Unutulmuş bir kahramanın hikayesi

Amiral Cem Gürdeniz, Atatürk’ün ilk deniz gezgini Mustafa İhsan Denizaşan’ı yazdı.
Deniz Ticaret gazetesi olarak bizler, 30 Ağustos 2011 tarihinde dünyayı ilk kez yelkenli ile dünyayı gezen Türk olarak Mustafa İhsan Denizaşan’ı YELKENLİ İLE DÜNYA'YI GEZEN İLK TÜRK MUSTAFA İHSANbaşlığı ile kamu oyuna duyurmuştuk. Bazıları dünyayı yelkenli ile gezen ilk Türk olarak, büyük denizciliği tartışılmaz olan Sadun Boro'yu gösterse de  Bizler için değişmez olan Mustafa İhsan'dı. Hele zamanın imkansızlıkları göz önüne alındığında, teknesinde kamara yok, telsiz yok hepsinden önemlisi teknesinde makina yok. Yani gerçekten yelkenle dünyayı dolaşan ilk Türk mustafa ihsan...

İşte şimdide Amiral Cem Gürdeniz'in o yazısı;
Türkiye’nin Osmanlıdan intikal etmiş kaderidir. Liyakat, kahramanlık ve başarı ödüllendirilmez.
Gerçek kahramanlar asaletlerinin ve tevazularının gereği geri planda kalırlar.
Ancak aradan yıllar geçse de gerçek kahramanların hatırası bir şekilde ortaya çıkar.
Zira insanlığın tunç yasasıdır. Kişiler ne oldukları ile değil, ne yaptıkları ile hatırlanırlar.
Gerçek, zamandan daha güçlüdür.
Zamanı gelince mutlaka ortaya çıkar ve bir tokat gibi yaşayan nesillere geçmişin kahramanlarını hatırlatır.

Bu ne kaderin gücü, ne de bir tesadüftür. Bu, geçmişin bugüne bir armağanıdır.Unutulmuş Bir Kahraman. Mustafa İhsan Denizaşan işte bu kahramanlardan biridir.

Cumhuriyetin ilk gezgin amatör denizcisidir. Türk insanının doğaya, denizde meydan okuma macerasının somutlaşmış ilk başarı abidesidir.

Denize ve denizciliğe kayıtsız şartsız aşkı kadar bayrağı ve tarihine olan saygısı denizin zorluklarını, bilinmezliği ve tahmin edilemezliğini dengeleyebilmiş ve hatta galebe çalmıştır. 4 metrelik Ankara ismini verdiği branda kaplı randa yelkenli sandalını bir Fransız denizcilik dergisinde gördüğü resme bakarak inşa etmiştir.

1930’lu yılların Türkiye’sinde yüreğini ve cesaretini öne çıkararak 4 yılda Akdeniz’de, Nil Nehrinde ve Atlantik kıyılarında Huelva/Cadiz’e kadar binlerce deniz mili yol yapmıştır. Onlarca limanda Türk bayrağını dalgalandırmış ve küçücük teknesinde taşıdığı gramofon ile istiklal marşımızı tüm limanlarda yerli halka ihtiram içinde dinletmiş, Mustafa Kemal’i selamlatmıştır.

İdeal Bir Yıldıza Benzer. Mustafa İhsan, 1903 yılında İstanbul’da doğmuş baba tarafından bahriyeli bir aileden gelmektedir. Çocukluğu Boğaziçi’nde Beykoz’da geçmiş, İstanbul Sanayi Mektebini bitirmiş ve 20’li yaşların sonunda bir tekne ile uzaklara gitme duygusu hayatını şekillendirmiş. Seyir hatıratında 1932-1936 yılları arasında Akdeniz kıyıları ile Atlantik’te Cadiz’e kadar devam eden branda kaplı yelkenli sandal seyrinin başlangıç sebebini Oscar Wilde’a ait bir sözle şöyle ifade ediyor:

 “İdeal  bir yıldıza benzer. Ona belki hiç kavuşamayız, fakat bize parlaklığı ve güzelliği ile yaşama, yaratma ve çalışma enerjisi verir.”

Sonra kendi idealini şöyle tarif ediyor:

“Tarihin şanlı sayfalarında yer almış bir milletin evladı olarak benim taşıdığım ideal, nazlı dalgalanışlarında benliğini, bütün bir tarihini duyduğum bayrağımızı mazide atalarıma ait olan her yerde bir kere daha dalgalandırmaktı. Böylece bana birçok fedakarlıklarla bu bayrağı emanet etmiş olan büyüklerimin ruhunu da hoşnut edebilecektim.”

