Refik Akdoğan: Bir Teşekkür Bile Almadım!

Denizcilik sektörünün duayeni Kaptan Refik Akdoğan...1951?de ilk kitabını yayımladı ve 1955?te ilk makalesini yazdı. İlk Türkçe ? İngilizce denizcilik sözlüğünü 25 yılda büyük bir titizlik sonucunda ortaya koydu. Henüz yayımlanmamış romanları ile birlikte toplamda 25 kitap yazdı. Bu da yetmedi; büyük emekler sonucu ortaya koyduğu pek çok kitabını insanların ücretsiz olarak faydalanabilmeleri için internet sitesinden download edebilme olanağı sunarak tüm insanlara armağan etti. ?Herkes gemi yaptı ben kitap yazdım. Uğraşsaydım gemilerim olabilirdi ama ben bu yolu seçtim.? diyen Refik Akdoğan?ın en büyük üzüntüsü ise genç denizcilerin vefasızlığı...

Öncelikle hazırlamış olduğunuz denizcilik sözlüğünden bahsetmek istiyorum. İlk denizcilik sözlüğünü siz hazırladınız dersek yanlış söylemiş olmayız sanırım...
Bundan evvel ufak tefek denizcilik sözlükleri vardı tabi ama Türkçe-İngilizce denizcilik sözlüğü olarak bu ilk... Daha önce Etem Bapçum Hocamızın çıkarmış olduğu İngilizce-Türkçe denizcilik sözlüğü var ama günümüze çok uygun olmayan ve çok ince bir sözlük. Ben onu genişleterek yayımladım. Ama Türkçe-İngilizce ansiklopedik denizcilik sözlüğünü ilk kez ben yayımladım.

25 sene kadar oldu yayımlayalı ve hakikaten her iki sözlük de gayet başarılı oldu. Daha sonra o iki sözlüğü; Deniz Ticaret Odası krize girdiği için basamadım ve download edilebilmesini sağladım. Ondan sonra diğer kitapları download ettik. Özellikle denizcilik öğrencilerinin bu kitaplara bedava ulaşabilmesini istedim ki kitap sıkıntısı çekmesinler. Bence bu Türkiye bir yana, belki de dünyada ilk kez gerçekleşen bir olaydır. Kitabını bedava öğrencilere sunan biri olarak çok mutlu oldum ve çok gurur duyuyorum.

Bu sistemi uygulamanızın ardından gelen tepkiler nasıl?
Ben kitaplarımın ücretsiz indirilmesinin çok büyük bir olay olacağını düşünmüştüm. Biraz romantik bir adamım, hayal gördüm...  Peşi gelir de diğer kitapları da bedava sağlama imkânı sunabiliriz zannettim. İki seneyi geçti bu sistemi uygulamaya koyalı. Ama yok... Hayal ettiğim gibi büyük bir olay olmadı. Hatta denizcilik öğrencilerinden tek bir teşekkür telefonu almadım. Öğrencilerin, insanların böyle bir kitaba ihtiyaçları olmadığını düşündüm. Öyle zannediyorum ki ben abartmışım işi... Öğrencilere sanırım bu sistem de yetmedi. Birisinin öğrencilerin önüne kitabı ücretsiz koyması gerekiyor. O hiç gayret sarf etmeyecek. Bugün denizcilik meslek lisesi ve fakülte öğrencilerinin ruh hallerini böyle görüyorum. ?Kimse ilgilenmiyor, herkes hazır önüme gelsin diyor? diyorum ama belki haksızlık etmiş olabilirim. Onlara kitap sevgisini, kitabın önemini göstermek için elimizden gelen tüm gayreti sarf etmeliyiz.
Sözlüğü Hazırlamam 25 Yıl Sürdü

Sözlüğün hazırlık sürecinden bahseder misiniz?
Bu sözlüğü hazırlamam tam 25 yıl sürdü. Tek kelimenin peşine haftalarca düştüm doğru mu yanlış mı diye...  Çünkü yayınlandığı zaman tabancadan çıkmış kurşun gibi dönüşü yoktur. Bu sebeple çok titiz davrandım. Basmadım bir türlü; ona biraz daha bakayım, buna bakayım... Türkiye'de ne kadar imkân varsa en titiz şekilde faydalandım. Fakat bu titizliğime karşı bugün öğrencilerden hiçbir gayret görmediğim gibi tek bir teşekkür telefonu bile almadım. Demek ki kimse istifade etmedi, kimse print out yapmadı. Bunu düşünüyorum...

