Çanakkale’li Grech ailesi, en güçlü römorkörcülük ve Gemi Kurtarma şirketiydi

Bir zamanlar en güçlü römorkörcülük ve Gemi Kurtarma şirketiydi
Yazan: Osman Öndeş (Araştırma Makalesi)

 
Özellikle İstanbul gibi denizlerle çevrili bu mega kentte, ulaşım kavramı altında sandallar, mavnalar ve römorkörler vardı. Bu deniz araçlarından sandallar yolcu taşımacılığı için mevcut oldular. Mavnalar ve römorkörler ise  iki asır boyunca bu kente gelen giden  herçeşit yükün karadan gemilere, gemilerden karaya nakledilmesinde unutulmaz hizmetler ürettiler. Fakat onları bir eserle duyurmak adına hiçbir yönetim Kültür kavramında  önemsemedi, var saymadı ve hatta fark etmek istemedi. İstanbul için bir zamanlar “100” rakamına bağlı olarak birçok eser neşredildi. Bunlardan biri Akın Kurtoğlu ve Mustafa Noyan ortak imzalı olan “İstanbul 100 Ulaşım Aracı” adını taşır ve Kültür AŞ neşriyatıdır. İstanbul’un 100 Ulaşım Aracı için şöyle açıklama yapılmıştır; “Şehir içi ulaşımı, İstanbul gibi iki kıtaya yayılan ayrıcalıklı bir coğrafyada, tarih boyunca çok büyük bir öneme sahip olmuştur. Ulaşım araçlarının her anlamda farklı bir yer tuttuğu kentimizde, bir yerden bir yere seyahat ihtiyacı farklı nakil araçlarının hizmete alınmasına da vesile olmuş ve vazgeçilmez bir ulaşım kültürü doğmuştur. Son iki asırda dünya üzerinde birçok kente birçok kentte nasip olmayacak derecede zengin bir şehir içi seyahat çeşitliliğiyle örülen İstanbul’umuz, aynı anda otobüs, tramvay, troleybüs, dolmuş, tren, Tünel (füniküler), vapur, deniz otobüsü, araba vapuru, deniz motoru, metro, teleferik gibi farklı ulaşım araçlarına sahip olmuştur. İstanbul’un 100 Ulaşım Aracı adlı bu kitap, ulaşım araçlarını hizmet dönemlerine göre kronolojik bir sırayla okuyucularına sunmaktadır.”
Görülecektir ki, “Ulaşım” kavramı sadece  otomobil, kamyon, otobüs gibi kara araçları ve bunları taşıyacak  metro, araba vapuru, deniz otobüsü vs  olarak görülmektedir. Oysa, sandallar olmasaydı, insanlar kısa mesafelerde seyahat edemeyeceklerdi. Mavnalar ve römorkörler olmasaydı İstanbul’da yaşam olamayacaktı.
Ben, sandalların, mavnaların ve römorkörlerin varoluşunu, önemini, asıl hedef kitleyi teşkil etmesi gereken Kültür AŞ’nin geçmiş yıllardan günümüze kadar olan saygın yönetimlerine anlatmayı başaramadım. Öncekiler zaten yok saymışlardı, günümüzdekiler ise cevap bile vermediler.
O halde özellikle römorkör gibi çok amaçlı bir yedekleme ve kurtarma deniz aracının  varlığını, önemini anlatmak, günümüzün  çok başarılı römorkör inşaatı firmalarımıza düşmektedir. Önem verirler mi, hatta aldırış ederler mi hiçbir bilgim de bulunmamaktadır. Yine de yazmış olayım.

Osmanlı’nın son yüzyılında  Türkiye’de en güçlü  römorkörcülük ve  gemi kurtarma şirketi Malta asıllıl  Grech ailesine aitti. Bu aileden Alfred Charles Grech, William  ve Richard A. Grech ailesi 1860 yılında Malta’dan Çanakkale’ye göç etmiştir.

Alfred Charles Grech 14 Ağustos 1864’de Çanakkale’de dünyaya geldi. Yabancı posta şirketlerinin Çanakkale ve Gelibolu vapur donatanı ve acentesi idi. Ancak asıl ağırlık verdiği ticarî işi gemi yedekleme, gemi kurtarma ve kılavuzluk idi. Kasım 1908’de Çanakkele’de ABD konsolosu olarak atandı. 1912 -1914 yılları arasında Müşavir Konsolos veya konsolos olarak görevine devam etti. Alfred Charles Grech ve Marie Westbury (vefatı 1952) kızı Henriette (Hettie) Beatrice Grech (1902- 1983) ve oğlu Richard Grech (vefatı 1976) idi. İkisi de evlenmemiştir.
Çanakkale’de “Bayan Ketty” olarak anılan Henriette (Hettie) Beatrice Grech. Dr.Mithat Atabay arşivi.

Alfred Charles Grech ileri yaşlarında eşini ve çocuklarını terk ederek İstanbul’a yerleşmiş ve bu şehirde vefat etmiştir. Çanakkele’deki emlâkına ait tapu kaydında Grech’in; Vensan, William, Elizabeth ve Beatrice adlarında dört kardeşi olduğu görülmektedir. Henriette (Hettie) Grech ailenin Çanakkale’de kalan son mensubu idi. İstanbul’da vefat etmiştir. Tyne Tugs 1891 kayıtlarında römorkörünün armatörü Richard Grech ve şirketi “Hastings & Dardanelles” ve 1896’da “Alfred, William and Richard A. Grech, Dardanelles” kaydı vardır. 1885 inşa “Harlequin” römorkörünün ilk adı “Shannon” idi. İstanbul Fener’de sökülmüştür.

 
Alfred William ve Afred Charles Grech’e ait “Dalhouse” ve “Harlequin” römorkörleri Çanakkale’de. Bu yağlıboya tablo, Grech ailesine ait bir fotoğraftan aynen esinlenerek yapılmıştır. Kaynak: Osman Öndeş koleksiyonu.

Grech ailesinden William Grech Gelibolu’ya yerleşmişti ve 1900 - 1914 yılları arasında İngiltere fahri (Müşavir) konsolosu ve 1914’de İtalyanın konsolosluk temsilcisi olarak görev yapmıştır. Elizabeth Grech, 1872’de Çanakkale’de dünyaya geldi. İngiltere’nin 1901 nüfus sayımında Hastings’de kaydı bulunmaktadır. Henriette (Hettie) Beatrice Grech’in amcası Alfred Anthony Grech, Çanakkale’de küçük ölçekli gemi onarımı yapan bir tersaneye sahipti.

 Alfred Charles Grech ve Marie Westbury’nin kızı Henriette (Hettie) Beatrice Grech (1902-1983) Grech ailesinin Çanakkale’deki son ferdi oldu. (Kaynak: Dr. Mithat Atabay arşivi).Çanakkale’de Fransız Mezarlığındaki bir mezar taşında “RIP (Huzur içinde yatsın), Sevgili kardeşlerimizin anısına sevgi dolu ... Marie ... Emmanuel, Marie A ... Albert Grech, ayrıca sevgili kardeşimiz Emmanuel Grech.” yazısı okunabilmektedir.
Edward Grech 1887’de Çanakkale’de İngiltere konsolosu idi. 1869 tarihli “Levant Times and Shipping” gazetesinde “E. Grech” vapur donatanı ve gemi acentesi olarak kayıtlıdır. Grech ailesinin en dikkat çeken ismi Vincent (S. E.) Grech idi. Sahibi olduğu dört kurtarma ve yedekleme römorkörüyle hizmet verirdi. Faaliyetine ait tüm ayrıntılar Lloyd’s Shipping “Form of Salvage Agreement” da veya Lloyd’s website “History- Salvage: Origins of Lloyd’s Form”’da okunabilir. Yenilenen “Lloyd’s Form”un ilk sözleşmesi 1890’da Vincent Grech tarafından yapılmıştır. Vincent Grech’in 1890-1912 yıllarında gemi kurtarma ve yedekleme şirketinin Çanakkale, Gelibolu ve İzmir bölgelerinde katıldığı kurtarma ameliyelerine ait belgeler ve bu şirketin direktörü olarak Richard   A.Grech’in 3 fotoğrafı mevcuttur.

Polymothian İzmir Büyük Sahib Karaburnu’nda kara oturmuştu.

Sahibi olduğu “Vincent Grech” isimli küçük römorkör I. Dünya Harbi başlarında Pire’de üslenmiş olan İngiliz Deniz Kuvvetleri adına satın alınmış ve Gelibolu Yarımadası harekatında kullanılmıştır. Grech Co.’ya ait “Harlequin” ayni zamanda İzmir bölgesindeki gemi kurtarma olaylarını da üstlenmekteydi. Vincent S. Grech Londra merkezli şirketi vasıtasıyla C.S. Swan & Hunter Tersanesi 1883 inşa “Plymothian” isimli genel yük gemisini 1906’da satın almış ve bir yıl sonra Bank of Athens’e satmıştır. Banka gemiye “Marika” adını vermiştir.
 

Grech ailesine ait arşive sahip olan Dr. Mithat Atabay’dan da yardımcı olmasını rica etmiştim. Ayni günün akşamı nazik bir mesajla cevapladı. Bu cevabî yazısında;“Grech Ailesi’ne ait fotoğrafların orijinal baskıları kişisel arşivimde bulunuyor. Çanakkale Sanatevi’ne de bir kopyalarını vermiştim. Orada binanın sahipleri hakkında bilgi ile sergilenmesi için. Çalışmalarınızı ben de takip ediyorum ve yararlanıyorum. Denizcilik tarihi, deniz kazaları ve savaş batıkları üzerine araştırmalar yapıyorum. (Selçuk Kolay’la Derinlerden Yansımalar kitabını hazırlamıştık.) Sizin yaptığınız çalışmada belirttiğiniz üzere bu fotoğrafların yer alması güzel olur. Size yarın digital ortamda bu fotoğrafları göndereceğim.” diyordu. Çanakkale sosyal yaşamında “Bayan Ketty” olarak anılan Henriette (Hettie) Beatrice Grech’e ait anıları da Dr.Mithat Atabay’in yazılarından nakletmekten onur duyarım; (Madam Kety) 1902 yılında Çanakkale’de doğmuş, hayatının büyük bölümünü çok sevdiği Çanakkale’de geçirmiştir. Çanakkale şehir merkezinde Mehmetçik Bulvarı’nda yer alan Bebekli Evlerin bulunduğu sokaktaki evlerden birinde doğduğu halde, uzun yıllar günümüzde Güzel Sanatlar Galerisi olarak kullanılan konakta yaşamıştır. Konak 1902 yılında Hettie’nin babası Alfred R. Grech tarafından Necip Paşa’nın varislerinden satın alınmıştır. Popüler ve renkli bir sima olarak kentin yeni gelişen sosyal ve kültürel hayatında yerini almış, balolara ve pikniklere katılmıştır. Halk Bahçesi’nde ata binen, hem yerliler, hem de yabancılar tarafından tanınan ve sevilen bir kişilik olmuştur. Çanakkale’de “Madam Kety” olarak bilinen ve kentlilerin güzellik ve makyaj ustası olarak hatırladığı Hettie hiç evlenmemiştir.

Çanakkale’deki Alfred Charles Grech konağı. Kaynak: Dr. Mithat Atabay arşivi.

1950’li yıllarda annesi ve İngiltere’de yaşayan kardeşi Richard vefat edince Çanakkale’deki Grech ailesine ait malların hepsi tek varisi olan Hettie’ye miras kalmıştır. Günümüzde Güzel Sanatlar Galerisi olarak bilenen evde uzun yıllar yalnız yaşamıştır. Yemeklerini hep dışarıda yemiş, zamanla yavaş yavaş arkadaşları azalmaya başlamıştır. Bir meslek sahibi olmayan Hettie sadece birkaç ev ve tarlasından gelen geliri ile geçinmiştir. Gönüllü işler yapmış, fakat hiç ticaret ile uğraşmamıştır. Günümüzde Güzel Sanatlar Galerisi olarak kullanılan konak 1976 yılında Kültür Bakanlığı tarafından eski eser olarak tescillenmiş, 1981 yılında da Kültür Bakanlığı’nca kullanılmak şartı ile 99 yıllığına Maliye Hazinesine tahsisi yapılmıştır. Hettie, sevimliği köpeği “Bobby” ile başka bir evde yaşamaya devam etmiştir. Yıllar geçmiş Hettie hastalanmış ve tedavi için İstanbul’a gitmiştir. Son yıllarını Beyoğlu’nda Tepebaşı J. Vatan Hastanesi’nde mutluluk içinde geçirmiştir. Bu hastanenin sahibi ve Universal Hospitals Group kurucusu Dr. Azmi Ofluoğlu tarafından ölümüne kadar Hettie’ye çok iyi bakılmış, bütün ihtiyaçları karşılanmıştır. Bunun üzerine Hettie teşekkür etmek için bütün mal varlığını vasiyetinde Dr. Azmi Ofluoğlu’na bırakmıştır.

 Henriette (Hettie) Beatrice Grech 1913 tarihli “Vincent Grech’s British Salvage Company”, başlıklı evrak. Alt kısmında İngiliz fahri konsolosu C.E.S. Palmer’in imzası olan bir bölüm yer almaktadır. Kaynak: Levantine Heritage arşivi.
 

Onun adını yaşatmak için ise Dr. Azmi Ofluoğlu 2010 yılında Karaköy’de “Hettie Hotel”i açmıştır. Hettie Grech popüler ve renkli kişiliği ile sosyal hayata katkıları sebebiyle Çanakkale’nin hafızasında yerini almıştır. Dönemin Çanakkale Valisi Süreyya Yurdakul’un kızı Beria Yurdakul ile Bayan Hettie çağdaş Türk Hanımın yaşam tarzının simgesi olan bir insandı. Çanakkale’de kadınlar ilk kez 1930 yılı Ekim ayında yapılan Belediye seçimlerinde oy kullanmışlardı. Belediye seçimlerinden sonra 5 Aralık 1934 tarihinde Anayasada yapılan değişiklikle kadınlara milletvekili seçmek ve seçilmek hakkı verilmişti. Tüm bu haklar verilirken Vali Süreyya Bey’in yanında iki yardımcısı vardı. Bunlardan biri değerli eşi Misli Hanım’dı. Cumhuriyetin bütün değerlerinin Çanakkale’de kadınlar arasında yaygınlaşması ve kökleşmesi için elinden gelen bütün gayreti gösteriyordu.
Henriette (Hettie) Beatrice Grech (1902-1983) babası Alfred Charles Grech’in çalışmalarına katılmakla da tanınmıştır.

 Diğer en büyük yardımcısı kızı Beria Hanım’dı. Henüz çok genç olmasına rağmen, Çanakkale’de çağdaş Türk kızının simgesiydi. Spor yapıyor, balolara katılıyor, 1932 yılında kurulan Halkevinin faaliyetlerinde yer alıyordu. Onun en büyük zevki arkadaşı Hettie ile güzel havalarda ata binmekti. Jandarma Okulu’ndan binici subayların getirdiği atlara Bayan Hettie ile birlikte Beria Hanım bindiklerinde herkes hayran kalıyordu. İki genç kız da Çanakkale’de Cumhuriyet gençliğinin simgesiydi. Atatürk 1934 yılı Nisan ayının ilk haftasında Batı Anadolu gezisine çıktığında ani bir kararla İzmir’den ayrılarak otomobille Edremit, Ayvacık, Ezine yoluyla 14 Nisan 1934 günü Çanakkale’ye gelmiş ve yanındaki komutanlarla birlikte, önce Çanakkale’deki askeri birlikleri denetlemişti. Akşam da onuruna Orduevi’nde düzenlenen baloya katılmıştı. Baloda Çanakkale’nin askeri ve mülki erkânının tamamı bulunuyordu. Baloya katılanlar arasında Matmazel Hettie de bulunmaktaydı. Atatürk, Parti Başkanı Tercüman Halil Bey’i yanına çağırarak “Ben Vali Bey’in kızı Beria Hanım’la dans ederek baloyu açacağım, siz de Matmazel Hettie ile pistte eşlik edin, bize” diye buyurmuştu. Herkes Atatürk’ün Matmazel Hettie ile dans edeceğini zannederken, Atatürk Vali Süreyya Bey’in kızı Beriye Hanım ile dans etmiş ve gecenin sonunda da Beriye Hanım’a altın bilezik hediye etmişti. Ancak bu balo beklenin aksine kısa sürmüş ve bir gazetecinin İtalyan tehdidi konusunda Mustafa Kemal’e yönelttiği soru ile bitmişti. Mustafa Kemal ertesi günü Çanakkale’den ayrılmıştı.

 
1906 yılında İzmir Körfezi Karaburun Büyük Sahip’de karaya bindiren “Plymothian” isimli yük / yolcu gemisini kurtarmak için yapılan çalışmalar; Fotoğrafta Alfred, William & Richard A.Grech’e ait çift bacalı “Knight of St. Patrick” römorkörü, geminin sancağında ise “Harlequin” römorkörü görülmekte. Yine sancakta kıç tarafa doğru olan yandan çarklı römorkör kesin olmamakla birlikte J.P. Rennoldson firmasına ait “Mary Louise”dir. Fotoğraf- Richard Cox müsaadesiyle.  

Vali Süreyya Bey’in, 1935 yılı yaz mevsiminde Sinop’a tayini çıktı. Kızı Beria Hanım da Sinop’a gitti. Orada da özellikle halkevinde örnek çalışmalara katıldı. Türkiye’nin tanınmış şahsiyetlerinden Nuri Aziz Beler’in gelini olmuştur.
Dr. Azmi Ofluoğlu, kendi hastanesinde vefat eden  Bayan Hettie   anısına Karaköy Rıhtım Caddesi’ndeki oteline “Hotel Hettie” adını vermişti.   
I.Dünya Harbi’nde ailesinden yakınlarını kaybeden Dr. Azmi Ofluoğlu, Karaköy Rıhtım  Caddesi’ndeki oteline kendi hastanesinde vefat eden  ve savaşta Türk ordusuna yardımları ile tanınan İngiliz Bayan Hettie’nin adını  verdi.  
1983'te vefat eden Bayan Hettie'nin yattığı hastanenin sahibi, bugünün Universal Hospitals Group Başkanı Dr. Azmi Ofluoğlu, Bayan Hettie’ye vefatına kadar iki yıl boyunca sahip çıkmış.
 Dr.Azmi Ofluoğlu şöyle anlatmıştır; “1981'de, Tepebaşı'ndaki hastanemde bir gün başhemşire odama geldi ve 'Burada bir hanım yatıyor. İngiliz Konsolosluğu bir süre önce yatırdı. Borcu çok birikti, 420 bin lira oldu' dedi yanlış hatırlamıyorsam. Ben de düşündüm, 80 yaşında bir kadın, 'Birine de ben baksam ne olur' diye ve gittim hanıma, 'Veremiyorsan önemli değil. Biz sana bakarız' dedim. Başhemşireye de 'Bu hanıma iyi bak' dedim".
Zamanla daha sonra öğrendim ki Çanakkale Savaşları'nda ailesi bize o kadar yardım etmiş ki anlatamam. Ardından bir de talimat verdim, her hafta sonu Kumkapı'ya götürüp balık yedirip getiriyorsunuz dedim. Benim ailemden de orada ölen oldu. Çanakkale'nin benim için manevi değeri çok yüksek.
Bir gün Çanakkale'ye işim düşünce Bayan Hettie'nin her gün bahsettiği hikayeleri bir soruşturayım dedim. Girdim tapu dairesine, 'Bir hanım var. Bir şeyler anlatıyor.Gelmişken size sorayım' dedim." Oradaki memur hemen tanıdı ve "Derme çatma bir vekalet geldi. Şu anda işlem yapılıyor. Nereden geldi, nasıl geldi bilmiyorum. Eğer ondan vekaleti alırsan, biz bunu dondururuz. Buralar, şuralar onun" dedi. Anladım ki anlattıkarı gerçekmiş. Oradan çıktık. Kendisinden vekaleti aldık ve mülklerin bir kısmını kurtardık. Bayan Hettie birgün dedi ki 'Ben bunları size bırakmak istiyorum'. Ben de 'Bunları istemiyorum' dedim. 'Yakınlarınızı arayalım' diye teklif ettim. 'Kimsem yok' dedi. Haklarını koruduğumuz için bize verdi.
Çanakkale'de 4 dairesi vardı. Onlar bize kaldı. 1983'te vefat etti. Tabutunu yaptırdım. Mezar yerini satın aldım ve çok güzel bir mezar yaptırdım. Feriköy'de toprağa  verdik.
1-2 ay geçtikten sonra bana "Grech ailesinin son ferdi diye" bir mektup geldi, İngiliz Kraliyet Sarayı'ndan, İngiltere'de kalan mirasını almam için beklediklerini belirtiyorlardı. Oraya gidip de İngiltere'dekileri almak istemedim. Çünkü o benim hakkım değildi. Ne olduğunu bile bilmiyorum. Sanırım Kraliyet Ailesi'ne kaldı.
Otel işine girmemin asıl nedeni kızım Aslı olmuştur... Aslı doktor olmak istemeyince, onun için turizm işine soyundu. Rıhtım Caddesi’de satın aldığımız otele “Hotel Hettie” adını  verdik. (Kaynak: Sabah/Sinan Özedincik)
Şebnem Göksel Aralık 2017- Çanakkale  tarihli “Madam Kety’nin ardından…” başlıklı yazısında  “Madam Kety gerçek adıyla Henriette Beatrice Grech, 1902 yılında Çanakkale’de doğan Cumhuriyet dönemlerinin unutulmaz bir ismi… Onu anlatan en güzel kelimeler ise “yalnız ve güzel” kadın…” diye tanımlamıştır.
Şöyle devam eder; “Çanakkale’de sergilerin açıldığı, bahçesinde kokteyller düzenlenen İl Kültür Turizm Müdürlüğü binasına adım attığınız anda, sağ tarafta bir kadının portreleri ile karşılaşırsınız. Ve yine Halk Bahçesi’ne gittiğiniz zaman size bazı hikayeler anlatılır. Çanakkale’de ilk ata binen kadın, güzel bir kadın, yalnız bir kadın, zengin bir kadın… O kadının ismi Madam Kety yani Henriette Beatrice Grech’tir. Madam Kety’nin ailesi tam olarak netleştirilemeyen bir zamanda Malta’dan Çanakkale’ye yerleşmiş ve bölgede muazzam bir zenginliğe ulaşmıştır. Konaklar, iş hanları, gemiler, arsalar… Madam Kety’de bu servetle birlikte büyümüş, ama istemediği bir şekilde onun tabiriyle “beş parasız” olarak vefat etmiştir..”
 
Karaköy Rıhtım Caddesi’ndeki Hotel Hettie’nin artık yerinde başka bir otel var.

İstanbul İhracatçı Birlikleri Hotel Hettie’nin sahibi olmuş ve 2016 yılında  kiraya vermek amacıyla ihale ilanı yayınlamıştır. Bu ilanda şöyle denilmektedir; “İstanbul İhracatçı Birlikleri 21 odalı Hotel Hettie’nin kullandığı Karaköy’deki kapanmaz boğaz manzaralı 5 katlı ve teraslı binasını kiraya verecek. Karaköy Rıhtım Caddesi Birlik Han No 8 Karaköy adresindeki 5 katlı ve terası restoran olarak kullanılan binanın 1029 metrekare kullanım alanı bulunuyor.
Kadıköy Vapur İskelesi’ne cephesi bulunan binanın kapısı Kemankeş Sokak’a açılıyor. 2016 yılına kadar 21 odalı otel olarak kullanılan binanın teras kısmı restoran olarak işletildi. Boş olan binayı isteklilerin görme imkanı bulunuyor.
İstanbul İhracatçılar Birliği binayı kiraya verebilmek için kapalı teklif alacak ve ihaleyi 29 Eylül 2016 günü saat 14.00’te Çobançeşme Mevkii Sanayi Caddesi Dış Ticaret Kompleksi C Blok Kat 5 Bahçelievler adresindeki İİB binasında gerçekleştirecektir.”
Hotel Hettie adı artık tarihe karışmıştır. Yerinde Weingart Port Hotel vardır.

Grech ailesinin yedekleme ve gemi kurtarma römorkörleri
 25 Ocak 1906 günü İzmir Körfezi Karaburun Büyük Sahip mevkiinde kayalıklara bindiren “Plymothian” genel yük / yolcu gemisini Charles V. Grech’in Knight of St. Patrick ve Harlequin kurtarma ve yedekleme römorkörleri müdahele ederek yeniden yüzdürülmesi sağladılar. Kurtardığı gemi aslında kendisine aitti.  1883 C.S. Swan & Hunter Wallsend kızakları (Kızak No. 69) inşa 1532 grt., 953 nrt. genel yük / yolcu gemisi “Plymothian”ın ilk armatörlük firması Plymouth merkezli Port of Plymouth Steamship Co.Ltd. (Bellamy & Co.) idi.
. 1892’de Londra merkezli Westcott & Laurence firmasına satıldı.
. 1902’de Plymothian Steaship Co.Ltd. ( Westcott & Laurance) adına tescil olundu.
. 1906’da Vincent Charles Grech satın aldı.
. 25 Ocak 1906’da İzmir Körfezi, Karaburun Büyük Sahip mevkii’nde kayalıklara bindirdi.
. 8 Şubat 1906’da yüzdürüldü ve satıldı. . 1907’de Pire’de kurulu Bank of Athens’e devredildi ve “Marika” adı verildi. . 1911’de Pire merkezli Donestini, Oeconomou & Co. satın aldı ve “Georgios” adı verildi.
. 1912’de Pire merkezli Stylianos Castanos satın aldı.
. 1913’de adı “Aghia Pelaghia” olarak değiştirildi. . 1923’de Carlo Napoli fu R satın aldı ve “Saru” adı verildi.
. 1926’da Catania’dan Alfo Napoli fu Rosairo satın aldı.
. 1929’da Catania’dan Ant Macri satın aldı ve “Alfredo” adı verildi.
. Nisan 1929’da hurdaya çıkartılarak söküldü.

 Buharlı pervaneli demir römorkör “Gayret” – (Ex-Shannon , Ex-Harlequin)
31 Ocak 1885 tarihinde 186 Kızak Numarasıyla J. Wigham Richardson & Co, Low Walker’da inşaatına başlanan “Shannon” isimli römorkör Şubat 1885’de tamamlandı. Yat ve römorkör amaçlı olarak dizayn edilmişti.
. 2 Genişlemeli 70 nhp güç üreten buharlı ana makinesi A Shank & Sons, Arbroath imalatı idi.
. 139 grt. ve 25 nrt.olan Shannon’nun ölçüleri 100.7 x 19.2 x 11.1 ft. idi.
.1885’de Limerick’e bağlı olarak Limerick’te kurulu Colonel Edward A.Gore adına tescil edildi.
. 1890’da Gosport’tan Benjamin Nicholson satın aldı.
. 1890’da Hamble’dan George A.C. Schanley’e satıldı.
. 1891’de Çanakkale’de kurulu Alfred, William & Richard A.Grech firması satın aldı ve “Harlequin” adını verdi.
. 1896’da Firmanın adı “Alfred, William & Richard A.Grech, Dardanelles” olarak yenilendi.
. 1907’de Osmanlı İdare-i Mahsusa’ya devredildi ve “Gayret” adı verildi.
. 1910’da Osmanlı Seyr-i Sefain İdaresi’ne devredildi.
. Tadil edilerek 1914-1918 yıllarında Osmanlı Donanmasında mayın dökücü gemi olarak hizmet verdi. . 1927’de Haliç’te söküldü.

Buharlı, pervaneli,sac gövdeli kurtarma römorkörü - (Ex- Dalhouise)
1889 yılında (Official Number: 97582) Dumbarton, William Denny & Bros Tersanesi Leven Yard’da 420 Kızak Numarasıyla inşa edilen buharlı, pervaneli sac gövdeli, çift bacalı kurtarma römorkörü “Dalhouise” 13 Eylül 1889 günü denize indirildi.
. 741 grt., 62 nrt. olan Dalhouise Tam boy: 216 ft., Genişlik: 32.1 ft., Derinlik: 15.6 ft. idi ve Dumbarton, Denny & Company yapımı 2 genişlemeli buhar ana makinesi 250 nhp, güç üretiyordu ve 2 pervaneli idi.

