DENİZ TİCARETİ COVID-19 FIRTINASI DÖNEMİNDE İMTİHAN OLURKEN TÜRK DENİZCİLERİNİ TANRI KORUSUN VE YÜCELTSİN

DENİZ ÇALIŞANLARINI DİNLEMEYE DEVAM EDİYORUZ

Türklük bir etnik kimliği değil birlikteliği simgeler, doğudaki kürt de Türktür. Moğolistan da etnik kardeşlerimiz de Türktür. Çin'in Sincan bölgesindekiler de Türktür. Kuzeyimizdeki lazlar da Türktür. Ben Çerkezim... Ben de Türküm. Amerika buradan kazanıyor, gelişiyor, işte orada Hint var, Bulgar var, Rus var her Allah'ın kulu var ama ben Amerikanım diyor. Türk’e göre Türkü kardeş sayan herkes, her etnik kimlik Türktür.

Bu yazım deniz çalışanı insanlar için pratik bir destek. Geminizde çalışmanın güvenli olup, olmadığı veya standart altı koşullarda çalışılıyor mu, maaşınızın ödenmemesi veya işverenin haklarınızı görmezden gelmesi durumunda size yardımcı olunuyor mu gibi konularda gemideki bu koşullar ile ilgili personellerle sohbet ettik.

Pandemi dolayısı ile çoğu denizciler kontratı bitmeden gemiden erken ayrılamıyor, dışarıda işe bakan denizcilerin bir kısmı uzun süre iş gücü piyasasının dışında kalabilir. Bu da uzun vadeli işsizlik seviyesini ve tanıma karşılık gelen “doğal” işsizlik seviyesini yükseltebilir.

Fazla çalışma artı tükenmişlik - Sonuç ne?

Uzun seferlerden sonra sanki aydan düşmüş gibi kıyı yaşamına dönüyorsunuz. Kesinlikle rutine uymadığınız bir şey. Belki de bu yüzden tanıdıklar, yakınlarımız bazen şu soruyu soruyorlar ))):  orada nasıl delirmiyorsun?

Altı aylık sözleşmeler olduğunda, gemiciler bu süreyi bana göre şu şekilde böldüler. Bir kişi dört ay iki kişilik gibi çalışıyor, iyi çalışıyor, son ikisi servis zamanı ve de bir vardiya bekliyor tutuyor. Günlük görevleri yerine getirirken, 3-4 ay sonra denizcinin (yorgunluk), yani çalışma kapasitesinde geçici azalma ve vücudun fonksiyonel durumunun bozulmasına neden oluyor.

Düzenli olarak spor salonuna giden veya bir tür hobisi olanlar için yorgunluğun başlamasından önceki süre bir miktar uzar. Vücudun iyileşmeye ihtiyacı var, daha doğrusu kısa süreli de olsa bir tür dinlenme - balık tutma, şehirleri gezme manzara değişikliği vb.

Eskiden Devletimizin Deniz Nakliyat Şirketi vardı .Hem Armatör hem de Dünya Gemileri için örnek bir denge idi. Gemideki ahlaki durumu, adil çalışmayı denetleyen, izleyen, personel arasından seçilmiş, sendika örgütleri aracılığıyla gemide yaşamı takip edip denizciler sendikasına yardımcı oldular. Gemi etkinlikleri, yabancı limanlarda çeşitli derneklerle toplantılar yapılırdı.

Denizde 50 yılını doldurmuş, gemi tecrübelerini bizimle paylaşan Refik Kaptan ‘a  ve Gemi Personelleriyle sohbet ettik. İlk söylemleri, 'Gemi bizim için bir iş değil, artık bir yaşam biçimi oldu. Denize çıkmayınca belli bir zaman sonra karada kendimizi rahatsız hissediyoruz.' dediler.

KAPTAN “Denizde söylenmeyen size iletilen bir konu varsa vakit kaybetmeden, geminin sahibini güncel tutun. Ne olursa olsun, ilk önce Gemi Kaptanına haber verin."

Kaptanım kendinizi iki kelimeyle anlatır mısız?

Disiplinli Kaptan, Özgür Adam.

Gemide personellerle çalışırken bilgi olarak geriye ne gibi dönüşümler görüyorsunuz?

