Can Kurtarma Araçlarının 4 Altın Kuralı

Sevgili Denizci Meslektaşlarım,Bazı Gemi personellerinin Doğuştan gelen Kabiliyet ve Yeteneklerini en üst seviyede kullanılmalları izlemek. Ruhsal ve zihinsel güçlerini tesbit edip hangi personelin hangi görevde olması tesbiti önemlidir.Denizde Kişisel Can Kurtarma TekniklerindeSOLAS Kuralları Çerçevesinde 4 ALTINKuralın önemi

• BİLGİ

• EĞİTİM

• KENDİNİ KONTROL

• MEVCUT TECHİZAT VE DONANIMI KULLANMA

SOLAS’a göre düzenlenmiş ve zorunlu kılınmış role talimleri belirli periyotlarda, uygun zamanda gerçek anlamda bir acil durum varmış gibi yapılacaktır. Tüm gemi personelinin role talimlerine katılması sağlanmalıdır.dağıtılmış olan role kartları ve devamlı güncel tutulan role cetvelindeki görevlerini bilmek zorundadır. Gemi Kaptanı tarafından verilen alarm veya anons sonrasında toplanma mahallinde can yelekleri ile birlikte toplanılmalı ve acil durumun niteliğine göre hareket edilmelidir. Role talimleri ve gemi eğitimlerine ait ayrıntılar idare tarafından tespit edilen jurnale kaydedilecektir. 

Güvenlik genellikle kabul edilemez risklerden arınma olarak tanımlanır. Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO), kuruluşundan bu yana, belirli yasal Araçlar aracılığıyla önlemler uygulayarak denizdeki risklerin azaltılmasına yönelik sürekli olarak çalışmaktadır. IMO'nun bu odaklı temel aracı, değiştirildiği şekliyle 1974 tarihli Denizde Can Güvenliği Uluslararası Sözleşmesi SOLAS'ın bölümleri, gemilerin denizde güvenli operasyonlarını sağlamak için ele alınması gereken çok çeşitli riskleri tanımlayıp inceleyerek gerekli hafifletme önlemlerini sağlar. SOLAS Sözleşmesi, deniz güvenliği ve kirliliğin önlenmesi ile ilgili konuları düzenleyen uluslararası belgelerin en önemli üç sütunundan birini bünyesinde barındırmaktadır; diğer ikisi MARPOL Sözleşmesi ve STCW Sözleşmesidir ve şüphesiz deniz taşımacılığına ilişkin en önemli Sözleşmelerdir.

Denizde kaybedilen çok sayıda canın acısına rağmen, deniz felaketlerinin başka bir etkiside Bu zorunlu Kuralların çıkmasına vesile olmuştur. Örnek verecek olursak Uluslararası Denizde Can Güvenliği Sözleşmesinin (SOLAS) kabul edilmesinin yolunu açtı.O tarihten bu yana sürekli bir iyileşme yolu izleyen Uluslararası Denizcilik Örgütü'nün (IMO) himayesindeki daha geniş düzenleyici çerçeve, küresel ekonominin ihtiyaçlarını etkili bir şekilde karşılayabilecek daha güvenli, daha temiz ve daha sürdürülebilir bir denizcilik endüstrisi ile sonuçlanmıştır.

Denizde Kişisel Can Kurtarma Tekniklerine bakış açısı Türk denizcilik sektöründeki Gemilerde Yapılan Role talimlerinden de yapılan denetim sonuçlarından takip edildiği üzere Türk denizciliğinin geleceğine dair bir takım öngörü ve tahminler geliştirilmiştir. Geleceğin algılanabilmesi için, günümüz denizciliğinin geçmişle arasındaki bağınının ortaya konması ve bu bağlantının gelecek perspektifine uygulanması yöntem olarak kullanılmalıdır. kaptan gemiye yeni katılan mürettebatın, gemiye katıldıktan mümkün olan en kısa zamanda SMS bilgilerinin personelerin bilgilendirilmeleri sağlamalı ve şirket politikasını takip etmeleride teşvik edilmelidir.

Bilindiği gibi deniz birçok tehlikeyi içinde barındırır. Gemiadamı olduğunuzda bazı olaylarla ilgili karşılaşma riskiniz her zaman olacaktır. Ancak bilinçli yaklaşımlar birçok tehlikenin size zarar vermesini önleyecektir. Tehlikelere karşı hazırlıklı olmak periyodik olarak yapacağınız çalışmalarla mümkündür. Bu amaçla gemilerde sık sık güvenlik toplantıları yapılmalı. Bilinç ve deneyim oluşturarak role talimi adı verilen hazırlık çalışmaları yapılır. Bu çalışmalara geminizde katılmaya ve ciddiyetle özen gösteriniz.