 Dalkeith (Ex- Dalhouise) kurtarma römorkörü. Kaynak: Clyde Built Tugs & Ships. Çanakkle’de sırasıyla Grech ailesinden Vincent Stephen Emanuel Grech’in ve sonrasında Richard Anthony Grech’e intikal eden “Dalkeith” kurtarma ve yedekleme römorkörü Çanakkele’de. Yıl 1910.
. Calcutta bölgesinde gemi kurtarma hizmeti için planlanmış olmasına karşın, zamanla Gelibolu ve İstanbul liman bölgelerinde görev yaptı. İlk armatörlük firması Londra merkezli Robert Stewart and James Mudie idi. 22 Kasım 1889’da Glasgow limanına tescil olundu.
. 1893’de Londra’dan James Heggie Mudie satın aldı. 1899’da Londra mderkezli Clive Steam Tug Co. Ltd satın aldı. Şirketin başkanı J.H. Mudie idi. 1902’de Gelibolu’dan Vincent Stephen Emanuel Grech satın aldı ve Londra limanına tescil etti. Römorkör İngiliz gemi siciline kayıtlanmıştı.
. 1908’de Vincent Emanuel Grech aile arası anlaşmazlıklar sonucu iflas etti.
. 1910’da İstanbul’dan Richard Anthony Grech / Galata satın aldı.
. Mart 1916’da I. Dünya Harbi Seferberlik ihtiyaçları için satın alınan römorkörlerden biri de Dalhoise oldu ve “Dalkeith” adı verilerek Admiraly hizmetinde Akdeniz’de görevlendirildi.
. 28 Nisan 1918 tarihinde UB 48 Alman denizaltısı tarafından torpido isabetiyle ağır yaralanmasına neden olduğundan Sardinya adası San Pietro Kanalı’nda karaya oturmak suretiyle batmaktan kurtulan Kingstonian isimli yolcu / yük gemisini kurtarmak için görevlendirildi. Geminin sancak bordasına yanaşarak yardıma başlarken, iskele tarafına da Moose isimli römorkör aborda olmuştu. Amaçları Kingstonian’u Cagliari’ye kadar yedeklemekti. Bu seyir sırasında UB 48’un yeniden attığı torpido Moose ve Dalkeith’in altından geçerek Kingstonian’da infilak etti. Geminin baş tarafı ayrılarak anında battı. Fakat infilak sonucu Dalkeith’in bordasında da büyük bir yara meydana geldi. Bir süre sonra denizaltı suüstüne çıktı ve açtığı ateş sonucu Dalketih’in 9 mürettebatını ve Kingstonian’dan mürettebatından da 1’ini öldürdü.
Dalkeith açılan yara sonucu iki dakika için 38 ft. derinliğe gömüldü. Batık, savaş sonrasında İtalyan dalgıçları tarafından parçalar halinde çıkartılarak hurda olarak satılmıştır. Uluslarası araştırmacı David Asprey, römorkörün çift bacalı olmasının, muharebe gemisi veya kruvazör görüntüsü vermesi amacıyla tasarladığını yazmıştır. Admiraly tarafından daha sonra Admiraly mahkemesinde açılan soruşturmada, Dalkeith ve römorkör Moose (Mersey Towing Co.)’nun bir kusuru olmadığına karar verilmiştir.

Buharlı, yandan çarklı, ahşap gövdeli römorkör “Çeşme” - (Ex - Nonparail, Ex - Trojan)
 5 Haziran 1869’da North Shields’de CW Dodgin & Co., Thomas Charlton adına inşaatına başlanan ahşap gövdeli yandan çarklı römorkör “Nonparail” Ağustos 1869’da  hizmete girdi.
. 111 grt. ve 12 nrt. olan römorkörün JP Almond North Shields imalatı olan 1 genişlemeli buhar ana makinesi 41 nhp güç üretiyordu. Ölçüleri 97.2 x 18.9 x 10.2 ft. idi.
. 1884’de Londra limanına Nonpareil Steam Ship Co.Ltd. adına tescil edildi.
. 1888’de Yunanistan’da Pericles d’Andrea & Co. satın aldı.
. 1897’de İstanbul’da Vincent SE Grech satın aldı ve “Trojan” adını verdi.
. 1898’de Osmanlı İdare- i Mahsusa’ya devredildi ve “Çeşme” adı verildi.
. 1904 yılında Lloyd’s Register kaydı silindi.

Buharlı, çift pervaneli sac römorkör “Uyanık” – (Ex - Warren Hastings, Ex - İntibah)
15 Temmuz 1886’de Port Glasgow’da R.Duncan & Co. tersanesinde 233 Kızak Numarasıyla Malaren Gölü’nde yolcu taşımacılığı yapmak amacıyla Warren
 Bockholmssundsbolaget adına inşasına başlanan “Warren Hastings” 131,62 grt ve 93,84 nrt. idi. Çift bacalı ve çift pervaneli olan römorkör 19,20x5, 43x 2,07 mt. ölçülerindeydi. Rankin & Balckmore yapımı olan ana buhar makinesi 1670 ihp. güç üretiyordu.
.25 Ağustos 1886’da Greenock’da Londra merkezli Partick Keith & James Heggie Mudie adına (Clive Steam Tug Co.) hizmete girdi.
. 1899’da Londra’da Clive Steam Tug Co.Ltd.’e devredildi.

Vincent Stephen Emanuel Grech ve Richard Anthony Grech’e ait 1889 inşa “Dalhouise” kurtarma ve yedekleme römorkörü, Çanakkale’de. Kaynak: Herry W.Shaefer Collection.
. 1903’de Gelibolu’da gemi yedekleme,gemi kurtarma ve kılavuzluk hizmeti veren Londra merkezli V.S.E. (Vincent, Stephen, Emmanuel) Grech İngiliz firması satın aldı. Çanakkale Limanına tescil edildi.
. 1910’da ayni amaçla ve İstanbul’dan Richard Anthony Grech satın aldı.
. 1912’de Osmanlı Donanması adına satın alındı ve “İntibah” adı verildi.
. Geçirdiği tadilat sonrasında gemi kurtarma römorkörü olarak kullanıldı.
. 1914’de mayın dökücü gemi olarak tadil edildi.
. 14 Temmuz 1917’de Zonguldak’tan İstanbul’a gelirken bir gemi batığına bindirdi. Su almaya başladığından baştankara yaptı. Yarası onarıldı ve onarım için İstanbul’a yedeklendi.
. 23 Ocak 1918’de İngiliz Denizaltısı E14 tarafından torpido hücumuna maruz kaldıysa da, torpido isabet etmedi. Denizaltı sahil bataryaları tarafından batırıldı.
. 1925’de “Uyanık” adıyla Türk Donanması’na katıldı. . 1933’de Gölcük Tersanesi’nde römorkör olarak tadil edildi ve adı yeniden “ İntibah” olarak değiştirildi.
. 1956’da hizmet dışı edildi ve Başiskele’de bağladı.
. 1958’de satıldı. 1959’da dizel motorlu yük gemisi haline tadil edildi.
. 1967’de Mustafa Okan Kardeşler (Mustafa Okanoğulları Gemicilik San. ve Tic. A.Ş), şirketi satın aldı ve “Ararat” adını verdi. Nisan 1989’da battıysa da yüzdürülerek onarıldı.
. 1993’de Doğruyol Karadeniz Denizcilik Nakliyat Ltd.Şti.’ye İstanbul’a satıldı. 1997’de yeniden el değiştirdi. 1999’da İtalya’da söküldü.

Buharlı, yandan çarklı, demir gövdeli römorkör “Leonida” - (Ex - Pilot Fish, Ex - Pathfinder)
1876 yılında John Readhead & Co., South Shields’de inşa edilen “Pilot Fish” römorkörü Aralık 1876’da tamamlandı. Kızak Numarası 127 olan römorkör 326 grt., 120 nrt. idi ve buhar makinesi John Readhead & Co., South Shields imalatı idi. 2 genişlemeli makinesi 200 nhp güç üretiyordu.
. 1877’de Liverpool limanından Joseph Kelsall et al firması adına tescil edildi.
. 1879’da Liverpool limanından St. John Steam Tug Co. Ltd’ ye satıldı.
. 1882’de adı “Pathfinder” olarak değiştirildi. Devrinin Okyonus aşırı yedekleme yapabilen tip “Ocean-going Type Tug” sınıfındandı.
. 1910’da İstanbul’da Richard Albert Grech kılavuzluk, gemi yedekleme ve kurtarma firmasına satıldı ve Gelibolu, Çanakkale’de hizmete girdi.
. 1913’de İstanbul’dan NC Zarcalis ve AP Lascarides satın aldı ve adı “Leonida” olarak değiştirildi.
. Ağustos 1915’de Osmanlı Devleti adına elkonuldu ve Donanma emrine verildi. Adı değiştirilmedi.
. 5 Ekim 1915’de İngiliz Denizaltısı E12 tarafından Tekirdağ önlerinde torpido atışıyla batırıldı.

