Türk somonu, 47 ülkenİn mutfağında

Bugün 90 bin tonluk üretimin gerçekleştiği sektörde, 47 ülkeye Türk somonu satılıyor.

Sağlıklı beslenme trendleri, Omega-3 yağ asitleri açısından zenginliği ve protein kaynağı olması gibi faktörler son yıllarda Türkiye'de somon balığına olan talebi artırırken, yerli somon üretiminde ise adeta patlama yaşandı.

2014'te yaklaşık 4,6 bin ton yerli somon üretimi yapılırken, bu miktarın 17 kat artışla 2023 sonu itibarıyla 90 bin tona ulaştığı öngörülüyor. Üstelik Türkiye, somonda 47 ülkeye yaptığı ihracatla da önemli bir başarıya imza atmış durumda.

Özellikle Karadeniz Bölgesi'ndeki su koşulları ve iklim şartları somon yetiştiriciliği için ideal iklim özelliklerini karşılıyor. Somon yetiştiriciliği için kullanılan teknolojilerin gelişmesi ve modern tesislerin kurulması da üretim verimliliğini artırıyor. Türkiye'nin uluslararası pazarlarda rekabet edebilir hale gelmesiyle somon üretimindeki artışın paralel ilerlediğine vurgu yapan Ege Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Sinan Kızıltan, "Somon ihracatı için mevcut pazarlardaki payımızı artırmak ve yeni pazarlara açılma eğilimindeki çalışmalar üretimi teşvik ediyor. İstatistiklere yansımamakla birlikte, 2023 yılında yaklaşık 90 bin ton somon üretimi gerçekleştiği tahmin ediliyor" diyor.

RUSYA BAŞI ÇEKİYOR

Fiyat avantajıyla iç pazarda öne çıkan Türk somonu, birçok ülkeden alıcı buluyor. Öyle ki Türk somonunun 2023 yılında Rusyabaşta olmak üzere 47 ülkeye ihraç edildiğini söyleyen Kızıltan, "2024 yılının ilk çeyreğinde ise, Rusya, Vietnam, Japonya, Amerika başta olmak üzere 41 ülkeye ihracat gerçekleştirildi. İç piyasada da Türk somonuna yönelik ilgi genel olarak artmış durumda. Tüm dünya da olduğu gibi ülkemizde de sağlıklı beslenme trendlerinin ve deniz ürünlerine olan ilgi artış eğiliminde. Bununla paralel Türk somon tüketimi ve talebi de yükseliş gösteriyor" diye anlatıyor.

KARADENİZ'DE 90 İŞLETME VAR

Türk somonu üretimi, büyük oranda Karadeniz'de bulunan balık tesislerindeki kafeslerde gerçekleştiriliyor. Bingöl, Kahramanmaraş, Malatya, Sivas, Kayseri, Yozgat, Erzurum ve Erzincan gibi illerdeki tesislerde yetiştirilen alabalıkların, belirli bir grama ulaştıktan sonra Karadeniz'deki tesislere gönderildiklerini belirten sektörtemsilcileri, "Karadeniz'de yaklaşık 90 adet A somon yetiştiricilik işletmesi bulunuyor. 

Bu alanda faaliyet gösteren pek çok şirket var. Kuzuoğlu Su Ürünleri de onlardan biri. Türk somonunu ilk ihraç eden şirket olarak bilinen Kuzuoğlu, sektörün büyük oyuncularından. Denizde yetiştirdiği somonlar Rize'nin Fındıklı ilçesindeki tesislerinde işleyen şirketin; Artvin, Rize, Trabzon, Ordu, Samsun, Giresun ve Sinop'ta deniz tesisleri var. Ayrıca Borçka Barajı'nda da yetiştiricilik yapıyor. 

Bakanlık 2018’de adını ‘Türk Somonu’ yaptı

Oncorhyncus mykiss’ bilimsel adına sahip olan Gökkuşağı alabalıkları, Salmonidae ailesine ait ve geniş bir yetiştirme aralığına sahip. Öyle ki barajlarda, göllerde ve denizlerde istenilen büyüklük ve ağırlıkta yetiştirilmeleri mümkün. Bu balıklar, anadrom balıklar olarak biliniyor.

Yani yaşamlarının bir kısmını tatlı sularda geçirip ardından denizlere göç ediyorlar. Üreme dönemlerinde ise tekrar tatlı sulara geri dönüyorlar. 2018 yılında Tarım ve Orman Bakanlığı, Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü, su ürünleri üretici birliklerinin talepleri doğrultusunda başlatılan bir proje ile Türkiye’de yetiştirilen ve ihraç edilen bu balık türlerinin ticari isimlerinin ‘Türk Somonu’ olarak değiştirilmesine karar verdi.