Sağlık Bakanlığı'ndan Asbest Uyarısı

Yaşam / Magazin / Turizm Sağlık Bakanlığı, sağlığa zararlı pek çok etkisinin yanında doğrudan mezotelyoma (akciğer zarı kanseri) ve akciğer kanserine neden olduğu belirlenen 'asbest' ile ilgili önemli bir çalışmayı hayata geçiriyor.

Bakanlık, 24 üniversiteden 39 öğretim üyesi, 4 yabancı danışman ile 'Türkiye Asbest Kontrolü Stratejik Planı' hazırladı. 62 il ve bin 683 köyde şüpheli asbest maruziyetinin bulunduğunu tespit etti. Bu köylerin muhtarlarına yönelik bilgilendirme ve eğitim çalışmalarına başlandı. Köylerde yaşayan ve asbest teması olduğu kabul edilen yaklaşık 90 bin kişiye ulaşılacak. Bakanlık, Adana, Bursa, İzmir, Diyarbakır, Sivas, Çanakkale, Çorum, Denizli, Isparta ve Kayseri'de ilk saha çalışmalarını yapacak. Köylerde aile hekimleri de olası uzun süreli etkiler için bireyleri takip edecek.

Bu bölgelerde sıklıkla görülen akciğer kanseri, mezotelyoma (akciğer zarı kanseri) ve solunum yetmezliği gibi önemli sağlık sorunları önlenmeye çalışılacak. Proje ile asbest temasının en az seviyeye indirilerek bu hastalıkların önüne geçilecek.

Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kanser ve Çevre Daireleri, Türkiye Mezotelyoma Çalışma Grubu, ESOGÜ Akciğer ve Plevra Kanserleri Araştırma Merkezi tarafından 'Türkiye Asbest Kontrolü Stratejik Planı' hazırladı. Plan, yaygın asbest teması sorununun tümünü kapsayacak ölçekte hazırlandı. Projeye 24 üniversite, 4 eğitim hastanesi, 2 meslek hastanesi katılacak. Projede, Türkiye Mezotelyoma Grubu üyesi 14'ü profesör, 21'i doçent, 4'ü yardımcı doçent toplam 39 öğretim üyesi, 4 uzman hekim, üç mineralog (2 profesör, 1 Dr.), 4 yurt dışı danışman bilim insanı görev alacak. Projeye Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu 2 daire başkanlığı ile katılacak. Projede 63 ilin halk sağlığı müdürleri ve yaklaşık 70 il görevlisi görev alacak.

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Kanser Daire Başkanlığı'nın öncülük ettiği projede, köy ve işyerlerinden asbest temaslı toprak örnekleri alınacak. Toprak örneklerinin mineral analizi TÜBİTAK'a yaptırılacak. Akciğer kanseri ve mezotelyoma hastalıklarının erken tanı ve tedavisi için aile hekimlerine eğitim verilecek, riskli vatandaşlar yakın izlemeye alınacak. Proje sonrası sorun saptanan bölgelerden köken alan kişiler aile hekimlerince daha duyarlı olarak izlenecek.

Kırsal alanda asbest teması, temasın gerçekleşme şekillerine bağlı olarak 5 ayrı önlem ile engellenecek. Evlerin asbest karışımlı toprak ile yapılan sıva ve badanaları 'plastik boya' ile kaplanacak. Asbest karışımlı toprak örtülü ev çatıları (damları) plastik çatı örtü malzemesi ile kapatılacak. Köy içi ya da etkili yakın çevresinde bulunan asbest karışımlı toprak örtüleri, uygun toprak tabakası ile kapatılacak ve yeşillendirilecek. Köy içinde terk edilmiş ve kullanılmayan evler usulüne uygun şekilde, köylüden de onay alınarak ortadan kaldırılacak. Köy yaşam ortamındaki sokak yolları asbest karışımlı toprak ile kaplıysa buraların 'stabilize' olarak düzeltilmesi istenilecek.

Yaklaşık 500 bin asbest hayatta dolaşıyor

'Türkiye Asbest Kontrolü Stratejik Planı'na göre ülke genelinde 2012 yılı itibariyle asbest ile kırsal alanda temas etmiş bir milyona yakın insanın yaşadığı kabul edildi. Bu popülasyonun 332 bin 600'ünün asbest nedenli hastalıklar gelişecek ölçüde asbest ile temas ederek risk almış durumda bulunduğu belirlendi. Asbest ile temas etmiş ve halen teması kesilmiş olan popülasyon için 2013 yılı sonrası önümüzdeki yirmi yıl boyunca 7 bin 638 mezotelyoma, 2 bin 984 akciğer kanseri olgusu bekleniyor. Yine bu popülasyonda diffüz plevral fibrozisli olgu sayısı 34 bin 590, bunların içinde 2 bin 847 tanesinde solunum yetmezliği gelişmesi bekleniyor. 2012 yılı içinde, 473 köyde asbest içerikli toprak kullanıldığı, buralarda yaşayan yaklaşık 88 bin köylünün halen asbest ile temasa devam ettiği belirlendi. Asbest kullanımı ve ticareti 31 Aralık 2010 tarihi itibariyle yasaklandı. 2010 yılı öncesi son 30 yılda asbest ithalat miktarının yaklaşık 500 bin ton olduğu ve halen bu miktar asbestin sanayide ve hayatta dolaştığı vurgulandı.

Eski sanayi ürünleri ile çalışan ortamlarda, örneğin gemi tamir, araba tamir-fren balata, inşaat yıkım, kaynakçılık, izolasyon, yangın önleme, jeneratör çalışanlarında ve belki de kayıt dışı olarak küçük sanayi alanlarında asbest temasının hala olduğu belirtildi. Gemi Geri Dönüşüm Sanayicileri Derneği verilerine göre sadece 2010 yılında sökülen gemi sayısının 238 olduğu, mesleksel asbest teması ve oluşturduğu sorunlar hakkında tek bir araştırma verisi olmadığı hatırlatıldı.