  “Ocean- going Tugs” denilen bu tip römorkörler daha uzun mesafelerde yedekleme ihtiyacı sonucu olarak dizayn edildiler. Dünya limanlarının artan ihtiyaçları karşısından daha yüksek tonajla yolcu/ yük gemileri inşa edilirken, mavnaları ve özellikle liman inşaatları için büyük ihtiyaç duyulan tarak dubalarını denizden açık denizlerde yedeklemek mümkün olamadığından, parçalar halinde gemilere yükleniyordu. Ancak ulaştıkları liman bölgelerinde İngiliz tersanelerindeki beceri olmadığından büyük sorunlar meydana gelmekteydi.

Pilot Fish, Pathfinder adıyla. Kaynak: Alan Hudges, Scottish Built Ships.

1859’da Londra’da William Watkins oğluna ait römorkör filosundan 1857 inşa Victor ile “Navigator” adlı tarak dubasını 752 Sterling fiyatla Gravesend’den Cadiz’e yedekledi. “Victor” bir başka sekiz günlük seyirde 1,150 mil yapmıştı. 1866’da William Watkins daha uzun mesafelerde yedekleme yapacak güce ve denize elverişililiğe sahip demir gövdeli yandan çarklı römorkör tasarlamıştı. Bu römorkör dört kazanlı ve dört bacalı bir römorkör olacaktı. Fakat kömür bunkerleri için yeterli alan kalmadığından bir kazanı römorkörün baştarafına taşıdılar. Böylece, baştarafında bacası olan, fakat yandan çarkların hemen önünde ve arkasında iki bacası daha olan garip bir römorkör dizaynı ortaya çıktı. Bu römorkör “Three Fingered Jack” adıyla hafife alınmıştır. 144.4 ft tam boy ve 275 grt. idi ve 700 ihp güç üretiyordu. Çok fazla kömür tüketimi yapıyor ve her dört milde bir ton kömür ihtiyacı doğuyordu. Üç bacalı yandan çarklı römorkör ancak özel projelerde kullanıldı. Artan uzun deniz aşırı yedekleme ihtiyaçları 1883’de çift pervaneli iki yakın bacalı ve iki yedekleme kancalı daha büyük güce sahip römorkör tiplerini gerçekleştirmiştir. Bunlardan birincisi “The Knight of the Cross”, ikincisi “The Night of St.John” olmuştur. “The Great Britain” ve “Great Eastern” Okyonus tipi eş römorkörler olarak hizmete girmiştir.
Yabancı römorkör firmaları İstanbul ve İzmir limanlarına hep çok yeni inşa römorkörlerini getirdiler. Bu bakımdan özellikle İstanbul’da hizmet veren yandan çarklı ahşap veya demir gövdeli römorkörler devrinin yeni dizayn römorkörlerinden olmaktaydılar.

Buharlı, ahşap gövdeli, yandan çarklı römorkör “Hellespont”
1867 yılında Readhead Softley & Co., South Shields’de inşa edilen “Hellespont” römorkörü Aralık 1867’da tamamlandı. Kızak Numarası 22 olan römorkör 137 grt., 72 nrt., Tam boy: 115.1 ft., Genişlik 198.0 ft. Derinlik 9.9. ft. idi ve 2 genişlemeli buhar makinesi 60 nhp. güç üretiyordu.
. 1867’de South Shields’den Richard Albert Grech & James Wardell adına tescil edildi.
. Richard Albert Grech kılavuzluk, gemi yedekleme ve kurtarma firmasına satıldı ve Çanakkale’de hizmete girdi. . 20 Nisan 1878’de İngiliz Deniz Kuvvetleri satın aldı.
. 12 Aralık 1904’de hurdaya çıkartıldı.

Buharlı, pervaneli, saç gövdeli kurtarma römorkörü “Colonel Edward A.Gore” – (Ex-Helga, Ex-Costance Grech, Ex-Tenedos)
Albert Richard Grech’in “Costance Grech” adını verdiği gemi kurtarma römorkörü Osmanlı Donanması için cephane taşırken, Ekim 1912 yılında Limnos önlerinde Yunan savaş gemileri tarafından 23 mürettebatı ve asker olmak üzere tutuklanmıştı.
. İlk adı “Colonel Edward A.Gore” olan 283 grt. ve tam boy 43.3 mt., genişlik 43.3 mt. ve derinlik 4.3 mt. “Costance Grech” 1891’de bir yat olarak Derrymore, Country Clare, İrlanda (O yıllarda Britanya İmparotorluğu’na bağlıydı) Ayr’deki Samuel McKnight & Co. Ltd. Tersanesinde 31 Kızak Numarası ile adıyla inşa edildi.
. 1900’de Dublin’ merkezli Tarım ve Teknik İnşaatı Departmanı’na devredildi.
. 1908’de Londra merkezli Richard Grech satın aldı. . 1912’de Richard A. Grech tarafından İstanbul’da faaliyete başladı.
. 1912’de Yunan Donanması tarafından el konuldu.
. 1941’de Alman Reich tarafından elkonuldu.
. 1900’de açık deniz balıkçıları için barınma gemisi olarak tadil edildi. 1908’de Albert Richard Grech tarafından satın alındı ve kurtarma gemisi olarak tadil edilerek “Costance Grech” adı verildi ve kısa zaman sonra Preveze’de karaya oturan Antalya torpidobotunu kurtarmak üzere Preveze’ye sevk edildi. Yunan Deniz Kuvvetleri tarafından el konularak “Helga” ve ardından “Tenedos” adı verildi. . Yunan Donanması’nda ihtiyat filoda fenerler bakım gemisi olarak kullanıldı.
. I.Dünya Harbi’nde yeniden gemi kurtarma amaçlı römorkör olarak tadil gördü ve Salamis’in 23 Nisan 1941 tarihinde Alman uçakları tarafından bombalanması sırasında aldığı yaralar sonucu kısmen batık hale geldi. Yunanistanı işgal eden Almanlar tarafından yüzdürüldü ve UJ.2016 borda numarası verilmek suretiyle denizaltı savunma gemisi olarak onarıldı.
. 21 Temmuz 1944’de Cape Maleas’ın güneyinde seyrederken İngiliz denizaltısı Unsparing tarafından batırıldı.

Buharlı, pervaneli, demir gövdeli çift pervaneli römorkör; “Samsun”- (Ex - Night of St. John)  1883’de W. A. Stevens, Birkenhead’de inşa edildi. Tam boy 43.8 mt., Genişlik 6.8 mt. ve derinlik 3.5 mt. olan demir gövdeli çift pervaneli römorkör 275 grt., ve 48 nrt. idi. 106 nhp güce sahipti.
. Bu dizaynda iki uzun baca birbirine çok yakın tutulmuştu. Amaç vasattan kıça kadar olan güverte alanında daha fazla yer bırakabilmekti. . 1884’de “Knight of St. John” adıyla Liverpool merkezli Prendeville-Knight St. John Tug Co. adına Liverpool limanında hizmete girdi.
. Ayni sene Prendeville - Knight of St.John Steamship Co., Liverpool’a devredildi.
. Royal Alexandra isimli direksiz barko tip yelkenlyi Rio de Janiero’dan yedeklerken kömür ihtiyacı için çaresiz yedeğindeki barkoyu bıraktı ve 400 mil mesafedeki St.Vincent’ten kömür ikmali yaparak geri döndüğünde, Royal Alexandra’yı bulamadı. Bir zaman sonrasında yelkenlideki mürettebatın kendi imkanlarıyla Barbados’a ulaştıkları, geminin direk ve yelken donanımını orada tamir ederek kendi yelken gücüyle yola devam ettikleri öğrenildi.
. 1896’da Empreza Insulana de Navigation, Lizbon tarafından satın alındı. . 1897’de Gelibolu’da kurulu ve Londra merkezli Vincent Stephan Emmanuel Grech tarafından satın alındı. Adı değiştirilmedi ve Gelibolu ve Çanakkale bölgesinde hizmete girdi.
. Ayni sene Osmanlı İdare-i Mahsusa tarafından satın alındı ve “Samsun” adı verildi. 28 Ağustos 1897’de Osmanlı Seyr-i Sefain İdaresi’ne devredildi. Eylül 1897’de Osmanlı Donanması’na devredildi ve Tersane-i Âmire’de mayın dökücü gemi olarak tadil edildi. 1911’de silahtan arındırıldı.
. 23 Kasım 1914’de mayın dökücü gemi olarak hizmete girdi. Ayni sene Erdek’te İngiliz denizaltısı E2 tarafından batırıldı.

