DENİZCİLİK SEKTÖRÜ ÇIKIŞ ARIYOR
03 Mart 2016, Perşembe 21:35Başta Doğu Karadenizde Novorosisk, Soçi ve Tuapse olmak üzere Azak Denizindeki Rus limanları ile Azakın batısındaki Ukrayna limanları (Berdyansk, Mariupol) Ukrayna Rusya çatışmasından dolayı durgundu, yıllar yılı canlı olan deniz ticareti kötü etkileniyordu.
O sulara 24 Kasım 2015 deki uçak düşürme olayı öncesi, rahat girip çıkan Türk armatörleri ve Türk bandıralı (bayraklı) gemiler artık haksız yere sorgulanmaktan, gemilerinin bağlanma riskinden, kasti olarak liman işlemlerinin zora sokularak sıkıntılar yaşamasından haklı olarak çekiniyorlar.
Rus liman otoriteleri, Türk gemi adamı cüzdanında 48 sayfalık eski cüzdanları geçerli sayıyor. Halbuki Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı 60 sayfalık gemi adamı cüzdanının geçerli olduğunu, 48 sayfalık cüzdanların yürürlükten kaldırıldığı kendilerine bildirdiği halde Karadenizdeki Rus limanlarında Türk personele ceza vermeye, limandan kalkışları oyalamaya ve de kasten gecikmelere sebep oluyor. O denizcilerden, Rus limanlarından kalkan ve Türkiyeye intikal eden veya transit geçen Türk ehliyetli personelden buraya yansıyan haberler artısı ve eksisi ile bu yönde, huzursuz edici.
Gemi tutuklamaları başladığında (Aralık 2015 Ocak 2016) Rus limanlarında 8 Türk gemisi, Türk limanlarında ise 27 Rus gemisi tutuklandı. Açıkça görüldü ki liman denetimlerinde hata arama, mutlaka bir hata bulup cezalandırma yoluna gidildi. Rus limanlarındaki gemilerimize oradaki Türk konsoloslar ne kadar yardımcı oluyorlar, yoksa hiç esameleri okunmuyor mu? Bu konuda tereddütlerim var.
Denizcilik sektöründe işler anlatılanlardan, yazılan çizilen göz boyayıcı renkli tablolardan, çarşaf gibi pürüzsüz deniz görüntülerinden daha farklı. Armatörler Birliği Vekili ve TOBB. Türkiye Denizcilik Meclisi Başkanı Erol Yücelin web sitelerine yansıyan görüşleri can sıkıcı: Denizcilik sektörü bir facia yaşıyor. Hükümetin yeni eylem planında denizcilerle ilgili hiçbir şey yok. Bizim durumumuz turizmden daha kötü. Yaklaşık 17 aydır hükümetten randevu alamadık. diyor. Pes doğrusu! Değil üç tarafımız, dört tarafımız da denizlerle çevrili olsa farklı mı olurduk?
TEKNESİNİ YÜZDÜRMEYE ÇALIŞAN ARMATÖR
Bu sektör 2008deki küresel krizinde altına doğru düşmeye devam ediyor. Sebeplere bakıldığında, onların en önemlilerinden biri Çin ekonomisindeki gerileme. Türkiyede de armatörler tüm dünya ile aynı şekilde daralmaya, navlun fiyatlarındaki aşırı düşüşlere direnmeye, ayakta durmaya, teknelerini yüzdürmeye çalışıyorlar.
Kötü gidişteki diğer neden; Rusya ile olan uçak düşürme ve Suriye krizinin Karadenize yansıyan sudaki ayağı.
Dünyada deniz yolu ile 2015te yapılan taşımacılık 10.7 milyar ton oldu. Bunun kısa dökümlerine bir göz gezdirirsek yük olarak en fazla pay petrol ürünlerinde 2.7 milyar ton ve bir önceki yıla göre % 4.8lik artış gösterdi. Konteyner taşımacılığı 1.7 milyar ton, dökme yük 4.7 milyar ton. Ve gene dünya filosu bir önceki yıla göre 2015te % 3lük artışla 1.8 milyar DWT. oldu.
Konteyner elleşmelerinde bu yılın ilk aylarına ait gelen bilgilere göre 2009dan beri ilk kez bu kadar geriliyor. Diğer aylar nasıl gelişir, yıl boyu nasıl sürer şimdiden tahminde bulunmak güç.
İMEAK DTO Meclis Üyesi Salih Zeki Çakır yılın son oda toplantısında yaptığı değerlendirme konuşmasında: Şahsi kanaatim Rusya ile Türkiye arasındaki krizden Rusların daha çok etkileneceği yönünde
Bu aşamada deniz teamüllerine uymayan davranışlarla muhatap olunmaktadır. Personelden idrar tahlili alma yoluna bile gidilmiştir. Çeşitli eksiklikler tespit edilmekte ve bu eksiklikler giderilene kadar gemilerin limanda bağlı kalmasına sebep olunmaktadır. İkinci bir uygulama ise armatörler neyle karşılaşacaklarını tam olarak bilmediklerinden Rus limanlarına gitmemeyi tercih etmektedirler
dedi.
Rus bayraklı gemiler Türkiye limanlarına yılda 2 400 adet uğrak gerçekleştirmekte, karşılığında 7.2 milyon DWT. yük taşımakta, bunun 5.8 milyon tonu ithalat, 1.8 milyon tonu ihracattı. Türk sahipli gemiler ise Rus limanlarına yılda 4 250 uğrak yapmakta ve ortalama 10 milyon DWT. ton yük taşımakta idi. 2016 yılının ticareti ise iç karartıcı başladı.
TAYFASININ MAAŞINI ZOR ÖDEYEN SEKTÖR
Navlun endeks fiyatları son 5 6 senenin diplerinde. Evet petrol ucuzluyor, belki daha da ucuzlayacak, yakıt fiyatlarında geçmiş yıllara göre iyileşme olsa da genel gidişat oradaki artı değeri yok ediyor. Bizim kadar ve belki bizden daha çok sıkıntıda olan ülke Rusya. Bugün itibari ile bir dolar 74 ruble (1 ruble bizim paramızla yaklaşık 4 kuruş), bu düşüş devam ederse ve de o bir dolar 100 ruble ederse sıkıntı çok çok artacak.
Kırımda Akyarda (Sivastopol); Karadeniz bir Rus içdenizidir diyen amirallerinde, Tırnaklarımızı taktık, artık Suriyede sürekli söz sahibi olacağız diyen Dumadaki milletvekillerinin nefesleri de, cüzdanları da daralacak, Her ne kadar Karadeniz deki limanları düşünmeye zamanları olmasa da, zarar vermeye çalışsalar da.
Tersanelerde mega gemilerin inşası devam ediyor. Bu da küçük tonajlı yaşlı gemilerin iş bulmasını zorlaştırıyor, zorlaştıracak; ticarette durgunluk yaratacak.
Tayfalarının, personelinin maaşını ödemekte zorlanan bir sektör olmaya doğru yol alan bir Türk Deniz Ticaret filosu var. Sektör bu haliyle bırakılmayıp desteklenmeli, ona çıkış yaptıracak, ayakta tutacak, iç ve dış sularda, dünya denizlerinde bayrak dalgalandıracak gücü kendinde bulmasına yardımcı olunmalı. Bu T.C.nin ve onun iktidarının görevidir. Görünen o ki denizcilik sektörü çıkış arıyor, ama pruva sisli, radar (T.C.) görevini yapmalı, sektör önünü görebilmeli.
Kaynaklar TÜRKLİM, TUİK, Dünya Bankası, UDH. Bakanlığı web sitesi