1. BİLGİ

Büyük ve güçlü ülkeler Denizcilik mesleğinde sektörde önde ve etkili olmuşlardır. Dünyada ithalat ve ihracat taşımacılığının yüzde doksanından fazlası deniz yoluyla gerçekleştirilmektedir. Nitelikli gemiadamı denizcilik sektörümüzün en önemli unsurudur.

İyi bir denizci,olağan üstü olayları önceden önleyebilen, önlenmesi için tedbirler alan veya aldıran, olay olduktan sonrada bilinçli bir şekilde olaya müdahale eden ve olayı bertaraf eden kişillerdir. Bu yüzden gemilerde olabilecek olağan üstü olayların olmasını önlemek veya olaylara etkili bir şekilde müdahale edebilmek için bir takım prosedürlerin uygulanması öncelikli olmalıdır.Mesleki bilgimizi gelecek denizci nesillere aktarmak,bigiyi paylaşmak Milli bir görev ve bizlere yakışan bir davranıştır.

Çoğu Denizci Meslektaşlarımızda bu konuda ellerinden gelen gayreti sarf edip özveri ile kendilerine tecrübellerini öğretmelidirler , Yeni denize çıkmış personeller Gemide geçirdiği zaman içerisinde öğrenmesi gerekli görev ve sorumluluklarını çalıştığı Gemiyi iyi tanıyarak ve yapılan işlerin pratiğini öğrenip kontratı biten Gemi personeli gemiden ayrılmadan tüm bilgileri not almalı ,Eğer işinizi iyi öğrenemezseniz Gemiyle başbaşa kalırsınız yeterli bilginizde yoksa kendinizi yetiştiremediyseniz.. Gemi size bakar siz gemiye bakarsınız başkasına güvenerek rehavete kapılıp işi boşlamayın olumsuz durumlara düşmemek için görev ve sorumluluklarınızı öğrenmeye gayret gösterin işinize dört elle sarılırsanız herkes size yardımcı olur emin olun.

1. EĞİTİM

Denizci olmanın birçok yolu var. Bazıları için bu, Denizcilik Fakültelleri,Anadolu Denizcilik Meslek Liselleri yada okuma imkanı bulamamış sonradan bu mesleği seçmiş Denizci adayları ,Gemiadamı Eğitim Merkezlerinde Denizci eğitmenler tarafından yetiştirilen Gemidamları kurs eğitimleri bitiminden sonra meslek sahibi olarak Denize çıkmaya Açık Denizlere yelken açmaya hazırsınız demektir.

Yüzyıllar boyunca Denizcilik Eğitimi çıraklık tipi bir eğitimden resmi bir eğitim kursuna dönüşmüştür. İlk günlerden itibaren, kişillerin prosedürleri uygulayarak ve ticaret Gemilleri öğrenebileceği, uygulamalı deneyimin geleceğin denizcileri için çok değerli olduğu kanıtlanmıştır. Bugün bu gelenek, hem bilgisayar simülatörlerinin kullanımı hem de uygulamalı deneyim yoluyla devam ediyor; olması matematik, bilim, navigasyon, mühendislik. uluslararası hukuk, gemi güvenliği ve deniz ortamının korunması konuları gibi daha resmi eğitimlerden geçmelleri Denizde görevli personelin, şirketin yönetim sistemi ve STCW gerekliliklerine uygun şekilde görevlerini yapabilmeleri için iyi eğitilmiş ve nitelikli olduklarından emin olmak için iyi bir eğitim verilmelidir.

• İnsan kaynakları koordinatorü ile birlikte,personel gemiye katılmadan önce eğitim kurslarının ve seminerlerin organizesinden ve yönetiminden sorumludur.

• Insan kaynakları organizatörü, katılım öncesi kurslarının organizasyonundan sorumludur.

Kaptan, Gemideki personelin acil durumlarda yapılacak operasyonların gereklilikleri ile ilgili çeşitli konular üzerindeki eğitimlerinden sorumludur.

Personelin eğitimleri uygulamalı olarak işin başında yada diğer yöntemlerle bilgisayar tabanlı eğitimler vb.uygulanabilir. Her gemi bu amaç için yeterli sistemlere sahip olmalıdır.

1. KENDİNİ KONTROL

STCW uluslararası anlaşması ve buna göre düzenlenen Gemiadamları Yönetmeliğine göre bugün bir gemide çalışacak denizcinin alması gereken 5 temel denizde güvenlik eğitimlerinden birisi olan Denizde Kişisel Can Kurtarma eğitimidir.Denizde canlı kalma bilginiz, böyle bir tecrübe yaşamasanız bile belki yaşamınız içerisinde sizin veya temasınızın olduğu bir başka kişinin karşılaştığı benzer bir durumda hayat kurtarıcı olacaktır.

Kişisel can kurtarma teçhizatı, bir gemide personel zor bir durumda kaldığında kişinin yalnız kendisinin faydalanabileceği teçhizattır.Bunlar; Can simitleri,Can yelekleri, Suda soğuktan koruyucu giysiler,Isı koruyucu tulumlardır,Gemide acil bir durum meydana geldiğinde personelin denizde yaşamı büyük ölçüde bu teçhizatların varlığına bağlıdır.. 