Diğer kitaplarınızdan bahseder misiniz?
Henüz yayınlanmamış romanlarım ile birlikte 25'e yakın kitabım var. Bu kitaplar; roman, şiir, öykü, anı, araştırma, meslek kitapları ve sözlüklerden oluşuyor. Asıl övündüğüm çocuk dergilerimdir, 10 sayı çıkartabildim. Türk denizciliğini çocuklara tanıtmak ve sevdirmek için çıkardığım dergilerdir bunlar. Ben zannettim ki; Deniz Ticaret Odası beni bu dergiler için çağıracak, bana da yüklüce bir telif ücreti ödeyecek ve o dergileri artık biz yayınlayalım diyecek... Hayalperestim ya... Hiç kimse ilgilenmedi benle... Anlaşılmaz bir ortam içindeyiz DTO'da.  DTO tam bir istibdat içinde! Zulüm içinde ve özgür değil. Hatta hayalim de şöyleydi; milyonlarca basılmış o kitapları Hâkkari'de, Şırnak?ta bizzat çocuklara dağıtacağım DTO ile birlikte. Oraya denizi tanıtmak için...

Deli mi bu adam diyorlar benim için, para yok diyorlar... Para yok ama reklam var! Ben 10 sayıyı reklam desteği ile bastım.

Sözlüklerin ardından Deniz Ticareti diye bir kitabı download edebilme imkânı sunduk ki bu kitabın dünyada eşi yoktur. Böyle bir kitap denizcilik okullarında yok... Bizim ticaret gemilerinin amacı para kazanmaktır. Deniz Ticareti kitabı da bunu içeriyor 750 sayfasıyla... Meslek İngilizcesi kitaplarım için de aynı şeyi yaptıracağım ki öğrenciler meslek İngilizcesini öğrensinler.

Sponsorlara Teşekkür...

Daha fazla sponsor bulamadığım için başka yayınlayamadım ama buradan alenen 33 sponsoruma çok teşekkür ediyorum.

?En Büyük ödülü Alacağımı Zannettim!?

Neyi hayal ettiniz de beklediğiniz gibi olmadı?
Bu kitaplarımı öğrencilere download imkânı sağladığım zaman bana büyük ödül vereceklerini zannettim. Benden başka kim hak edebilir bunu... Bunları internet ortamında bütün Türk denizcilerine verdiğim için... Ve hayalim şöyle de devam etti; Bakanlık beni çağıracak ve diyecek ki parayı düşünme buna ihtiyacımız var... Ümit fakirin ekmeği... Hayal gördüm. Ama o hayallerimle kitaplarımı yazıyorum.

Akdoğan'ın Bakanlıktan Beklentisi...

Ama ümit ediyorum ki; Bakanlık telif haklarını alıp diğer kitaplarımı da download yapılabilme olanağı sunabilmemiz için gereğini yapabilir. O zaman bütün kitaplarımı tamamlamış oluruz. Böyle bir şeyi bekliyorum Bakanlıktan.