Çoğu zaman personel her şeyi bildiğini sanır, ne kadar bilgili olduklarını, her şeyi yapabileceklerini göstermek isterler. O zaman bunu kelimelerle değil, eylemlerle çalışmalarıyla göstermenin gerekli olduğunu görürler.

Konuya gelince, herkes başlangıçta anlattığı hayal ettiği gibi yaşamaz. Bazen ballı ballı anlatılan işlerle yapılan işler aynı değildir. Dönüşüm, sözel diyelim ki övünmekten, bir kişinin daha önce hiç yapmadığı yeni şeyleri gerçekten alıp ustalaştığı ana geçiştir. Ve sonra yeni bilgi yeni nesillerle paylaşılabilir. Uzun süredir standartta olanlar her zaman pedagojik bir yeteneğe sahiptir.

Bir gemi kaptanı için tipik bir iş günü nasıl geçer? Sorumluluklarınız neler? Gemideki günlük rutin nedir?

Kaptan gemideki en önemli adamdır! Gemiyi dünyanın bir köşesinden alır denizler boyunca gemiyi emniyetli, güvenli bir şekilde personeliyle ,yüküyle diğer limana kadar götürür. Kaptan olmak zor ama aynı zamanda zevkli bir iştir.

Refik Kaptan ilk Denize Gemicilik, Reislikten yetişmiş ve Gemi Kaptanlığına kadar yükselmiş.

“Her şeyden önce kaptan, insanları yönetmesini bilen bir liderdir. Personelin herbirine yaklaşım sağlamalı arkadaş canlısı ve aynı zamanda personel isteklerini dinlemelidir. Bu iş denizi seven, zorluktan korkmayan, sağlığı yerinde olanlar içindir. Kaptan geminin yüzüdür ve zorunlu nitelikleri arasında prezentabl bir görünüm kılık, kıyafet, muhatabın ilgisini çekme yeteneği ve görgülü olması gerekir.

Tüm geminin sorumluluğunun yanı sıra gemideki en üst düzeyde yetkili personel kaptan olarak, donatanın gemideki temsilcisiyim. Görevim ile ilgili taşıdığım sorumluluğa paralel olarak yeterli yetki ile donatılmıştır kaptan. Her ne kadar şirket gemiye çalışma ve acil durum prosedürleri ve talimatları göndermiş olsa dahi , gemi, yük ve personel emniyeti ile çevre koruma için gerekebilecek her türlü kararı almaya yetkilidir;Kaptan (OLAĞANÜSTÜ HAL YETKİSİ) gibi

Günün 24 saati işteyim. Tabii ki makine gibi çalışmıyorum, 8 saat çalışınca özgürüm istirahate çekilirim. Bulunduğumuz denizdeki duruma göre gemide olan her şeyi kontrol etmeliyim. En azından sabahtan gece 12'ye kadar. Gece vardiyaya kalacak zabitlerime en ufak şüpheye tereddüte konu ne olursa olsun direk beni haberdar edin diye uyarılarda ,tavsiyelerde bulunurum ve talimatım vardır. Sabah en geç yedide de kalkarım.

İşinizin sizin için en ilginç ve en sevdiğiniz yanı nedir?

Uzun zamandır denizdeyim, denizin her şeyini seviyorum .Dünyayı görmek limanlarda yeni insanlarla tanışmak ilginçtir. Avrupa'da,Akdeniz'de,Karadeniz'de muhtemelen, tüm ülkelerin limanlarının birçoğuna gittim. Dünyanın her yerinde ilginç ülkeler ve insanlar var diyebilirim.Avrupa mı ,Karadeniz mi seçim yapmak çok zor olan o kadar çok harika kasabalar, şehirler var ki. Şahsen benim için,İngiltere,Hollanda,Belçika,Kuzey Fransa Karadeniz'de Ilcheski, Kherson, Mariupol Limanları her zaman ziyaret etmeyi sevdiğim büyülü doğal ilginç güzel yerlerdir.

Fırtınada kaldınız mı? Bu gibi durumlarda olumsuz hava şartları ile nasıl başa çıkarsınız ?

Kötü hava koşullarından önce gemiyi fırtınadan çıkarmak için her türlü çaba gösterilir. Bu yıllar içinde geliştirilmiş iyi bir denizcilik uygulamasıdır. Bu gibi durumlarda kaptan geminin rotasını en az hasarla atlatmak için seçer, çünkü rota doğru seçilmezse dalga etkileri geminin yapısının bozulmasına ve feci sonuçlara yol açabilir.

En önemli konu makineleri çalışır durumda tutmaktır. Makine bir fırtınada durursa, gemi rüzgara doğru yana döner ve güçlü bir yalpalama başlar. Bir fırtına sırasında ana makineye bir şey olursa, gemi ölümcül tehlikede demektir. Tamir etmek için yarım saatiniz var. Gemi her zaman dalgaya karşı mücadele etmelidir.Herhangi bir su geçirmez kaporta kapısı  kapatılmamışsa, içeri su girebilir. Makine, geminin kalbidir. Ambara veya makine dairesine su asla girmemelidir.

Denizde En Tehlikeli Gördüğünüz Şey Nedir ?

Denizdeki en tehlikeli şey, sürekli değişen hava koşullarıdır. Eskiden fırtınaya yakalanmak çok nadir olurdu. Şimdi 6 aylık bir kontrat içinde havanın güzel olduğu günleri parmaklarımla sayabiliyorum. Havanın bozulmasını önceden bilmemize rağmen, hava genellikle tahmin edilemez hale geliyor. Bu nedenle, bir fırtınaya girmek her zaman olası bir hale geldi.

Zamanında denizde çok bilgili becerikli ekiplerle çalıştım.Şimdi nerede o insanlar... Yeni yetişen denizcilerin eskilerle hiçbir ilgisi yok. Kendini işe verip yetiştirenler hariç eğitimine ve yetiştirilmesine bağlı tabi. Şimdi eğitim seviyesi öyle ki yabancı bir gemide çalıştığınız zaman Filipinliler,Gürcüler,Hintliler hem de bizimkiler dümen tutmasını dahi görmeden gemiye geliyorlar.

Hem geminin hem de işletmenin bir rotası, bir politikası ve destekleyecek bir ekibi var. Bir gemi başka bir ülkeye benzetilebilir, çünkü kendi yazılı ve yazılı olmayan yasaları ve iletişim kurmanız gereken sınır devletleri ve disiplini var. Eğitim bizim için öncelikli her zaman.

Kaptan nasıl olmalı ?

Kaptan yerine göre sert, yerine göre şevkatli olmalı...Sert ama adil olmalı yoksa disiplin bozulur. Geminin temeli disiplindir, herkes istediğini yaparsa gemi hiçbir yere gitmez. Öte yandan kaptan çok esnek de olmalı çünkü durumlar farklı olabilir. Personelleri dinlemek, anlamak ve affetmek gerekir. Bazen kurallardan sapabilirsiniz ve sapmanız gerekir.Bazı gemilerde şunu fark ettim; personellerin çalıştığı gemilerde kaptan emrettiği için değil, kaptanı hayal kırıklığına uğratmamak için saygı duydukları için çalıştıklarını gördüm.

Denizde olduğu gibi limanlarda , bazen personellerin tansiyonunu düşürmeniz gerekiyor. Personel limanda gemideki zor iş günlerinden nasıl uzaklaşıyor ?

Bazen masa tenisi turnuvaları düzenliyoruz, özel günlerde bazen stres atmak için mangal da yapıyoruz. Kıç taraftan olta atıp balık tutup yiyoruz. Bu mürettebatın resmi olmayan bir ortamda birlikte oturması ve sohbet etmesi için bir fırsattır.

Önceleri nöbetten sonra personel film izliyor, müzik dinliyor, kağıt,okey, tavla oynuyordu şimdi sosyal teknolojinin nimetlerinden de faydalanılıyor. İnternetin olması,istirahatte olan personeller kamaralarına çekilir,evle iletişim sağlamaya başlar. Yazışma şeklinde iletişim her zaman mevcuttur, ancak yoğun trafik nedeniyle arama ve konuşma şansı çok nadirdir. Akşam yemeğinden sonra gemi ölür, köprüüstünde, makinede sadece nöbet vardır.

