölgedeki Türk Askeri fırkateynlerle sürekli irtibatta bulunmaları,
• Tavsiye Edilen Transit Koridoru (IRTC) geçişlerini askeri konvoylar ile icra etmeleri,
• Koruyucu Tedbirlerin (BMP-4), öncelikle emniyetli bölme (CITADEL) olmak üzere titizlikle uygulamaları ve uygulamayı Somali Havzası ve Kızıldeniz’de de idame etmeleri önemle tavsiye edildiği bildirilmektedir.

NATO

29 ülke tarafından entegre edilen Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü, NATO deniz kuvvetleri ile ticari bağlantı sağlar. EUNAVFOR ile koordineli olarak, Akdeniz ve Aden Körfezi bölgesinde korsanlıkla mücadele ile ilgili bilgileri aktarırlar.

Web: www.shipping.nato.int

E-posta: [email protected]

AB NAVFOR

EU NAVFOR, Deniz Güvenlik Merkezi – Afrika (MSCHOA) ana koordinasyon otoritesidir. Tüm bilgiler ve iletişim bilgileri bu sitede bulunabilir.

Web: www.eunavfor.eu

E-posta: [email protected]             

Bu haftadaki yazımda her denizcinin izlemesi gereken, Kaptan Phillips filmini önerecağim. Kaptan Phillips filmi 2013 Amerikan yapımı, başrollerinde Tom Hanks ve Barkhad Abdi yer alır. Ticari denizci Kaptan Richard Phillips'in 2009 yılında Somalili korsanlar tarafından seyirde gemiye saldırıp kaptanın rehine alınmasını anlatan, Somali yakınlarındaki uluslararası sularda meydana gelen gerçek olaylara dayalı Aksiyon, Drama, Macera içeren biyografik bir filmdir .

Somali korsanlığı sorunu, Somalililerin kana susamışlığıyla değil, ülkenin ve yaşayanların yoksulluğuyla bağlantılı olduğu kanaatindeyim. Film iki saatten fazla sürüyor ve kelimenin tam anlamıyla ekrana kitliyor izleyeni. Fakat gerçek olan tedbiri elden bırakmayan gemi sahiplerinin en çok tercih ettiği çözüm ise gemiye silahlı koruma almak.. Nato savaş gemileri ile gemiye paralı silahlı koruma alındıysa ,saldırılar hala devam edebiliyorsa, bir yerde bir anormallik var demektir. Başta ölümü ,öldürmeyi her şeyi göze almış bu haydutlar.

Korsanlar gemiye ait cankurtaran botunu denize indirip, fidye için yetkililerle pazarlığa başlıyorlar. Phillips ve korsanlar arasında birkaç gün küçük can kurtarma botunda psikolojik bir düello yaşanıyor. Önce konteyner gemisinde, ardından dört korsan ve Kaptan Phillips'in rehine durumu çözülene kadar Kaptan Phillips cankurtarma botunda ölüm ve yaşam arasında imtihan veriyor.

Kaptan Phillips mürettebatını ve kargosunu korumak için mümkün olan tüm önlemleri alır, ancak tesadüfen kendisi de haydutlar tarafından rehin alınır. Korsan saldırısından kurtulan personel kaptanın imajını çok kahramanca buluyor. Film gerçek olaylara çok yakın yapılmış ,sonu elbette harika, bazı yerlerde eğlence ve dramatize edilmiş ve süslenmiş ... ama sonuçta bu bir film. Personellerin (köprüüstü-makine) etkileşimleri oldukça doğru bir şekilde gösteriliyor...

Bu filmde personeli ve gemiyi ordu kurtarıyor evet ama, çoğu nakliye şirketlerininde korsanlara milyonlarca fidye ödediği de unutulmamalıdır.

Bur arada korsanların sosyo-ekonomik arka planı, gemi kaçırmanın küresel işi ve kurbanların çektiği acılar hakkındaki haber yayınlarının kısa raporlarından geçer daha fazla şey söylenmez. Artık gemi soygunlarını küresel bir polis raporunun parçası olarak ele alıyorlar, suçun ortadan kaldırılamadığı bir dünyanın kaçınılmaz bir yönü bu deniz haydutluğuna çözüm üretilmesi gerekiyor, aspirin tedavisi ile çözülmediği aşikar. Ayrıca bu sorunlar hala masada duruyor. Yeterli tedbir alınamıyor.

Bu işi IMO , NATO ve BM dışında kimse çözemez. Yazımı sonlandırırken Bu Deniz Haydutları tarafından rehin alınıp korsanlar tarafından öldürülen Deniz Şehitlerine, Allah'tan rahmet ailelerine başsağlığı ve sabırlar diliyorum.  

Pruvanız neta, denizleriniz sakin, rüzgarınız kolayına olsun. Selametle…

Kaynaklar :

İMEAK DTO’dan alınan, 26/03/2012 tarih ve  1152-162 /2012 sayılı yazısı.

Megep