Güvenli Gözetim firması aranıyor!

Çoğu kez, yük sahibi veya yükü taşıyanla sohbetler ederiz. Bu sohbetlerde ortaya çıkan gerçek ne yazık ki Türkiye'de tam güvenilir gözetim işlemi olmadığı...  

Bu sohbetlerde ne yazık ki, gözetim işi ile uğraşanların ya, yük sahibinden yana, ya yük taşıyandan yana ya da limandan yana taraf tuttuğu şikayetleri ağırlıkta oldu daima

Deniz Ticaret Gazetesi olarak bu şikayetleri araştırdık. yaklaşık bir yıldan bu yana sürdürdüğümüz araştırmalarda şikayetçilerin büyük oranda haklı olduğunu tespit ettik.

Gözetim nedir?
Yürürlükteki yasalara göre; Dış ticarete konu malların kalitesinin ve miktarının kontrolü; depolama, yükleme, boşaltma ve nakil esnasındaki durumunun tespiti ile döviz kuru ve mali şartlar da dâhil olmak üzere fiyatının ve gümrük sınıflandırmasının doğruluğunun saptanması konusundaki uluslararası gözetim faaliyetlerine, 2015/24 sayılı Ürün Güvenliği ve Denetimi Tebliği kapsamında gözetim faaliyeti olarak tarif ediliyor.

Kimler Gözetim Firması kurabilir?
Dış ticaretle ilgili gözetim faaliyetinde bulunmak amacıyla "Uluslararası Gözetim Şirketi" statüsü almak isteyen anonim veya limited şirketlerin veya asgari 50.000,- YTL teminatlı mesleki sorumluluk sigortası bulunan iktisadi işletmelerin veya kamu kurum ve kuruluşlarının Türk Akreditasyon Kurumundan veya  Türk Akreditasyon Kurumu ile karşılıklı tanıma anlaşması bulunan akreditasyon kurumlarından akredite oldukları takdirde bu durumlarını gösteren belgelerle, Türk Akreditasyon Kurumundan veya  Türk Akreditasyon Kurumu ile karşılıklı tanıma anlaşması bulunan akreditasyon kurumlarından akredite olmayanların ise aşağıda belirtilen belgelerin asılları veya noter onaylı örnekleriyle birlikte, şirket veya iktisadi işletmenin merkezinin yerleşik olduğu  bölgedeki Dış Ticaret Müsteşarlığı Bölge Müdürlüğüne başvurmaları Gözetim firması kurmaya yeterli.

Ekonomi Bakanlığı ne diyor?
Gözetim, ticarete konu olan bir malın alıcıya tesliminin satış sözleşmesinde öngörülen miktar, kalite, ambalajlama, etiketleme, yükleme, taşıma, teslim zamanı vb. koşullara ne ölçüde uygun olarak gerçekleştirildiğinin bir "Gözetim Şirketi" aracılığıyla alıcı ve ya satıcı tarafından tespit ettirilmesidir.

Gözetim Şirketleri İhracatçı veya ithalatçı firmaların isteği üzerine, ihraç konusu malların, sipariş evsafına veya yasal yükümlülüklere uyup uymadığının denetimini yapıp bunlarla ilgili raporları düzenler.

Gözetim Belgesi; Gönderilen malın ithalatçının siparişine uygun olup olmadığını araştıran bir gözetim şirketinin hazırlamış olduğu bir belgedir. Bir başka ifade ile ticarete konu olan bir malın alıcıya tesliminin satış sözleşmesinde öngörülen miktar, kalite, ambalajlama, etiketleme, yükleme, taşıma, teslim zamanı gibi koşullara uygun olarak gerçekleştirildiğinin bir "Gözetim Şirketi" aracılığıyla alıcı ve satıcı tarafından tespit ettirilmesidir.

Gözetim ve Güven ilişkisi
Gözetim firmalarını akredite ederek uluslararası hizmet vermesini sağlayan kısa adı TÜRKAK olan Türk Akreditasyon Kurumu bu konuyu, TÜRKAK faaliyet gösterdiği tüm alanlarda Avrupa Akreditasyon Birliği (EA) ile Karşılıklı Tanıma Anlaşması (MLA) imzalamıştır. Avrupa Akreditasyon Birliğinin en önemli amacı; üye ülkeler ve üye ülkelerin akreditasyon sistemleri arasında karşılıklı güveni kurmak ve bu güvenin kalıcılığını sağlamaktır diye açıklıyor

Dikkat edilirse bütün resmi açıklamalar ve yasalar Gözetim işinin bir güven kurmak ve devam ettirmek olduğunu açıkça beyan ediyor.
 
Araştırmalarımız ise gözetimcilerin bu açıklamalara neredeyse tamamen ters çalıştığını gösterdi. Bunun sebebini önce bazı gözetim firmaları rekabete bağladı. Bazıları para kazanamamaya bağladı.

Bu arada Biz TÜRKAK'dan akrediteyiz diyen gözetim kurumları da güvenli olduklarını savunurken, pek çok gözetim firmasının da zaman, zaman TÜRKAK tarafından faaliyetlerinin askıya alınmış olduğunu, bazıları hakkında açılmış ve halen süren davalar olduğunu gördük. Faaliyetlerin askıya alınması, açılan davalar ve süren mahkemelerin konusu sahte belge üretmek, ilişkilerde menfeaat sağlamak gibi olanlardan söz ediyoruz. ( Diğer konular araştırma dışı tutulmuştur)

Bu durum hemen hemen tüm gözetim firmalarını kapsar duruma gelmiş olduğunu da hayratle tespit ettik.

Sonuç olarak, şikayetçilerilerin söz ettiği gibi  Türkiye'de güvenli bir Gözetim firmasını bulmanın zorluğunu gördük.

Türkiy'de dürüst işini tam yapan gerçekten güvenli gözetim firmalarının zan altında kalmasını önlemek için;
Hangi firmaların, neden TÜRKAK tarafından faailiyetleri askıya alındı? 
Hangi firmalar hakkında hangi suçlamalarda  davalar açıldı? 
Hangi firmaların, hangi suçlama ile açılmış davaları sürüyor?

Butun bunları tarafların görüşü ile sizlere sunmaya çalışacağız

Deniz Ticaret Gazetesi