Gemi Terk Yerlerine Geçerken Yetersiz Aydınlatma Eğitim ve Talimlerde Yaşanan Sorunlar masa başında konuşulduğu ve planlandığı gibi olamaz. Ne kadar kendimizi bu tip olaylara hazır hissetsek de gemi gerçekten bir acil durum yaşar ve personel canı tehlikeye girerse çok farklı sorunlarla karşılaşılabilir. Gerekli tedbirleri almak ve kurallara uymak kaydı ile mümkün olduğunca gerçek şartlara uygun yapılan role eğitimleri ve hayal gücü ile yapılan gerçekçi senaryolar bize muhtemel farklı sorunlara da hazırlanma imkânı verir.

Özellikle havanın karanlık olduğu zamanlarda geminin terk edilme mecburiyetinde yetersiz aydınlatma kazalara ve zaman kaybına sebep olabilmektedir. Normal aydınlatmanın nitelik ve nicelik açısından yeterliliğinin yanı sıra jeneratörlerin çökmesi hâlinde devreye girecek acil aydınlatma sistemi de yeterli olmalıdır. Toplanma veya gemi terk yerlerine gidiş yolları can kurtarma araçlarının ve denize indirme cihazlarının nasıl çalıştığını gösterir talimatlar acil durum aydınlatma sistemi ile aydınlatılmış olması gerekmektedir.

Kaçış Yolları Üzerindeki Engeller Gemi içi çalışma disiplininin eksikliği veya kişilerin zaman zaman sadece işlerinin bittiğine bakmaları nedeni ile ortada bırakılan malzemeler acil durumda bizleri birer engelli koşucu yapmaya zorlayabilir. Gemilerde neta olması gereken toplanma ve can kurtarma araçlarına binme ve ulaşım yolları bazen boşaltılmayı bekleyen yağ bidonları, toplanıp kaldırılmamış halatlar, sebze kasaları veya gelişi güzel, proje harici dikilen dikmelerle kapatılmış olabilir. Böylesi durumlarda da, geminin terkinde gecikmeler, gereksiz sakatlık ve hatta ölümler olabilir. Bunun engellenmesi gemideki düzenli çalışma ile sağlanır. Gün içerisinde yapılan çalışmalar sonunda ortalık toplanmalı tüm malzemeler yerlerine kaldırılmalıdır.

İnsan hayatının tehlikeye düştüğü Panik anlarda kişiler tüm disiplinlerini kaybedebilir, öğrendiklerini unutabilir, fevri hareket edebilir ve mevcut tehlikeleri olduğundan fazla zararlı hâle getirebilirler. Eğitimlerde kişilere paniğe kapılmamaları öğretilemez. Ancak kişiler ne kadar bilgili ve role eğitimleri ile olaylara hazır olursa panik de o kadar az olur.

Bunun ötesinde can korkusu gibi güçlü duyguların bastırılabilmesi için kişilerin kendi duygularını da terbiye etmeleri gerekir.

1. MEVCUT TECHİZAT VE DONANIMI KULLANMA /  CAN KURTARMA VASITALARI

Can kurtarma vasıtaları dediğimiz zaman aklımıza olağanüstü durumlarda gemiyi terk etmek için kullanılan ya da denize düşen birisinin kurtarılmasında yardımcı olan kurtarma araçları gelmektedir.

CAN SALLARI

Can salı Bütün gemilerde bulunan bir gemiyi terk etme aracıdır. Can salı ve içindeki malzemeler iki parça kapak içine sıkıca istiflenmiş halde kapalı olarak gemideki yerinde kullanıma hazır tutulur.Can salı konteyner içinde paketlenmiştir. Deniz koşullarında aşınma ve yıpranmaya dayanacak şekilde tasarlanmıştır .Konteynerin tabanındaki tahliye delikleri haricinde, geminin batması durumunda hidrostatik içeriden çekmek ve şişirilebilir mekanizmayı kontrol etmek için yeterli kaldırma kuvvetine sahiptir.Kabın tabanındaki drenaj delikleri dışında su geçirmez.Bir veya daha fazla şişirilebilir can salı, şişirilebilir can sallarına binme aracı olarak bir kaydırak veya oluk ve birden fazla can salı bulunan bir sistem olması durumunda şişirilebilir bir kurtarma platformundan oluşan can kurtarma ekipmanı anlamına gelir.Can sallarını kullanmak gerektiğinde, gemide bulundukları yerden ya el ile denize atılır, ya da matafora ile denize indirilir.Şişirilebilir can salları yüzerlik sağlamak için gaz ile doldurulmuş sert olmayan bölmelerden meydana gelir ve normal olarak kullanıma hazır olana kadar şişirilmemiş durumda tutulur.