Bir de yüklemeyse yükleme ,tahliyeyse tahliye kontrolleri ve çalışmaları yapılır. Gittiğimiz ülkelerde 365 gün geçerli limanlarda acenteler her zaman büyük bir veri paketine sahip SIM kartları çok uygun fiyatlarla getirirler, bu da henüz interneti olmayan gemiler için evle iletişim kurmayı kolaylaştırır. Ya da her ülkenin uygun kart paketi var onlardan alıp konuşabiliyorsunuz. Limandaki tüm denetimler hızlı geçtiyse ve hiçbir şeyin tamir edilmesi gerekmiyorsa, insanın tek hayali sallanmayan bir yatakta uzanmaktır.

Gemide bir personelin haftada kaç gün izni vardır?

Personellerin izin günleri yok. Gemiyi günün her saatinde gözetlemek zorundadırlar. Modern gemilerde, 4 saat gerçekleştirilir, daha sonra 8 saat dinlenme vardır, bu da işten önce tamamen dinlenmenizi ve rahatlamanızı sağlar.

Vardiyalar 04.00.08.00 2 Kaptan - 2 Mühendis– 08.00-12.00 –Kaptan-Baş Mühendis 12.00.04.00 3.Kaptan - 3 Mühendis   Pazar izin günüdür.

Gemi limana vardığında ve kaptan kıyıyla erişime izin verdiğinde, güverte ,makine tüm işlemleri tamamsa , personellerin gemide yapması gereken acil bir işi yoksa, şehri ziyaret etmeleri ve dinlenmeleri için izin verilir.

Ayrıca limanda gemiciler lumbar ağzı dediğimiz gemi girişinde, ISPS Güvenlik gereği gemiye gelenleri kayıt altına alarak ve kaptanın talimatlarını izleyerek iskelede 24 saat nöbet tutuyorlar.

Personellerin İşe Alımları

Personeller kariyerleri boyunca, birden fazla şirkette çoğu kez farklı mülakat görüşmelerden geçer. Personel Müdürü, Teknik Müdür veya Gemi Sahibinin kendisi ile görüşmesi gerekebilir.

Elbette, MLC 2006 Sözleşmesi kapsamında bir denizcinin yetkinliğini,Personel Müdürü tarafından ön görüşme yapıldıktan sonra Teknik Departman ve Güverte Departmanı yetkilisi tarafından mesleki bilgisinin kontrol edilmesi gerekmektedir. Departmanın doğru kararı verebilmesi için önemli kararı almaları gerekmektedir.

Personel Müdürü tarafından personelin daha önce çalıştığı firmalardan alının referanslar öncelikli ve önemlidir. Size söylenen en ufak değerlendirmeyi, yorumu diğer departmanlarıyla paylaşmak gerekir.Kendi geminiz olsa işi bilmeyen bir personeli günü kurtarmak için işe alır mısınız? ''personel bilgisi" için milyonlarca dolar değerindeki bir gemiyi ve yük istifini bilmeyen ,hesap ,kitap kargoyu tanımayan bir kişiye emanet eder misiniz? Makine seperatörü sökme takmasını bilmeyen küskünlük ve sinirleriniz olmadan test etmeniz gerekir...

Personel alımında tabii ki, hepsi başvurduğunuz pozisyona bağlı olmak kaydıyla Personel müdürlerinin Kaptan , ikinci kaptan, üçüncü zabite veya makinacılara mesleki sordukları soruların soran kişiye bağlı olduğu her kaptanın ,Teknik Müdür’ün “tecrübesine” özgü özel, kendi soru listesi vardır. Buna göre personelle mülakat yapılır, bittikten sonra görüşme analiz edilir, bu soruları konulara göre gruplandırabilirsiniz. Bunlar ;

İş Görüşmesinde Çok Sorulan, Gemici ve Yağcı Mülakat Soruları.. Gemide çalışmak isteyen Usta Denizciler hariç gemici veya yağcı kadrosundaki adaylardan aslında tek başlarına seyir yapmaları beklenmemektedir. Şirkete kadar gelen adayların zaten denizcilik mesleğine yeni atılacağını bildiğinden dolayı mülakatta çıkacak sorular konusunda adayları fazla zorlamayacaklardır.

• Kendinizden bahseder misiniz?
• Şirkettimiz hakkında ne biliyorsunuz?
• Neden bizim için çalışmak istiyorsunuz?
• Şirkete ne katabilirsiniz?
• Zayıf yönleriniz nelerdir?
• Güçlü yönleriniz nelerdir?
• Gurur duyduğunuz bir başarıyı söyleyin.
• Neden sizi işe almalıyız?

