Çin?in yeni nükleer denizaltıları okyanuslarda

ABD Deniz Kuvvetleri İstihbarat Dairesi tarafından yapılan açıklamada, 094 projesi kapsamında üretilmiş olan ve JL ? 2 tipi balistik füzelerle donanmış Çin yapımı yeni nükleer denizaltıların 2014 yılı itibariye okyanuslarda devriye görevine başlayacakları belirtildi. Konuyla ilgili olarak görüşlerine başvurduğumuz Stratejik ve Teknolojik Analiz Merkezi uzmanlarından Vasili Kaşin, böyle bir olayın gerçekleşmesi halinde Çin Donanması açısından devrim niteliğinde bir döneme tanıklık edeceğimizi ifade ederek, yeni nükleer denizaltılar tarafından gerçekleştirilecek olan söz konusu devriye görevinin hangi şekilde organize edilirse edilsin, Pasifik Okyanusu?nun batı kesiminde yaşanan bölgesel meseleler konusundaki Çin dış politikasında direkt olarak yer bulacağını belirtiyor:

Amerikan istihbaratının verilerine göre, Çin tarafından 092 projesi kapsamında üretilen ve 12 adet JL ? 1 tipi balistik füze taşıyabilen nükleer denizaltı, 1987 senesinde Çin Deniz Kuvvetleri nezdinde göreve başlamış olmasına rağmen hiçbir zaman muharebe seviyesinde bir devriye görevi yapmamış, sadece kısa süreli eğitim seferleri gerçekleştirmiştir.

Söz konusu denizaltı, herhangi bir askeri muharebe halinde zaten sınırlı bir yarar sağlayabiliyordu. Bit tehdit durumunda üsten ayrılan denizaltı, Çin Silahlı Kuvvetleri tarafından çok iyi korunan Bohai Körfezi sularında belli bir zaman kalabiliyordu. Gövdesinde taşıdığı füzelerin menzili Japonya?da bulunan ABD üslerini ve Sovyetler Birliği?nin doğu kıyılarındaki yerleşim yerlerini vurmak için yeterliydi. O dönem itibariyle Çin Donanması?nın nükleer denizaltı ile yapabilecekleri bunlarla sınırlıydı.

Öte yandan, Çin?in 094 projesi kapsamında yeni geliştirdiği ve 8000 km menzilli JL ? 2 tipi balistik füzelerle donanmış denizaltılar ise ABD Deniz Kuvvetleri İstihbarat Dairesi?nin verilerine göre Hawaii ve Alaska?nın yanı sıra, ABD ile müttefiklerinin Asya?da bulunan tüm askeri üslerini kendi kıyılarından çok da uzaklaşmadan vurabilecek kapasiteye sahip. Görünüşe göre söz konusu rakamlardan tatmin olmayan Çin, JL ? 2 tipi balistik füzenin daha uzun menzilli yeni bir modifikasyonu üzerinde çalışmaktadır.

Bu denizaltılar tarafından gerçekleştirilecek muharebe seviyesindeki düzenli devriye görevinin başlayacak olması, Çin Deniz Kuvvetleri bünyesinde gelecekte görev yapacak olan nükleer denizaltı filosunun yapısı ve içeriği konusunda da bir takım soruların ortaya çıkmasına neden olmakta. Teknik destek, bakım çalışmaları ve ilgili personelin eğitimi gibi faktörler göz önüne alındığında, bir nükleer denizaltının devamlı olarak devriye görevini icra edebilmesi için en az üç adet denizaltının filo envanterinde savaşa hazır bir şekilde yer alması gerekmektedir. Donanmada büyük bir revizyona gidilmesi durumunda ise tıpkı Fransa ve İngiltere örneklerinde olduğu gibi en az dört nükleer denizaltıya ihtiyaç duyulacaktır.

Ancak böylesine hassas ve yoğun bir devriye görevini az miktardaki denizaltıyla ancak ve ancak bu alanda çok tecrübeli olan ve son derece ileri bir teknolojiye sahip donanmalar gerçekleştirebilmekte. Bu sebeple Çin?in söz konusu görev için en az beş adet 094 tipi nükleer denizaltıya ihtiyacı vardır. Şu an 094 tipi üç denizaltı hazır durumdadır.

Bir önemli soru da taktik meselesiyle ilgili olarak ortaya çıkmaktadır. Çin yapımı denizaltılar ??gizlenme?? konusunda hem Batı, hem de Rus yapımı denizaltılardan çok daha geri durumdadır. Bu sebeple 094 tipi yeni denizaltıları, ABD yapımı çok amaçlı nükleer saldırı denizaltılarından korumak oldukça güç olacaktır. Bu meselenin çözümüne yönelik olarak verilebilecek olan en sağlıklı yanıt ise ??Bastion?? olacaktır. Bastion olarak adlandırılan ve Sovyetler Birliği?ne ait olan proje, filoya ait gemi ve denizaltıların denizlerde güven içerisinde seyredebileceği yüksek sevide korunan özel bölgeler oluşturulmasını öngörmektedir.

Sovyetler Birliği, Bastion adı verilen bu güvenli bölgeleri Dünya okyanuslarından önemli derecede izole olan Barents Denizi ve Okhotsk Denizi?nde kurmuştu. Sovyetler Birliği?nden farklı olarak Çin?in kıyılarına yakın olan ilk adalar zinciri ise uluslararası bağlamda hem denizcilik, hem de balıkçılık faaliyetlerinin odak noktalarından biri olma özelliğine sahip. Ayrıca Çin, hem Güney Çin, hem de Doğu Çin Denizi?nde diğer devletlerle tabir ? i caizse her an patlamaya müsait önemli karasuları anlaşmazlıkları yaşamaktadır.

Çin Donanması bünyesinde görev yapacak olan nükleer denizaltı filosu tarafından gerçekleştirilecek olan söz konusu düzenli devriye görevi, yukarıda bahsi geçen kara suları anlaşmazlıklarını ve bu anlaşmazlıklara bağlı olan diğer bir takım meseleleri daha da içinden çıkılmaz bir hale getirebilir. Şu an Çin?in Güney Çin Denizi?nde yürütmekte olduğu tüm faaliyetler Hainan Adası?nda demir atmış durumda bulunan nükleer denizaltıların güvenliğinin sağlanmasını gerekli kılmaktadır.

Eğer Çin Donanması?nın uzun menzilli balistik füzelerle donanmış nükleer denizaltıları Güney Çin Denizi?nde sürekli devriye görevine başlarsa, o takdirde ABD Silahlı Kuvvetleri?ne bağlı güçlerle bir takım bölgesel sorunların ortaya çıkması kaçınılmaz olacaktır. Söz konusu anlaşmazlık durumlarında tarafların eylemlerinin yanlış yorumlanması ve bu yanlış yorumlardan dolayı daha büyük sıkıntıların yaşanması ihtimali de oldukça yüksektir.

Çin için ABD Donanması?nın bölgesel bir anlaşmazlığa yönelik olarak mı, yoksa Bastion olarak adlandırılan güvenli bölgeyi kırıp, bu bölgedeki Çin nükleer denizaltılarını yok etmeye yönelik olarak mı hareket ettiğini birbirinden ayırt etmek; özellikle de belirli şartlar altında çok zor olacaktır. Söz konusu askeri faaliyet, bir bakıma ??silahsızlandırma?? eylemi olarak da değerlendirilebilir. Bu sebeple ve sonuç olarak, eğer ABD ve Çin arasındaki askeri rekabet bir cepheleşme konsepti çerçevesi içerisinde büyümeye devam ederse, o takdirde Dünya denizlerinde ve okyanuslarında büyük bir tehlike durumu ile karşı karşıya kalmamız söz konusu olacaktır.