 Can Salı zehirli olmayan bir gaz (genelde karbondioksit) ile şişirilebilir. Can salının şişirme işlemi genellikle 18-20°C arasında 1 dakika içinde tamamlanır. Can salının ana yüzdürme bölümü her biri geri döndürmez şişirme valfi yoluyla şişirilen birbirinden ayrı, ikiden az olmayan bölmeye ayrılmıştır.

Yüzdürme bölmeleri, herhangi birisinin hasara uğraması veya şişmemesi durumunda sağlam bölmeler can salının taşımasına izin verilen sayıdaki ve normal oturma düzenindeki insanların bütün çevresinde pozitif fribord sağlayarak taşıyacak şekilde olmalıdır.Can salının tabanı su geçirmezdir ve soğuğa karşı yeterli yalıtkanlık için taban kısmı şişirilebilir bir veya daha fazla bölme şeklinde yapılmıştır.Can salındaki her bölme normal çalışma basıncının 3 katı basınca dayanıklıdır.

CAN FİLİKALARI (SOLAS Kısım B, Kural 20, 7.paragraf)

Bir gemide ana can kurtarma vasıtası olarak akla ilk olarak can filikaları gelir. Bütün gemiler SOLAS kurallarına uygun olarak gemide bulunan toplam personel ve yolcu sayısına göre çeşitli sayı ve özellikte filikayla donatılmıştır.

Tamamen Kapalı Can Filikası

Yarı kapalı can filikası

Açık can filikası

Filika içinde öncelikle filika malzemelerinin kontrolü yapılır:

• Filika kancası paslanmaya çok müsaittir. Paslanma özellikle kanca içinden, tahta sap ucundan başlar. Eğer paslanma aşırı ise bu uçtan pas yaratan kısım kesilir ve kanca temiz uca yeniden takılır.

• Manyetik pusulanın her zaman temiz olması gereklidir. Pusulanın doğru gösterdiği, pusula kartının ve yuvasının rahatça hareket ettiği, pusula içindeki sıvının üstünde hava kabarcığı olup olmadığı kontrol edilir. Varsa pusula ters çevrilerek altındaki delikten sıvı takviyesi yapılabilir.

• Deniz demirinde çürüme, yırtık olup olmadığı kontrol edilir. Eğer role taliminde kullanıldıysa talim sonrası hemen tatlı suyla yıkanmalıdır. Deniz demiri muhafaza edildiği torba içerisinde düzgünce, kolayca çıkarılabilecek şekilde roda edilmelidir.

• Kaportaların rahatça açılıp kapatılabilmesi ve su sızdırmaz özellikte olması gerekir. Açma-kapma kolları rahatça hareket edebilmelidir. Bunu sağlayabilmek için açma-kapama kolları uygun gres yağı ile alıştırılmalıdır.

• Ölçekli içme suyu kabının ölçek izleri okunaklı olmalıdır. Eğer silinmişse veya rahat okunamıyorsa yenisiyle değiştirilmelidir.

• Peksimetler(yiyecekler)su geçirmez kap içerisinde muhafaza edilmeli ve her zaman temiz olmalıdır.

• İçme suları ayda bir değiştirilmelidir. Yenileme sırasında bidonlar bir kaç kez temiz su ile çalkalanarak temizlenmelidir.

• El fenerinin düzgünce yanıyor olduğu, kontrol edilmelidir.

• İşaret fişekleri de su geçirmez kap içerisinde rutubetten uzak tutulur. Son kullanma tarihi geçenler de yenisiyle değiştirilir.

• Gemi filikasındaki arama ışığı filikanın aküsünden beslenerek çalışır. Dümen önündeki panelde bulunan fiş yuvası kullanılarak ışık kontrol edilir. Yedek ampulün sağlam olduğu kontrol edilir. Bu ışığın dümen paneline yakın bir yerde muhafaza edilmesinde fayda vardır.

• Haberleşme işaretleri kartları her ne kadar su geçirmez muhafazada da olsa yıpranabilir veya yırtılabilir. Böyle bir durumda rahat okunmayan kartlar yenisiyle değiştirilmelidir.

• Yüzer halatlı can halkaları filikanın ortasında her iki tarafta roda edilmiş vaziyette kancalara asılıdır. Temiz ve kullanıma hazır durumda oldukları kontrol edilir.

• El pompasının vakum yapıp yapmadığı; hortumlarında delik, çürüme patlak olup olmadığı kontrol edilir. Pompa içi açılıp hareketli aksam aylık olarak yağlanmalıdır. Filika sintinesi her zaman temiz olmalıdır. Yangın tehlikesi oluşturduğunda özellikle hiç yağ olmamasına dikkat edilmelidir.

• Taşınabilir yangın söndürücüsünün aylık kontrolünde üzerindeki manometreden doluluk oranına, nozulun sağlamlığına, çalıştırma kolu üzerindeki emniyet pimine bakılır. Ayrıca söndürücünün oturma yuvası da kontrol edilir.

• İlk yardım kutusu su geçirmez özellikte olmalıdır. İlaçların ve malzemenin sudan ve nemden uzak tutulması gereklidir. Eğer son kullanma tarihi geçen ilaç varsa yenisi ile değiştirilmelidir. Kusma torbalarının bu kutu içinde veya bu kutuya yakın olmasında fayda vardır.

• Elektrik sisteminin bakım-tutum ve periyodik kontrolleri

• Filika aküsü haftalık olarak test edilmelidir.

• Akü kutupları gresle veya vazelinle temizlenmelidir.

• Filika motorunun ilk çalıştırma hareketinde panel üzerindeki besleme ışığı kontrol edilmelidir.

KURTARMA BOTU  (LSA Code(1996)’ya göre kurtarma botlarının minimum gereklilikleri(Bölüm V)

Kurtarma Botu

Sudaki insanları kurtarabilmek için veya can sallarını düzgünce sıralamak ve gemideki en büyük can salını insan ve teçhizatı ile tam yüklü iken veya eşdeğer bir yük taşırken en az 2 knot süratle çekmek için yeterli hareket ve manevra kabiliyetine sahip olmalıdır.

• Kurtarma botu içten makineli ya da dıştan takma motorlu olarak monte edilmelidir. Eğer dıştan takma motorlu ise dümen ve dümen yekesi makinenin bir parçası olarak biçimlendirilebilir.

• Kurtarma botunun yakıt tankı yangına ve patlamaya karşı korumalı olmalıdır.

• Kurtarma botunun içinde, küçük malzemelerin saklanacağı su geçirmez bir saklama yeri olmalıdır.

KURTARMA BOTUNUN İNDİRME DONANIMI

Kurtarma botları en geç 5 dakika içinde indirilebilmek üzere devamlı hazır bulundurulur. Kurtarma botu ve onun yerleştirme düzeni diğer bir indirme yerindeki can kurtarma aracının çalışmasını engellemeyecek bir şekilde olmalıdır. Bütün kurtarma botları sakin havada geminin üzerinde 5 knot yol varken gerektiğinde parima halatları kullanılarak denize indirilebilecek yapı ve dizayndadır.

Denize indirme donanımı kurtarma botunu hem tam yüklü ve donatılmış durumda hem de en hafif durumda iken denize indirmek için gemi güç devresinden bağımsız olarak yer çekimi veya depolanmış mekanik bir güç ile çalışacak şekilde yapılmıştır. Denize indirme sistemi gemi güvertesi üzerindeki bir yerden bir kişi tarafından çalıştırabilir.Kurtarma botu taşıyacağı tüm insan ve malzeme ile yüklü durumda iken sudan kaldırabilecek güçte ve çabuk şekilde gemiye alınmasını sağlayacak matafora ve vinç donanımına sahiptir. Bu donanım insanlar ve malzemesi ile tam yüklü haldeki kurtarma botunu 0.3m/s’den az olmayan bir hızda yukarıya çıkartır. Her kurtarma botunun gemiye alınması için el ile çalışır bir donanım da bulunur. tehlike altındaki kişileri kurtarmak ve can kurtarma araçlarını yönlendirmek için kullanılmak üzere tasarlanmış bir gemi anlamına gelir. ( güvenlik sağlayamaz ) Bir cankurtaran botu,acil durumlarda veya bir kurtarma botu açısından .sert malzemelerden veya sert malzemelerin ve şişirilebilir bölmelerin bir kombinasyonundan yapılan ve kaldırma kuvveti ve şekil açısından tamamen şişirilebilir bölmelere dayanmayan anlamına gelmektedir .

FİLİKA TELSİZLERİ

Can kurtarma vasıtalarında SOLAS kurallarına uygun taşınabilir bir filika telsiz cihazı bulunur. Bu taşınabilir telsiz cihazı acil bir durumda herhangi bir can kurtarma vasıtasına kolayca taşınabilecek ve korunmalı bir yerde tutulur. Can filikalarının baş-kıç istikametinde büyük aralıklarla yerleştirildiği gemiler dışında, filika telsiz cihazı geminin ana vericisinden en uzakta bulunan can filikalarının yakınına yerleştirilir. Filika telsizi tamamen kapalı can filikalarına ve serbest düşmeli can filikalarına monte edilmiş de olabilir.

Bir filika telsiz cihazı; verici, alıcı, anten ve enerji kaynağından oluşur. Cihaz çabuk taşınabilir, su geçirmez, deniz suyunda yüzebilir ve görülebilir bir renkte olmalıdır. Cihaz gemiyi terkten sonra can kurtarma vasıtasında bulunan deneyimsiz bir kişi tarafından kullanılabilecek şekilde dizayn edilmiştir.Cihazın enerji kaynağı normal çalışma şartlarında 4 saat yetecek kapasitede olmalıdır. Cihaz 4.000 kHz ile 27.000 kHz arasındaki bantlarda yayın yapabilmelidir.

Can kurtarma vasıtaları arasında gemi ile kurtarma botu arasında ve gemi ile can kurtarma botu arasında haberleşmeyi sağlamak için iki yönlü telsiz telefon cihazı (VHF) kullanılır. Her gemide en az üç adet bulunur. Enerji kaynağı şarj edilebilir nitelikte ve en az dört saat yetecek kapasitede olmalıdır.

GEMİYİ TERK

Gemi terk edileceği ana kadar en iyi kurtarma aracıdır. Gemi suyun üzerinde yüzdüğü ve içinde bulunduğu acil durum hat safhada canlıları tehdit etmediği sürece tersi düşünülmemelidir. Bunun değerlendirmesini en iyi olarak gemi kaptanı yapar ve ona güvenilmesi gerekir. Kaptanın “gemiyi terk yerlerine” emri ve “gemiyi terk” onayı verilmeden gemi kişisel kaygı ve kararla terk edilmemelidir. Kesinlikle kaptan emri beklenmelidir.Geminin terk edilmesinin zorunlu olduğu kararı acil durumun önlenememesi ve kontrol edilememesi halinde son çare olarak sağ ve bilinçli olduğu sürece sadece kaptan tarafından alınır ve terk emri verilir.

Kaptan sağ veya bilinci yerinde değilse bu kararı 1.zabit verir. Kaptan tarafından verilen “gemiyi terk yerlerine” emri kendisi veya köprü üstünde görevli güverte zabiti tarafından alarm ve anons şeklinde personele duyurulur. Gemiyi terk alarmının belirli olması halinde durum müsait değilse anons yapılmayabilir. Gemiyi terk alarmı kesinlikle gemiyi terk etme emri veya izni değildir. Gemiyi terk alarmı ile personel gemi terk için toplanma yerlerine giderler ve gemiden ayrılış için gerekli hazırlıkları yaparlar.

Kaptan toplanma yerlerine geçiş emri verdikten sonra gemiyi terk onayını verinceye kadar geçen süre içerisinde durum uygunsa gemiyi terk kararını, geminin mevkisini, varsa ölü ve yaralı durumunu mesajla ilgili yerlere bildirir. Bu arada ilgili zabit telsizle yardım çağrısı yapar ve çağrılara cevap alınması halinde diğer gemilerle ve sahil veya kurtarma ekipleri ile iletişime geçer, zaman olması durumunda bu haberleşme devam ettirilir ve kurtarma ekiplerinin gemiye ulaşması durumunda onlarla ortak çalışma sağlar.

Özellikle Personellerin kurallara göre eğitimleri sağlanmalı ve gemi terk edilirken panik-atak yaşayan personel varsa onlara yardımcı olacak takviye destekçi eleman önceden belirlenmelidir. Bu yardımcı olacak elemanlar genel olarak gemilerindeki işi bilen cabbar dediğimiz kişilerden oluşmalıdır.Hazırlıklı olmayan ve eğitimsiz gemi adamlarına önderlik edip tansiyona göre şerbet verecek ve işleri toparlamalıdırlar

Gemi terk edilirken yaşanabilecek sorunları aşağıda çıkartılmıştır.

• Ne yapacaklarını bilmez şekilde etrafta koşturarak diğer personele engel teşkil eder, toplanma yerlerine gitmelerine ve görevlerini yapmalarına engel olurlar.

• Kişisel eşya peşine düşerek zamanında filikaya gelemez ve geldiklerinde de filikaya yük olacak gereksiz eşyayı beraberlerinde getirirler.

• Toplanma yerini bulamaz, bulsa bile doğrudan gemiyi terk için gördüğü ilk can kurtarma aracına binmeye çalışarak kargaşa çıkartırlar.

• Can kurtarma aracına binerken diğer arkadaşları ile birlikte olmaya çalışır ve bu şekilde araca yerleşmede kargaşaya ve gecikmelere sebep olurlar. (Herkesin role cetvelinde belirtilen görev ve sorumluluğu var bilgisizlikten işini yapmaya çalışanada engel olur .)

• Hayati bir konunun söz konusu olduğu bu durumlarda personelleri öz savunmada koruma güdüsü ile ahlaki ve mantıki kararlar alamaz, hareket edemez, duyguları sebebiyle hareketleri bencil ve kavgacı olurlar.

• Can kurtarma araçlarında emir komuta altına girmek istemezler bu yüzden disipline uymazlar ve kural dinlemezler.

• Gerek eğitim ve disiplin eksikliğinden gerekse moral açısından etkilenmeye daha açık olmalarından dolayı dayanma güçleri çok düşük olur ve çabuk kontrolden çıkarlar.