• Sizi ne motive ediyor?
• Karakterinizi 10 kelimenin altında tarif edin
• Mevcut işinizden neden ayrılıyorsunuz?
• Gelecek için hedefleriniz neler?
• Bana zor bir durumu ve bunun üstesinden nasıl geldiğinizi anlatabilir misiniz?
• Maaş aralığı beklentiniz nedir?
• Patronunuz veya iş arkadaşlarınız sizi nasıl tanımlar?
• İş dışında nelerle ilgileniyorsunuz?
• Stresi nasıl ele alırsınız?
• Bizimle ilgili sorularınız var mı?

Ve sırada her şirketin kendine hazırlamış olduğu mesleki sorulara geçilir .

Bir eğitim kurumunda aldığınız çok miktarda bilgi arasından ne seçilir? Kaptanın kimya, fizik, yüksek matematik konularında soru sormayacağından emin olabilirsiniz (eğer bu doğrudan uygulama ile ilgili değilse).

Bilmeniz gereken ilk şey, Gemiler Arası Çarpışmaların Önlenmesine İlişkin Uluslararası Yönetmelikler (COLREG). İngilizceniz varsa, harika. Ardından sözlü görüşmeye geçilir. Genellikle çeşitli konularda soru sorulur.

Bazı işlemleri gerçekleştirirken - örneğin ambarları temizlerken - eylemlerinizden bahsedebilmelisiniz. Veya sohbeti günlük düzeyde sürdürün: kendinizden bahsedin,vb. Gördüğünüz gibi, çok fazla soru yok.

Personel mülakat sonucu işe alınacaksa kontrat imzalanırken, Planlı Bakım Tutumu da imzalatmak gereklidir.

Gemiye gitmeden personeli mülakat edip,test etmek çok önemlidir.Haritada Gabon’un yerini bilmeyen adam Kaptan ,Evinde çamaşır makinası bozulunca tamirci çağıran makinacı ,Hırca Mapa yı bilmeyen Reis ,Halat dikmemiş ,dümen tutmasını bilmeyen adam gemici. Hepsi aynı ağızdan ben denizciyim derse doğruyu ,yanlışı ayırt edecek olan kim olacak .Tabii ki cevabı denizciliğe emek vermiş, hakkıyla karada armatör temsilcisi olarak hizmet eden  tarafından gemiyi donatıp sefere hazırlamak kaçınılmazdır. Personel müdürlerinin Kaptan ,Teknik Müdür’ün Baş Mühendis olması gerekir ,ya da Personel Müdürü bu iki departman onay vermeden yarın çıkacak sorun oluşmaması için asla gemiye göndermemelidir.

Denizde uzun süre kalmak ruhu nasıl etkiliyor ?

Pskolojinin bozulması sadece karaya çıktığınızda fark edilir hale gelir. Karaya ayak basarsan, yeniden doğmuş gibi olursun.Gemide aynı kişilerle beş veya altı ay boyunca bir demir yığını içinde çalışıyorsunuz geçici ruhunuz bozulabilir, fakat eve dönüp sevdiklerinize kavuşunca çoluk çocuğunuzu sevince her şeyi unutursunuz .

Gemide kavga oluyor mu ?

Kavga eden kişiler genellikle ekipte verimli bir şekilde çalışamazlar. Bu personel derhal ilk limanda deport edilir. Denizde, takım halinde çalışmayı seven personel denizde rahat sorunsuz verimli çalışıyor.

Röportaj için çok teşekkür ederim .Sizleri dinleyip sohbet etmek heyecan vericiydi gelecek çalışmalarınızda başarılar dilerim.

“Ey Türk Gençliği,” diye seslendiği gençlere Atatürk’ü anlatmalıyız; düşüncesini, öngörülerini, öğütlerini, yaptıklarını, umutlarını…

Birinci vazifemiz bu olmalı, dört tarafımızın düşmanla çevrili olduğu şu günlerde Denizcilerimize Atatürk gibi düşünmeyi öğretmek zorundayız.

Pruvanız neta, denizleriniz sakin, rüzgarınız kolayına olsun. Selametle…