Atatürk’ün ilk Gezgini.
Onun bu seyahati ile hemen hemen aynı dönemde (1932-1939 arası) Alman Oscar Speck de bir kano ile Tuna, Akdeniz, Fırat, Basra Körfezi, Arap Denizi, Hint Okyanusu, Endonezya sahillerini kıyı kıyı takip ederek Avustralya’ya varacağı seyre başlamıştı.

1923 ile 1927 yılları arasında Fransız tenisçi Alain Gerbault da küçük bir yelkenli ile 700 gün süren seyirle tek başına dünyayı dolaşmıştı. Her ne kadar 72 sayfalık hatıratında her iki isimden bahsetmese de bu örneklerin Mustafa İhsan’ı kamçıladığı düşünülebilir.

Bir Alman ve Fransız yapabiliyorsa, Atatürk’ün evladı neden yapmasın? Mustafa İhsan, önce 30 Haziran ve 14 Kasım 1932 arasında 4,5 aylık Marmara, Ege Doğu Akdeniz ve Kıbrıs seyri yaptı. Kendini ve teknesini tanıdı.

Başına pek çok olay geldi. En kötüsü Bozcaada açıklarındaki bir fırtınada maskotu olan köpeği Yumuk’u kaybetmesi oldu. Ancak her şeye rağmen 4,5 aylık bu seyrin başarısı ona daha sonra 3,5 yıl sürecek Akdeniz ve Atlantik seyri için yeterli tecrübe ve özgüveni verdi. Seyahat masrafları için bağış kampanyasını kendi yürüttü. 1 Temmuz 1933’de başlayan seyrini 26 Aralık 1936’da tamamladı. Hedefi Kuzey Denizine kadar çıkmaktı. Maddi imkansızlıklar nedeniyle İspanyanın Atlantik kıyısındaki Huelva limanına kadar gidebildi. Çok cüzi maddi olanaklara rağmen, gittiği her limanda Mustafa Kemal’in onurlu ve başı dik gençliğinin bir temsilcisi olarak, tertemiz beyaz kıyafetleri ve illaki üzerindeki şanlı bayrağımızın ay yıldızı ile Türk denizcisini dünyaya tanıttı.

Heykeli Dikilmelidir.
Dönüşte bu büyük başarısı hak ettiği şekilde değerlendirilemedi. Bir kaç gazetede orta sayfa haberi oldu. Sonradan Deniz Kuvvetleri Taşkızak Tersanesinde ambar memuru olarak işe başladı. 1937 yılında soyadı kanunu ile Denizaşan soyadını aldı.

1964 yılında, emekliliğinden iki yıl sonra Hürriyet Gazetesinde Akdeniz seyrini kısa tefrika olarak yayımladı. 1989 yılında vefat etti ve Paşabahçe mezarlığında toprağa verildi. 1988 yılında bir denizcilik dergisinde gazeteci Özcan Özyemişçi, Mustafa İhsan’ı kamuoyuna bir makale ile hatırlattı. 2008 yılında gazeteci ve deniz araştırmacısı B.Hulusi Gürbüz sahaflarda bulduğu bir kartpostal üzerinden, konuyu derinliğine araştırdı ve kızı Nevin Ersoy Denizaşan’ı bularak Mustafa İhsan’ın 4 yıllık Akdeniz seyrinin tüm belge ve fotoğraflarına erişti.

Denizcilik tarihimiz, B.Hulusi Gürbüz’e bu başarısından dolayı şükran duymalıdır. Bu sayede 2010 yılından sonra Mustafa İhsan Denizaşan, Türk denizcilik kültüründe hak ettiği yeri ağır ağır almaya başladı. Bugün onunla ilgili tüm belgelere erişilmiştir. Deniz ve Denizcilik Müzelerimiz teknesinin bir replikası ile Mustafa İhsan Denizaşan galerisi kurmalı, hakkında kitaplar basılmalı, filmi yapılmalı ve Kalamış’taki gezgin Türkler anıtının yanına ‘’Mustafa İhsan Denizaşan’’ anıtı dikilmelidir. Böylece, ona karşı geçmiş nesillerin vefasızlığını, sanırım bir nebze hafifletmiş oluruz. Asil ve cesur ruhu önünde saygı ile eğiliyorum.