Can Simitleri

Can simidi denize düşen kişiye atılarak o kişinin kurtarılmasına kadar geçecek süre içerisinde onun su üzerinde kalabilmesini, yerinin belli olmasını ve kurtarılmasını sağlayan bir kişisel can kurtarma aracıdır.

Yüzebilir katı maddelerden yapılırlar.

Dış çapı 80 cm’den büyük, iç çapı 40 cm’den küçük olmazlar.

En az 2,5 kg ve üzeri ağırlıkta imal edilirler.

Tatlı suda en az 14,5 kg ağırlığındaki demiri 24 saat boyunca yüzdürebilecek güçte olurlar.

Can Simitlerinin Üzerindeki İşaretler ve Donanımlar

Üzerlerine ait olduğu geminin adı ve bağlama limanı büyük Latin harfleriyle yazılır.

Kolay fark edilebilir renktedirler.

Üzerinde kolay görünebilmesi için ışık yansıtıcı bantlar yapıştırılır.

Dış kenarında dört eşit bölüm hâlinde bir can halatı bulunur.

Çeşidine göre ışık ve/veya duman kandili ve/veya yüzer salvolu olarak donatılırlar.

Can simidi IMO standart sembolleri

Can Simitlerinin Çeşitleri

Can simitlerinin standartlarında genel anlamda biçim ve özellik olarak çeşitleri yoktur. Can simidinin Çeşitleri üzerine konulan ek malzemeye göre belirlenir.

Işıklı                                 

Dumanlı

Işık-dumanlı (MOB)

Salvolu

Çabuk düşürmeli vb.

Can Yelekleri

Can yeleği, onu kuşanmış bir kazazedenin boğulmasını engellemek için yüzünü yukarıda olacak şekilde çevirip su üstünde kalmasını sağlayan bir can kurtarma aracıdır.

Can Yeleğinin Kuşanılması

Can yeleklerinin giyilmeleri çeşitlerine göre değişir. Ceket gibi veya boyun geçirilerek giyilirler. Gemilerde özel amaçlar haricinde bulundurulması gereken standart can yelekleri katı can yelekleridir. Bunlar boyundan geçirilir ve sonra kuşakları belden bağlanır. Kuşanılmaları ile ilgili resimli talimatlar gemilerde personelin bulunduğu yerlerde alabandalara yapıştırılır. Can yelekleri düzenli aralıklarla kontrol edilmeli ve her kullanım sonunda tatlı su ile yıkanıp, kurutulup düzenli bir şekilde yerlerine yerleştirilmelidir. Can yelekleri kolaylıkla erişilebilecek kamara, toplanma yeri, salon gibi yerlerde bulundurulur. Yolcu gemilerinde bulundurulan ilave can yelekleri can kurtarma araçlarının yakınında, güverte veya toplanma yerlerinde can kurtarma araçlarına gidişi engellemeyecek şekilde ve bulunduğu yer IMO sembolü ile gösterilmiş olarak muhafaza edilir.

Can Yeleği Donanımları

• Üzerinde, ıslanmasına rağmen kolayca çalınabilecek bir salvo ile yeleğe bağlı bir düdük bulunacaktır.

• Üzerinde, bütün yönlerden görülebilen, en az 8 saat süre ile 0.75 mum ışık şiddetini devam ettirecek bir güç kaynağına sahip ve el ile çalıştırılan bir anahtarı olan bir ışık bulunacaktır.

• Üzerinde SOLAS’a ve ulusal kurallara uygun olduğu yazılı olacaktır.

• Üzerinde ışık yansıtıcı bantlar bulunacaktır.

Giysiler (Dalma Giysisi

Can filikalarında dümen tutmakla ve kurtarma botlarında kazazedeleri kurtarmakla görevli olan personeli denizde maruz kalacakları soğuktan korumak amacıyla kullanılan yüksek ısı korumalı giysilere dalma giysisi denir

Denizde öncelikli ve hayati tehlike soğuktur. Suya girecek bir kişi can yeleğini giyse bile belirli bir süre sonra vücut ısısının 35 ºC’ın altına düşmesi sonucu vücudunda kontrolsüz sıcaklık düşmesi başlar ve yaşamını yitirebilir. Bu derecedeki deniz suyunu bulma olasılığımız olmadığına göre er veya geç vücut ısı kaybedecek ve kontrolsüz sıcaklık Bu yüzden vücudumuzun ısı kaybını bir şekilde engellememiz gerekir ve bunda da en uygun olanı dalma giysisidir.

Tehlikedeki bir gemiyi can kurtarma vasıtalarından olan can salı (life rafts) ile terk ettikten sonra can salı içerisinde ısı koruyucu tulumu TPA (Thermal Protection Aid ) giyininiz.

Dalma giysisini muhafaza torbasından çıkartınız.

Bacaklarınızı giysiye geçiriniz.

Kollarınızı giysiye geçiriniz.

Başlığı başınıza geçiriniz.

Fermuarını çekiniz.

Başlık bandını takınız.

El ve ayak bantlarını takınız.