Sac gövdeli motorlu, pervaneli römorkör “Samsun”- (Ex-Samsam)
9 Kasım 1910 tarihinde Bowling, Scott & Sons Tersanesinde 224 Kızak No.’su ile inşaatına başlanan (Official Number: 129593) sac gövdeli motorlu römorkör “Samsam”, 1911 yılında hizmete girdi. 105 grt. Tam Boy: 90.0 ft., Genişlik: 18.2 ft., Derinlik: 8.4 ft. idi. 3 genişlemeli Paisley, Fisher & Company yapımı ana makinesi 60 nhp., 400ihp. güç üretiyordu. İlk armatörlük firması Glasgow’dan John Stewart & Walter Fulton idi ve 9 Ağustos 1911’de Glasgow limanına tescil olundu. Ayni ay içinde Osmanlı Donanması adına satın alındı ve “Samsun” adı verildi. Çanakkale’de üslendirildi.

Sac gövdeli, buharlı römorkör “Menderes” - (Ex-Semender)
19 Ocak 1911’de Bowling, Scott & Sons Tersanesi’nde 225 Kızak No.su ile inşaatına başlanan sac gövdeli buharlı, pervaneli römorkör “Semender” 1911 yılı içinde hizmete girdi. 105 grt., ve Tam boy: 90.0 ft., Genişlik:18.2 ft., Derinlik 8.4 ft. idi. (Official Number: 129594) 3 genişlemeli Paisley, Fisher & Company yapımı ana buhar makinesi 60 nhp., 400 ihp. güç üretiyordu. İlk armatörlük firması Glasgow’dan John Stewart & Walter Fulton idi ve 9 Ağustos 1911’de Glasgow limanına tescil edildi. Ayni ay içinde Osmanlı Donanması adına satın alındı ve “Samsun” adı verilerek Çanakkale’de üslendirildi.1 Mayıs 1912 günü Akbaş açıklarında mayın sahalarını temizlerken bir Türk mayınına çarparak battı. Römorkörün 15 kişilik personeli ve 7 sivil de şehit düştü.

Buharlı, sac gövdeli, pervaneli römorkör “Richard Grech”- “Noor-ul Bahr”
Aralık 1893’de Gourlay Brothers & Co. Dundee’de inşaatı tamamlanarak hizmete giren “Richard Greech” koster amaçlı genel yük gemisi 297 grt. ve 180 nrt. idi. 3 genişlemeli buhar ana makinesi 59 hp güç üretiyordu. Ölçüleri: 150 x 23.2 x 10.7 ft. olan geminin ilk armatörü İstanbul merkezli Richard Grech başkanlığındaki Société du Tambac idi. 1897’de İstanbul’da V.S.E. Grech firmasına devredildi. . 1924 yılına kadar gemi yedekleme ve genel yük taşımalarında kullanıldı. 1926’da İstanbul’da söküldü.

Buharlı, demir gövdeli, pervaneli römorkör “Richard Grech”
Çanakkale ve Gelibolu’da kurulu V.C.Grech firması adına 1910 yılında Hollanda’nın Capelle aan den Ijsel’deki Scheepswersen H. Vuijk & Zonen tersanesine “Richard Grech” adıyla sipariş edildi.
. 365 Kızak No.’su ile inşa edilen römorkör Tam boy 28,28 mt., Genişlik 6,71 mt, Derinlik 3,50mt. idi. 2 genişlemeli ana buhar makinesi South Shields, GT Gray imalatıydı ve 76 nhp güç üretiyordu. Azami seyir sürati 10 knots idi.
. 1912’de Osmanlı İdare-i Mahsusa tarafından satın alındı ve Osmanlı Seyr-i Sefain İdaresi’ne devredildi.
. Eylül 1912’de Osmanlı Donanması’na devredildi. . 1918’de İşgal Kuvvetleri Komutanlığı tarafından armatörüne iade edildi.

Buharlı, sac gövdeli, pervaneli römorkör “Maggie Grech”
1888 Sheemess Dockyard inşa 642 grt., 185 nrt. Tam boy: 59.6 mt., Genişlik: 8.5 mt. sac gövdeli 2 şaft ,iki pervaneli, pervaneli buharlı şalopa (Sloop) 1 Mayıs 1888’de denize indirildi ve 6 Haziran 1888’de seyir tecrübesi yapıldı.
. 24 Haziran 1889’da “Basilisk” adıyla İngiliz Donanması’nda hizmete girdi.
. 1905’de hizmet dışı edildi.
. 18 Kasım 1905’de Çanakkale’den Vincent S. Grech satın aldı ve kurtarma römorkörü olarak tadil etti. . “Maggie Grech” adı verildi ve İngiliz gemi siciline kayıtlı olarak, İngiltere bayrağı taşıyan “Maggie Grech” Çanakkale- Gelibolu’da hizmete girdi.
. 14 Ekim 1910’da Fransız gemi siciline kayıtlı olarak, Fransa bayrağı taşıyan “Maggie Grech” İstanbul limanında hizmet vermeye başladı.
. 18 Mart 1915’de Osmanlı Hükümeti adına el konuldu. Nisan 1919’da Vincent E. Grech’e iade edildi. 1924’de hurdaya çıkartılarak satıldı.

Buharlı, ahşap gövdeli, yandan çarklı römorkör “Mary Louise”
1878 South Shields Jarnes Wardle adına inşa (Kızak No. 60) 100 grt., 10 nrt. ahşap gövdeli yandan çarklı buharlı römorkör “Mary Luise” Temmuz 1878’de seyir tecrübesini tamamladı. J.P. Rennoldson yapımı 2 genişlemeli buhar ana makinesine sahipti. Tam boy: 30.0 mt., Genişlik: 5.8 mt., Derinlik: 2.9 mt. idi.
. 3 Mart 1901’de Londra’da kurulu Vincent S. Grech firması adına satın alındı. İngiliz gemi siciline kayıtlı olarak İngiltere barağını taşıyan “Mary Louise” Çanakkale ve Gelibolu’da hizmete girdi.
. 3 Kasım 1914’de Osmanlı devleti adına Gelibolu’da el konuldu. Nisan 1915’de hizmet dışı bırakıldı ve Gelibolu’da bırakıldı.

Buharlı, demir gövdeli, yandan çarklı römorkör “Mathilda Foscolo”- “Beatrice Grech”
09 Temmuz 1883 tarihinde North Shields’deki Hepple & Co. tersanesinde inşa edilen buharlı, demir gövdeli, yandan çarklı römorkör Ağustos 1883 sonunda hizmete girdi.
. İstanbullu levanten gemi acentesi ve vapur donatanı Foscolo Mango & Co. adına satın alındı.
.“Mathilda Foscolo ” adı verilen römorkör 192 grt., 111 nrt., Tam boy: 121.6 ft., Genişlik 21.2 ft. Derinlik 10.6 ft. idi.
. North Shields, Hepple & Co. üretimi 1 genişlemeli buhar makinesi 90 nhp güç üretiyordu. 1897’de Çanakkale’den Richard Albert Grech satın aldı ve “Beatrice Grech” adını verdi. Lloyd’s Register’deki kaydı 1908’e kadar devam etti.