Denizcilik meslek yüksekokulları ile ilgili olarak yapmış olduğunuz bir yorumla tepki almıştınız...
Türkiye'de 70 ? 80 tane lise, 10 tane fakülte oldu. Meslek yüksek okulları da ayrı bir muamma...
Uzak yol çalışanları fakülte mezunu olabilir, diğerleri lise mezunu olabilir. Ama istiyorlar ki denizcilik lisesi mezunları, yüksekokul ve fakülte olanaklarına sahip olsunlar. Olmaz! O zaman sağlık memuru doktor olmak ister, mübaşir hakim olmak ister. Bunu yapabilmek için Ali Cengiz oyunu ile meslek yüksekokullarını kurdular. Neden? Ucuz adam sağlamak için. İlla ucuz olacak. Ucuz olsun da isterse bir şey bilmesin. Bu kafa ile deniz ticaretine hükmedilemez. Deniz Ticareti ilmi çok üst düzeyde bir ilimdir. Bunu öğrenebilmek için bir defa Shakespeare'i iyi okumanız lazım. Çünkü bizim taşıma sözleşmelerimiz, sigorta poliçelerimiz Shakespeare lisanında yazılmıştır. Bunu bir kaptan, bir mühendis okuduğu zaman anlamalıdır. Bir gemici onun tüm İngilizce kitaplarını okuyacak ki navlun erimesin. Armatörün bunu anlaması lazım ama armatörler ucuz iş gücü arıyor ve ucuz olsun diye aldığı adam PSC'de İngilizce konuşamadığı için gemisi kontrolden geçemiyor.

Türkiye'de Denizcilik Eğitimini Yeterli buluyor musunuz?
Hayır bulmuyorum. Türkiye'deki denizcilik eğitimi gerilemiştir ve gerilemektedir. Bakan Binali Yıldırım da kaliteyi düşürmeyeceğiz, yükselteceğiz ama ehliyetleri düşüreceğiz dedi. Ve kıyamet koptu. Lise mezunlarına verilen ehliyet aslında ne kadar doğru herkes biliyor.

?Tartışmaya Açıyorum!?

DTO yanılmıyorsam gelirlerinin % 10'unu eğitime harcamak zorundadır. DTO u gelir ile Piri Reis Üniversitesi?ni kurdu. Gayet güzel bir şey ama büyük bir haksızlık yaptı; bütün denizcilik okullarına eşit olarak vermesi gerekirken bütün gelirini oraya sarf etti... Tartışmaya açıyorum bu konuyu hangisi daha iyi bir durumdur?

Denizcilik Üniversitesi olsun derken Tarih, Coğrafya Fakültesi gibi denizcilikle ilgisi olmayan fakülteler açıldı. Bizi sadece Denizcilik Fakültesi ilgilendiriyor. DTO gelirini tarih-coğrafya fakültesine neden versin ki, zaten ülkede bu fakültelerden fazla sayıda mevcut. Bence fakültelerin en büyük sorunları eğitim elemanı bulunamamasıdır. Araç- gereç sağlanamıyor, okul gemimiz yok... Bu para ile bunlar sağlanabilirdi.

Ataşehir?de 40 Milyon TL?ye, Çamlıca?da 60 Milyon TL?ye cami yaptırılıyor. Buradan teklif ediyorum. Bu camilerin parası ile denizcilik okullarına okul gemisi yapılsın. İnsan ibadetini her yerde yapabilir. Bu geminin güvertesinde bin kişi namaz kılarken dünyayı gezdiğini düşünün. Düşünebiliyor musunuz haşmeti...

Genç denizcilere tavsiyeleriniz nelerdir?
1.Mesleğini çok iyi bilsinler
2.İngilizceyi çok iyi bilsinler
3.Yanına birkaç lisan daha koysunlar; Rusça öğrenmelerini tavsiye ederim
4.Ve elbette dürüstlük... Güvenilir olmak... Herkes arkasını dönebilmeli...

Son olarak eklemek istedikleriniz...
Türk bayrağının dünyanın her yerinde dalgalanması lazım!  Türk bayrağı dalgalanmazsa, Türk denizciliğinin lafı bile olamaz... Zaten Türk denizciliği ölmüştür. Açık denizde olanlar da kim bilir daha ne kadar devam ederler. Çoğu da para için yabancı bayrağı tercih ediyor. Türk armatörlerden ricam Türk bayrağının her yerde dalgalanmasıdır. İdarecilerden ricam ise Türk bayrağının dalgalanabilmesi için her türlü desteğin verilmesidir.


Röportaj- Filiz YÜKSEL