49 Yıl Önce Bugün

Rahmetli Dışişleri Bakanı Turan Güneş, 20 Temmuz 1974 Kıbrıs Barış Harekatı’ndan sonra her zaman olduğu gibi başta İngiltere olmak üzere diğer Avrupa devletlerinin Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ni toplantılara çağırmaları üzerine Cenevre’ye gider. Görüşmelerden bir netice alınmaz. Konferansın dağılması üzerine merhum Başbakan Bülent Ecevit’i telefon ile arayarak önceden belirlenmiş şifreyi bildirir.

‘’Ben gecikeceğim. Beni beklemesin. AYŞE TATİLE ÇIKABİLİR.’’

Bunun üzerine saat 05:55’de Türk Hava Kuvvetleri; Değirmenlik, Karatepe, İngiliz Tepesi, Sanayi Bölgesi, Büyük Kaymaklı, Mial ve Milya bölgelerindeki Rum mevzilerini bombalar.

Saat 06:10

Topçu birliklerimiz aynı mevzileri dövmeye başlar. 

Saat 06:50

Tank ve zırhlı birlikler, ileri harekata geçer. Komandolarımız Beşparmak Dağları’nda Karatepe ve İngiliz Tepesi’ndeki Rum Milli Muhafız Birlikleri’ne karşı taarruza geçerler.

 Hedef Atilla Hattı

Saat 07:00

Lefkoşa’da Rumlar, Türk mahallelerini havan atışına tutar.

Saat 07:30

Piyade birliklerimiz; Sanayi Bölgesi, Değirmenlik, Büyük Kaymaklı yönünden Serdarlı’ya doğru akmaya başlar. Amaç Serdarlı’yı kurtarmak, Lefkoşa, Serdarlı ve Magosa sancaklarını birleştirmektir.

Kıbrıslı mücahitler mevzide 

Bayrak Radyosu, sürekli yayın yaparak Rumların sivil halk üzerine ateş etmemeleri konusunda sürekli uyarı yapar. Rum Yönetimi Bakanlar Kurulu, yayınladığı bildiride adadaki tüm Rumları direnişe çağırır.

Saat 07:45

Rumlar, Yunan Elçiliği bahçesinden Türk kesimine geri tepmesiz toplarla ateş açarlar. Bayrak Radyosu, tekrar ihtar yayınlayarak mabet, hastane ve koordiplomatiye ait yerlere ateş edilmemesi, aksi takdirde sorumluluğun Türklere ait olmayacağını duyurur. Harekat, Omorfo Körfezi yönünde başlamıştır ve Rumlar orada bastırılmıştır.

Saat 08:00

Rumlar, barış gücünü aşarak Larnaka, Limasol ve Baf’ın Türk mahallelerine saldırır. YAĞMA VE İNSANLIK DIŞI TECAVÜZLERE BAŞLARLAR. Rumlar, Limasol’da sokağa çıkma yasağı başlatır ve Türkler evlerinden alınarak bilinmeyen yönlere doğru götürülmeye başlanır. Lefkoşa Havaalanı’nın güneybatı kesiminde bulunan Rum mevzileri Türk Hava Kuvvetleri tarafından bombalanır. Birleşmiş Milletler Barış Gücü, havaalanını terk eder. Rumlar, mevzilerini bırakarak Birleşmiş Milletler Barış Gücü’ne sığınır. Rumlar, bu kez de Lefkoşa’ya 2km uzaklıkta ki Ayakebir ve Baf kazasına bağlı Aydoğan Köyü’ne saldırır. Bölgede bulunan Kıbrıslı mücahitler, şanlı bir direniş gösterir. 

Saat 09:00

İki kanaldan yayın yapan Rum radyolarından biri susturulur.

Saat 09:30

Rumlar, Yeşilırmak Köyü’ne ağır silahlarla saldırıya geçer. Görneç Köyü havan atışına tutulur.

Saat 10:00

Yunan elçiliğinin önüne Türk ordusuna ait bir tank gelir. Sovyet elçisi, tankın elçiliğe çok yakın durması sebebiyle kaldırılmasını ister.

Saat 10:10

Teniceköy , Gönendere, Sütlüce, Cihangir, Kurumanastır, Karahaç, Gornev köyleri Türk ordusu tarafından kurtarılır. Soydaşlarımız, Türk ordusuna büyük sevinç gösterir.

Yol kapatılmış, Türk Bayrağı çekilmiş. Direğe yaslanmış asker İstanbullu Sabri.

Bu fotoğraf bugüne kadar hiçbir yerde yayınlanmamıştır.

B. Hulusi Gürbüz özel arşivi © Copyright

Saat 10:15

Yılmazköy ve Gürpınar köylerindeki Rum Milli Muhafız Birlikleri, Türk Hava Kuvvetleri tarafından bombalanır. Zırhlı birliklerimiz ve piyadelerimiz, önüne gelen Rumları tabiri caizse süpürmektedir. Lefkoşa’nın batı ve doğu yönünden Türk ordusu, harekata devam ediyordur. Rum direnmesi 15 Ağustos 1974 tarihinde tamamen kırılır. Türk Hava Kuvvetleri ve tanklarımızın desteği ile ilerleyen piyadelerimiz, Trikomo Rum üssünü etkisiz hale getirip Magosa’ya girer.

Personeli kaçan, esir alınan Rum tankı

Karpas yarımadasına kuzeyden ve güneyden çıkarma yapan birliklerimiz, Rumlara ait Boğaz deniz üssünü ele geçirerek bölgenin güneybatı ile ilişkisini keser. Batıdan hızla ilerleyen kuvvetlerimiz, Gürpınar Köyü’nü Rumlardan geri alır. Türk Hava Kuvvetleri, Lefke ve Baf arasını bombardımana tutar.

 Rum denizüssünü ele geçiren komandolarımızdan bir grup.

Bu fotoğraf bugüne kadar hiçbir yerde yayınlanmamıştır.

B. Hulusi Gürbüz özel arşivi © Copyright 

Türk ordusu, 15 Ağustos 1974 günü Türkiye saatiyle 16:00’da Magosa yakınındaki İngiliz Dikelya üssüne girer. Türk Kuvvetleri, İngiliz üssüne yanlışlıkla girer ve burada mevzilenmiş bulunan İngiliz paralı askeri olan Gurkalarla tanışırlar. Gurkalar, Türk ordusunun üs’den çıkmasını ister. Bu durum Lefkoşa’da ki İngiliz Yüksek Komiseri tarafından Türkiye Maslahatgüzarı nezdinde protesto edilir. Bu esnada İngiliz askerlerinin Akrep  ‘’Skorpion’’ sınıfı tanklarını korkudan dizdikleri görülür. İngiliz tankları daha sonra mevzilerinden içeri çekilir. İngilizler, Türk ordusunun hareketinden sonra Dikelya üssüne gelen bir grup Rum Milli Muhafız ordusuna  mensup askerlerin sığınma talebini kabul etmez. Böylece tarafsız kaldıklarını ifade ederler.

Bu notlar 2013 yılında 77 yaşında iken vefat eden Gazeteci Güngör Gönültaş'ın hazırladığı haberden yararlanılarak yazılmıştır. 

1974 ve 1975 senesinde asker olmam sebebiyle annem Gül Gürbüz'den Kıbrıs Barış Harekatı ile ilgili gazeteleri benim için biriktirmesini rica etmiştim. Annemde bütün gazeteleri biriktirmişti. Annem bugün 90 yaşındadır. Kendisine huzurlarınızda bir kez daha teşekkür ediyorum.