Amirin görev, yetki ve sorumlulukları hatırlatılır, gözcü vardiyası oluşturulur.

Gemi terk edilmiş olsa bile gemideki hiyerarşik yapı bozulmaz. Kaptan tüm personel sorumluluğunu taşımaya personelde amir olarak onu tanımaya devam eder. Her can kurtarma aracının da ayrıca birer amiri vardır ve bu amirler araçlarında bir gemi kaptanı gibi komuta, kontrol ve disiplin yetkisine sahiptir. Araçta disiplinin adaletin ve moralin sağlanması onun en önemli görevlerindendir. Malzemenin dağıtımı ve muhafazası onun sorumluluğundadır. Dağıtımda ve adaleti sağlamada azami dikkat ve hassasiyet göstermeli iyi bir lider

olunmalıdır. Araçtaki tüm kişilerin selamete ulaştırılmasında birinci derecede sorumludur ve diğerleri de ona yardımcı olmakla görevlidir. Ancak tüm can kurtarma araçları denizde toplu olarak bulunmaya çalışırlar ve bu arada gemi kaptanının emir ve komutası altında bulunurlar. Araç amirleri, zorunluluklar haricinde kendi başlarına hareket edemezler. Amirin bu görev, yetki ve sorumlulukları personele hatırlatılır.

Filikada ayrıca bir de gözcü vardiyası oluşturulur. Sağlıklı araç personeli sırasıyla hava şartlarına ve personelin durumuna göre çok uzun olmayan sürelerde gözcülük görevini yürütür. Görevleri sırasında, arama kurtarma ekiplerini, gemi, uçak gibi yardım alınabilecek araçları, hava durumundaki değişiklikleri, diğer araçların durumlarını, denizde yüzen cisimleri gözler, durumdaki değişimleri araç amirine bildirir. Can kurtarma aracının kürek, dümen, tente gibi aksamı ve SART, EPIRB gibi cihazların kontrolünü yapar, zarar görmesine sebep olabilecek durumları takip eder,

Sahip olduğumuz öz cevherimiz, daha biz dünyaya gelmeden bize programlanır ve bu program dahilinde kabiliyetlerimizde gelişir. İnsanın kendinde var olan kabiliyetlerini ortaya çıkarması ve fiziki olarak vücuda getirmesi beyninin gelişmesi ile olur. Yetenek, onu kullanmıyorsunuz diye kaybolmaz sadece “atıl” kalır. Yetenek, insana illaki okullarda ve sonradan verilemez. Dışarıdan ilave edilemez. Okullar ve eğitimler sadece içimizdekini ortaya çıkarmamıza, geliştirmemize yardım eder. Yeteneklerimizi fark edip kullanırsak ve bunu muhtelif eğitimlerle desteklersek geliştiririz. Yeteneklerimiz, onları hep kullanıyorsak daha da büyür ve gelişirler.

Kabiliyet ve yeteneklerinizi üst düzeye çıkaracak El Beceri seçeneklerini bir fırsat olarak görmek gerekir. Yapılan Talimlerde El becerilerinizi geliştirerek ,Günümüz şartlarında yapılan role talimlerindeki eğitim ve yapılan işler esnasında fırsat olarak değerlendirmek gerekir.

El becerisini geliştirmek için dikkatli ve çok çalışmak oldukça fazla antrenman yapmak gerekir.Hızlı bir gelişim ve sağlıklı sonuçları değerlendirme noktasında, el beceri geliştirme ve kendi üzerine düşen görevin yerine getirilmesi işi kolaylaştırıp yapılacak görev ve işlerin büyük bir avantaj yaratmaya devam etmesi. Çok başarılı ve güvenilir personellerin desteği sayesinde, yapıcı sonuçlarını bir avantaj çerçevesinde değerlendirebilirsiniz.Uluslararası yönetmelikler ve kurallar ile belirlenen yeterli seviyeye gelebilmek için kısa orta ve uzun vadede Gemide çalışan personelin eğitim standartlarını yükseltmek için “Takım Çalışması” konseptini kurmak ve sürdürmek gerekir.

Denizcilik teknolojisinde can kurtarma araçlarının gelecekte seçimi üzerinde büyük bir etkiye sahip otonomi alanlarında hızlı bir teknolojik gelişme söz konusu olacaktır. Türk Denizcilik Otoritesi safety firmallarını yakından takip edip sıklıkla denetlenmesi can kurtarma araçları için endüstri ortaklarıyla yakın işbirliği içinde kullanarak, gelişen yeni teknolojik ilerlemeleri gözlemlemeli ve Türkiye'nin Dünya çapında lider bir denizcilik ülkesi olarak örnek olmaya konumumuzu sürdürüyoruz.

Gemi Makinaları İşletme Mühendisi

Birol Çetinkaya

Pruvanız neta, denizleriniz sakin, rüzgarınız kolayına olsun. Selametle…