Küçük tonaj umutlu, büyük tonaj hala korkuyor

Oruç Reis Denizciler Kulübü tarafından 2.?si düzenlenen Ortak Akıl Toplantısı?nda denizcilik piyasaları ele alındı. 24 Aralık Cumartesi günü Deniz Ticaret Odası?nda gerçekleştirilen panele ilgi büyüktü. Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Suat Hayri Aka?nın moderatörlüğünde gerçekleştirilen panelin konuşmacıları ise İstanbul Navlun Endeksi Başkanı Salih Zeki Çakır, Kıran Holding Yönetim Kurulu Başkan Vekili Tamer Kıran, Bayraktar Denizcilik Grubu Yönetim Kurulu Üyesi Erhan Bayraktar ve Met Mar Denizcilik Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Altun?du.   

47 milyon tonluk arz fazlası oluştu

Büyük tonaj dökme kuru yük piyasalarıyla ilgili bir sunum gerçekleştiren Kıran Holding Yönetim Kurulu Başkan Vekili Tamer Kıran 2012 kuruyük piyasasıyla ilgili beklentilerini de katılımcılarla paylaştı. Cümlelerine sunumunda kötü bir tablo çizeceği için özür dileyerek başlayan Kıran, Clarkson verilerinden yararlanarak hazırladığı sunumda ilk olarak piyasalardaki arz talep dengesini değerlendirdi: ?Bu yıl denizyoluyla taşınan yük hacminin 3 milyar 650 milyon ton civarında gerçekleşti. Ocak -Aralık 2011 döneminde aktif dökme kuru yük filosunda 73.7 milyon dwt?lik kapasite artışı oldu. Artan yük hacmine göre, 2011 yılında ihtiyaç duyulan talebin 411 adet gemi olması gerekirken, gerçekleşen arz bin 199 gemi olmuş. Yani 47 milyon tonluk kapasite arzı yaratılmıştır. Sipariş defterinde ise toplam 213 milyon dwt?lik bir sipariş birikmesi bulunuyor. Adet olarak ise 2 bin 557. Mevcut filonun yüzde 35?ine denk gelmektedir. Gemilerin teslim tarihlerine bakıldığında; 2012?de 120 milyon dwt tonluk, 2013 yılında ise 61 milyon tonluk bir tonaj girişi görünüyor. Bu siparişlerin ne kadarının iptal edileceği ve öteleneceği ise net olarak bilinmiyor. Kredi daralmasından dolayı sipariş iptalleri ve tersanelerin iflası ve konsolidasyonlar gündeme gelecektir.?

Hurdaya rekor satış

Hurdaya çıkan gemi kapasitesiyle ilgili de bilgi veren Kıran, ?Geçen yıl rekor bir seviyede hurdaya satış oldu. 10.5 milyon tonu capesize olmak üzere toplam 21.6 milyon ton hurdaya çıktı. 2008?de 5.5 milyon ton, 2009?da 10.5 ve 2010?da 6.4 milyon tonun hurdaya satıldığı düşünüldüğünde bu yıl ki seviyenin büyüklüğü dikkat çekiyor. Adet olarak ise hurdaya en çok handysize gemiler gitti. Gelecek dönemde en iyimser olabileceğimiz tonaj handysize olarak görülmekte? dedi.

2012 yılı için yük tahmininin 3.761 miyon ton ile son üç yılın ortalamasından dahi daha fazla olduğunun altını çizen Kıran, ?2012 yılındaki navlun seviyelerinin 2011 seviyelerine benzer geçeceğini tahmin ediyorum. Bu seviyeye göre herkesin kendini ayarlaması gerektiğini tavsiye ediyorum? dedi.

??Avrupa bankaları denizden çıkabilir??

Denizciliğe kredi veren bankaların çok büyük kısmını Avrupa bankalarının oluşturduğunu söyleyen Kıran ?Bu bankaların devam eden Euro krizinden etkilenmemesi kaçınılmazdır. Bir kısmının denizcilik sektöründen çıkacağı belirtiliyor. Bu durum zaten navlun sıkıntısı yaşayan denizcilik sektörü için ciddi bir problem yaratacaktır. Çok sorunlu bir sürecin başlangıcında olduğunu düşünüyorum? diye konuştu.

Konteyner marketinde iflaslar artacak

Bayraktar Denizcilik Grubu Yönetim Kurulu Üyesi Erhan Bayraktar ise konteyner piyasasıyla ilgili değerlendirmelerde bulundu. Konteyner taşımacılık sektörünün diğer segmentlerden pay kapan önü açık bir taşıma şekli olduğunu söyleyen Bayraktar, küresel ticaret hacmindeki konteyner içinde taşınan yük miktarının 1.4 milyar tona çıktığını söyledi. 2010 ile Mart 2011 döneminde konteyner piyasasındaki canlanmaya bağlı olarak konteyner gemilerine ilginin arttığını vurgulayan Bayraktar, piyasaların marttan sonra yeniden düşmeye başladığını kaydetti. Özellikle Alman kontrollü tonajda büyük sıkıntılar olduğunu dile getiren Bayraktar konuşmasını şöyle sürdürdü: ?Kötü gidişatı durdurmak için Almanlar değişik segmentlerde kooperatif kurmaya başladılar. Kiralama değerlerini operatörlere karşı sabitlemeye çalışıyorlar. Yakın zamanda 40-50 gemili bir havuz kuracaklar. Maliyetlerini de tek elden yapmaya başladılar. Üç yıldır bir yapılanma yaşayan Alman konteyner filosunun 2012 yılında daha büyük sıkıntılar yaşayacağını biliyoruz. 2012 yılında çok daha fazla el değiştiren gemi ve iflaslar göreceğiz. Bankaların özellikle konteyner piyasasında harekete geçmeme nedenleri bir domino etkisi yaratmamak istememelerinden dolayıdır. Birkaç gemi veya armatörün üzerine gitmeye başladıklarında sonuçları çok kötü olacaktır. Çünkü satışların artması halinde zaten düşük olan gemi fiyatlarının yarı yarıya düşmesi söz konusu.? 

Sıfır navlun

Uzakdoğu Avrupa ve Amerika hatlarında uluslararası operatörleri pazar paylarını ve müşterilerini kaybetmemek için inanılmaz rekabet savaşına girdiğini söyleyen Bayraktar ?20?lik konteynerlerin deniz taşıma navlunu sıfır olarak ibraz ediliyor. Sadece kara nakliyesinden kazanmaya çalışıyorlar? dedi.

??Küçük tonaj navlunları artacak??

Koster tipi gemi piyasalarını değerlendiren ve gelecek dönem beklentilerini açıklayan İstanbul Navlun Endeksi (İSTFIX) Başkanı Salih Zeki Çakır, yeni inşa koster gemi sayısının az olması nedeniyle piyasalarının gelecek dönemde armatörlerden yana olacağını ifade etti.

İstfix olarak bölgede çalışan 1000 ile 12.000 dwt aralığındaki kuru yük gemilerin verilerini toparladıklarını söyleyen Çakır, bölgede Türklerin Pazar paylarını kaybetmeye devam ettiğini dile getirdi. Çakır ?Güncellenen verilerde Türk bayraklı gemilerin oranı yüzde 16?dan 14?e düştüğü görülüyor. Aynı şekilde Türk armatörlerin kontrolündeki filonun bölgedeki ağırlığının ise yüzde 35?ten, yüzde 30?un altına düştüğünü tespit ettik.  Bölgedeki koster tonajının yaş ortalamasına bakıldığında filonun yaş ortalamasının oldukça yaşlı olduğu görülüyor. 30 yaş üzeri 776 adet gemi bulunuyor. 2011 yılında koster filosunda ciddi tonajında hurdaya gittiği gözlemlendi. 219 adet koster hurdaya çekildi? diye konuştu.

Endeks % 30 arttı

Rusya?nın buğday ihracat yasağını kaldırmasıyla koster piyasalarının yükselmeye başladığını söyleyen Çakır, ?Arap Baharıyla gelen olumsuzluklara rağmen küçük tonaj navlunlarında yüzde 30?luk bir artış gözlemledik? dedi. Koster navlun piyasalarını gelecek dönem için pozitif olarak değerlendirdiklerini belirten Çakır şöyle devam etti: ?Batı Avrupa?ya ciddi yük akışının başladığı görülüyor. Arap ülkelerindeki karışıklık koster tonajını olumsuz etkilemiştir fakat bu ülkelerde siyasi istikrarın oluşmasıyla birlikte Libya başta olmak üzere Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkelerinde ekonomik gelişim koster tonajına olumlu yansıyacaktır. Navlunlarda artış bekliyoruz çünkü arz talep dengesi tonaj lehinde değişecektir. Yaşlı tonajın hurdaya çıkması devam edecektir. Koster tonajında ikinci elde ciddi alım satım piyasası varken, yeni gemi girişi olmadığı görülüyor ve önümüzdeki dönemde de çok fazla gemi girişi olmayacak.?

Rus gemileri geliyor

Türk koster filosunun yenileme projesine de değinen Kaptan Çakır, projede gemi sayısını revize ettiklerini belirterek ?İlk etapta 10 gemilik bir paket ile Turkish Star tipi koster gemilerin inşasına başlayacağız. Finans arayışı sürüyor. Fakat bankaların önümüzdeki dönemde kendi müşterileri dışında denizcilik sektörüne kredi vermesi beklenmiyor. Bahsettiğimiz tabloya rağmen bu projeye maalesef başlayamadık. