Bana Bir Gemi Lazım... Hemen Lazım...

Denizcilik eğitimi veren lise ve üniversitelerden her yıl binlerce öğrenci mezun oluyor ve bu öğrencilerin eğitimlerini tamamlayıp mezun olabilmeleri için stajlarını başarı ile tamamlamaları gerekiyor. Ancak zorunlu stajlarını yapabilecek gemi bulamayan öğrencilerin, staj sıkıntısı gittikçe artan bir problem haline geldi. Gazetemizin köşe yazarlarından H. Tuncay Alpman da, bu konuyu köşesine taşıdı ve öğrencilerin bu maduriyetlerinin giderilmesi için filosunda ki gemileri zaman zaman heke ayırmakta (hurdaya çıkarmak), hibe veya satış yöntemi ile kütükten düşmekte veya direkt söküme göndermekte olan Şehir Hatları İşletmesi'nden, söküme gönderilen gemilerden birisinin ufak bir tadilatla okul gemisine dönüştürme ile İstanbul’da ki Denizcilik Meslek Liselerinde okuyup 12’nci sınıfta staj yapmak mecburiyetinde olan talebeler için staj amaçlı kullanılan bir gemi haline getirilmesi talebinde bulundu. 

Biz de öğrencilerin bu maduriyetlerinin giderilmesi için #öğrencilerstajgemisiistiyor hashtagi ile bir kampanya başlatıyoruz.

İşte H. Tuncay Alpman'ın köşe yazısından önemli satır başları; 

SAYGIDEĞER YETKİLİLER;

Bugün sadece İstanbul vilayeti sınırları içerisinde mesleki eğitim veren 5+1 adet Denizcilik Meslek Lisesi mevcuttur. Bunların beş adedi Anadolu Meslek Lisesi kategorisinde devlet okulu olup bir adedi ise özel sektöre ait olan ve gene aynı statüye tabi meslek lisesidir. Bu okullarda kız ve erkek öğrenci olarak yüzlerce evladımız gerçekten çok güzel ve kaliteli bir eğitim alarak yetişmekte ve hayata hazırlanmakta olup mezuniyetlerinin son senelerinde yani lise son sınıfta birinci stajlarını yapmak zorundadırlar. Bu staj problemi başlı başına bir problem ve tabiri caiz ise gerek talebelerin ve gerekse idarecilerin başlarının üzerinde Demokles’in kılıcı gibi sallanmaktadır.

Bu staj problemi adeta kanayan bir yara, problem ve en kısa zamanda en rantabl şekilde çözülmesi gereken bir mesele olarak karşımızda duvar gibi yükselmektedir. Evvelemirde talep çok arz ise çok azdır. Öyle ki talebe daha ilk sınıflardan itibaren staj yeri bulma stresi içine girmektedir. Filoda staj yapabilecekleri gemi sayısı yetersiz ve talep de fazla olunca eşe dosta başvurmak araya tanıdık kişileri koymak bu ve bu gibi işlere müşabih problemlerle karşılaşmak vukuat-ı adiyeden olmaktadır. Genellikle İstanbul Şehir Hatları İşletmesi, Kıyı Emniyeti Gemi Kurtarma İşletmesi kurumsal yapısı, personel kalitesi, maaşlarının tam ve zamanında ödenmesi gibi sebeplerden ötürü tercih edilen staj yerleri olduğundan talep çok fazladır ancak mezkur işletmelerinde kapasiteleri sınırlı ve staj yapacak talebelere ayırabildikleri kontenjan belirli bir talebe istihdamına izin verdiğinden bir çok evlad-ı vatan staj problemi yaşamaktadır. Bu meyanda İstanbul’da faaliyet gösteren çeşitli işletmelerde de staj imkanı varsa da istihdam ve eğitime gerekli katkıyı sağlayamamaktadır. Talebe değişik günlerde değişik iskelelerde veya değişik tersanelerde bulunan staj yaptıkları gemilere gidebilmek için problem yaşamaktadır. Örneğin bir talebe staj yaptığı gemi herhangi bir sebeple Yalova’da bir tersaneye gitse ve kendisi normal olarak İstanbul’un herhangi bir semtinde ikamet ettiğinden her gün belirli bir saatte tersaneye gidemediği için ki bu gecikme hem maddi hem de manevi bakımdan meydana geldiği veçhile staj hakkını yakabilmektedir. Çalıştığı gemide iaşe ve ibade imkanı olmadığından stajyerin bir kusuru  yoktur. Bu ve buna müşabih daha yüzlerce sebep dercedilebilirse de gene de en mühimi bu evlatlara staj müddetleri esnasında gerekli eğitim verilememektedir.

Bunun bir diğer tarafı yani madolyonun ters tarafı ise eğitimcileri yani koordinatör öğretmenleri ilgilendiren konudur ki bu da apayrı bir sorundur: Şöyle ki öğretmenler belli bir adette talebenin sorumluluğunu taşıyarak haftanın belli bir gününde sorumlulukları altında ki talebelerin görevli oldukları gemilere gidip, kaptan veya baş makinistleri ile teşrik-i mesai edip mesuliyetleri uhdelerine tevdi edilen öğrencilerin hal ve tavırları ile ilgilenmek ve bunları tevsik etmekle yükümlüdürler. Bu gidiş ve gelişler için öğretmen arkadaşlara ekstra bir ödeme yapılmadığı gibi yol paraları dahi karşılanmaz ayrıca bugün burada yarın Adalarda geminin bağlaması  veya Yalova, Çınarcık vs. gibi mahallerde, planlı bakım ve tersane de bulunan gemilere belirli bir saatte gitmeleri gerektiğinden ekstra bir sorumluluk ve tabiri caiz ile angarya yüklenmiş olur ve buna da örneğin Haydarpaşa Gümrük sahası, Sarayburnu Rıhtımları gibi yerlere ellerinde ki hüviyetleri ile bile girmelerine problem çıkartan iyi niyetli görevlileri eklersek ve dahi bir öğretmenin ve bu öğretmen arkadaşın bir hanım öğretmen olduğunu varsayarsak bugün Sarıyer İskelesi’nde olan gemiye ve aynı gün belirli bir saatte de Bostancı’da olması gereken bir gemiye gitmesi gerektiğini düşünürsek karşılaştığı zorlukları anlatmaya gerek olduğunu sanmıyorum.

Ben meslekte uzun yıllar geçirdikten sonra emekliye ayrılmış ve sırf bu evlad-ı vatana bir faydam dokunabilir noktay-ı nazarından hareketle Beykoz Barbaros Hayrettin Paşa Denizcilik Anadolu Meslek Lisesi ve Çengelköy Hacı Rahime Ulusoy Anadolu Denizcilik Meslek Lisesi’nde okul idarecilerinin de müsaadeleri ve  bilgileri dahilinde meccani olarak seminer babında yardımcı olmaya gayret eden bir kaptan olduğum vechile görevli olduğum zamanlarda karşılaştığım talebelerin staj problemlerine bir çözüm, kolaylık getirmeye çalışanlara yardım babında uğraşıyorum.

Malûmu âliniz kuramsal işletmeler ve ciddi firmaların haricinde bu stajyer talebelere maalesef bedava işgücü gözüyle bakılmaktadır.
Bazı işletmelerde armatör veya personel müdürleri gemiye stajyer gönderdikleri zaman da safety manning sertifikasına göre yeterli personel bulunuyor diye güverte veya makine personelinden bir veya iki kişiyi işten çıkartmakta ve bu personelin parasına tamah etmektedirler, eh adamlarda kendilerine göre haklılar tabi, işten çıkarttıkları bir veya iki kişinin maaşlarından tasarruf ederek kâr edeceğini uman bu kişiler aslında suç işlediklerinin bile farkında olmayan zavallılardan başkası değillerdir. Deniz İş Kanununda her personelin gemide yapacağı görev açık açık belirtilmesine rağmen iş bu eşhas kanunların boşluğundan istifade ve denetimlerin yetersizliğinden faydalanarak bildikleri gibi at oynatmakta olup stajyer talebelerin emeklerini sömürmekten vazgeçmemektedirler.

Bu firmalar stajyerlere sadece Devlet katkısı kadar ücret ödeyebilecekleri aksi takdirde stajyere ihtiyaçları olmadıkları beyan etmekte ve bu işin bir eğitim ve vatandaşlık görevi olduğunun bilincine varamadıkları için de staj için başvuran evlad-ı vatana önemsiz bir kimse nazarı ile bakmaktadırlar.

İstanbul Şehir Hatları işletmesi heke ayırdığı veya ekonomik olmadığını düşündüğü filosunda ki gemileri bazı belediye veya şahıslara bilabedel veya ücreti mukabili hibe etmekte veya cüzi ve sembolik bir meblağ karşılığında satmaktadır. Bu gemilere sahip olan belediyeler veya işletmeler gayet tabi kar amacı güttüklerinden  ve gemi bakımı ile bina bakımı arasında ki farkı kavrayamadıklarından veya maliyet masraflarından kısıp, harcamayı asgariye indirmek çabası içinde olduklarından gün geçtikçe bakımı gerektiği gibi yapılamayan gemiler süratle çürümeye başlamakta ve kar edelim derken zarar etmeye başlanılmakta ve Beykoz Belediyesi’ne hibe edilen ve yıllarca belediye önünde ki bir iskelede atıl bir vaziyette kıçtan kara olarak muhafaza edilen neticede bilaücret İstanbul Şehir Hatları İşletmesine iade edilen M/V PAŞABAHÇE gemisinin akibetine duçar olmaktadırlar. Şimdi acizane bir teklif sunmak istiyorum ve bu meyanda da bir kamu oyu oluşturmak ve hatta bir kampanya başlatmak arzusundayım. Bu konuda teşriki mesaide bulunduğum iki okulun saygıdeğer deniz alanı yetkilileri, Müdür Muavinleri, kıymetli okul müdürleri ve  arkadaşlarla da müşavere ederek İstanbul’da ki diğer Denizcilik Meslek liselerinin de onayını alarak bir konuyu gündeme almak istiyoruz.

Efendim, malumunuz Şehir Hatları İşletmesi sebebi kendilerince bilinen şartlar muvahecesinde filosunda ki gemileri zaman zaman heke ayırmakta hibe veya satış yöntemi ile kütükten düşmekte veya direkt söküme göndermektedir. Biz bu söküme gönderilen gemilerden birisinin ufak bir tadilatla okul gemisine tahvil ile İstanbul’da ki Denizcilik Meslek Liselerinde okuyup 12’nci sınıfta staj yapmak mecburiyetinde olan talebeler için staj amaçlı kullanılan bir gemi haline getirilmesini arzu ediyoruz. Her yıl ortalama 550/6oo  adet Güverte ve Makine sınıfı öğrencisini staj yapacak işletme ve gemi aramak külfetinden kurtaracak ve eğitime sonsuz bir katkı sağlayacak bu proje için gerekli yardım ve finansmanın denizcilik camiasından armatörler birliğinden, bağışcılardan sağlanabileceğine gerekli yardımın devletten alınabileceğine, emekli kaptan ve baş mühendislerin mezkur gemide sembolik bir ücretle görev alabileceğine inanıyoruz. Salonlar dershane, laboratuar haline getirilebilir, talebe gerek köprüüstünde gerekse makine dairesinde seyir, yakıt alma, denizde canlı kalabilme, çatışma, yangından korunma, su alma, yedeklenme ve yedekleme, demirleme, vb. dersleri yerinde ve görerek yapabilirse eğitilme olanağının  çok daha bilgili ve öğrenmiş, eğitilmiş birer birey olarak mezun olabilecekleri kanaatindeyim. Tabiidir ki bu aşamaya gelinebilinirse görevi eğitimcilik olan yetkili kişilerin devreye girerek bu meyanda çok daha bilgili ve yararlı işlerde yapabileceğine inanıyoruz. Şimdi fikrimizi efkârı umumiye ile paylaşarak neticeyi görmek ve hattı harekâtımızı ona göre yönlendirmek istiyoruz. Gerekli mercilere resmen başvurmadan önce sizlerin değerli fikirlerinize ihtiyacımız var, bu hususta ki düşünce ve kararlarınızı bildirmeniz hususunu zat-ı âlilerinizin takdir ve tensiplerinize saygılarımızla arz ederiz.