Buharlı, demir gövdeli, pervaneli römorkör “Underwriters”- “Gazal”
 Çanakkale ve Gelibolu’da kurulu V.C.Grech firması adına 1910 yılında Hollanda’nın Capelle aan den Ijsel’deki Scheepswersen H. Vuijk & Zonen tersanesine “Underwriters ” adıyla sipariş edildi.
. 366 Kızak No.’su ile inşa edilen römorkör Tam boy 28,28 mt., Genişlik 6,71 mt, Derinlik 3,50mt. idi. 2 genişlemeli ana buhar makinesi South Shields, GT Gray imalatıydı ve 76 nhp güç üretiyordu. Azami seyir sürati 10 knots idi.
. 1912’de el konularak Seyr - i Sefain İdaresi’ne devredildi ve “Gazal” adı verildi. . 16 Mart 1920 günü İstanbul resmen işgal edilmiş, kısa bir süre sonra da İstanbul’da toplanan Meclis Padişah tarafından kapatılmıştır.
23 Nisan 1920’de Ankara’da Büyük Millet Meclisi resmi olarak kurulmuş ve bağımsızlık için savaş veren bir hükümet ilan edilmiştir.
. Milli Mücadele döneminde Trabzon Nakliyat-ı Bahriye Kumandanlığı emrine verildi.
. İstanbul’dan kaçan ve Ankara Hükümeti adına çalışan Rüsumat No.4 motoru ve Gazal Römorkörü ile kaçak olarak Rusya’ya bir iki defa sefer yapıldı. Bu Motorlar kömürle çalıştığı için bacasından düşman gemilerinin uzaktan görebileceği şekilde siyah duman çıkmaktaydı. Bu duman çok tehlikeliydi. Bu sebeple, Rize’li Osman Bey Gazal Römorkörünü Rusya’da kömürden mazota çevirerek daha emniyetli seferler yapmasını sağlandı. Bu iki gemi personeli Hükümetten maaş alamadığı için onların da para ihtiyaçları, yiyecek ve içecek ihtiyaçları Osman Bey tarafından giderildi. 1920 yılı sonlarında Rusya’dan yapılan taşımacılığın ağır yükünü Rüsumat No. 4 ve Gazal römorkörü üstlenmiştir.
 
Gazal römorkörü’nün Baca forsunun; siyah zemin üzerine, üst kısımda iki kırmızı şerid arasında daha geniş beyaz bir şerit oluşu dikkat çekmelidir!

Rusya’da mürettebatsız beklemekte olan Gazal’a Milli Savunma Bakanlığı’nın Trabzon Liman Başkanlığı’na gönderdiği 7 Kasım 1920 tarih ve 7 Numaralı telgrafı uyarınca Kıdemli Yüzbaşı Savmi Efendi Gazal’ın süvariliğine, Süvari Yardımcılığına Yüzbaşı Adil Efendi, Baş Çarkçılığına Aydın Reis Gambotu çarkçılarından Yüzbaşı Sadi Efendi ve ikinci çarkçılığa Yüzbaşı Kaşif Efendi atanmıştır.
. 1923 Aralık ayında yeniden Seyr-i Sefain İdaresi’ne devredildi. . 1954’de hizmet dışı bırakılarak satıldı. Metear Dalgıç şirketi satın aldı.
. 24 Ocak 1968’de Kadıköy’den inşaat malzemesi yüklü olarak Yalova’ya hareket ettikten sonra Kınalıada civarında battı ve personeli ile kayboldu. (Kaynak- Milliyet Gazetesi Arşivi 24 Mart 1968).

Vincent S. Grech- Antonio Griscti Buharlı, ahşap gövdeli, yandan çarklı römorkör “Lizzie” – (Ex – Omonoria) 09 Mayıs 1879 tarihinde North Shields’deki Wouldhave & Johnson tersanesinden denize indirilen buharlı, ahşap gövdeli, yandan çarklı römorkör Haziran 1879’da hizmete girdi.
.“Omonoria ” adı verilen römorkör 125 grt., 14 nrt., Tam boy: 108.0 ft., Genişlik 18.1 ft., Derinlik 9 ft. idi.
. South Shields’den Hepple & Co.’da üretimi yapılan 1 genişlemeli buhar makinesi 60 nhp güç üretiyordu.
. İlk armatörü Hepple & Co. idi. 1879’da Şıra’da kurulu Pandermaly Brothers (Kardeşler)’e sattı. . “Omonoria” İstanbul’da hizmete girdi.
. 1892’de Çanakkale’den VSE Grech satın aldı. İngiliz gemi sicilinde kalmak kaydıyla “Lizzie” adı verdi.
. 1898’de İstanbul’lu Maltız levanten Anotonio İngiliz gemi sicilinde devam etmek üzere satın aldı.
. Bu römorkörün Lloyd’s Register’deki 1902 yılı dahil kaydı mevcuttu.

Richard Grech Buharlı, ahşap gövdeli, yandan çarklı römorkör “Surprise”
Thames Northam , Money Wigram & Sons 1852 inşa buharlı, ahşap gövdeli, yandan çarklı römorkör “Surprise” ın ilk armatörü, Gravesend merkezli Richard Ross ve Blackwall’dan William Caulfield ortaklığı olan Lloyds Steam Towing Co. idi. “Surprise” 17 Ekim 1852’de hizmete girdi. Blackwall, J.Stewart yapımı 2 genişlemeli ana buhar makinesi 80 nhp. güç üretiyordu. 122 grt., 36 nrt. ve Tam Boy: 111.4 ft., Genişlik: 16.6 ft., Derinlik: 9.9 ft ve azami seyir sürati 10 knots idi.
 26 Ağustos 1852’de brigantin tip İspanyol yelkenli ticaret gemisini Londra Mouse sığlığından yedekleyerek kurtarması 150 Sterling gelir sağladı. 4 Temmuz 1854’de Wololwich limanı girişinde başka bir gemiyle çatma sonucu yaralanmış ve sığ suda batmış olan “Silence”ı yüzdürme karşılığı 120 Sterling kazanıldı. Mart 1857’de Maplin Sığlığı’nda karaya oturmuş olan yelkenli Vixen’in mürettebatı kurtarıldı. 1858’de Richard Ross ve William Beare Caulfield ortaklığındaki “Surprise” Blackwall Cold Harbour’a tescil edildi. Mayıs 1862’de satışa çıkartıldı ve Londra, West India Dock’ta bağladı. 23 Temmuz 1863’de açık artırmayla satıldı.
.1864’de Liverpool’dan Thomas Readhead römorkörü onarıma aldı ve kazanını değiştirdi. 111 grt., 32 nrt. ve Tam boy: 115.1 ft., Genişlik: 18.0 ft., Derinlik: 9.8 ft. olarak sicil kaydı değiştirildi. 21 Ocak 1865 günü Mersey Nehri’nde seyrederken Woodside Ferry mevkiinde Sofia isimli buharlı gemiyle çarpışarak ağır hasar aldı. 1865’de Malta’lı olup Çanakkale’de yaşamakta olan Richard Grech satın aldı. Adını değiştirmedi ve İstanbul’da yedekleme hizmetine verildi. 1886’da yabancı bir alıcıya devredildi ve İstanbul limanında çalışmaya devam etti.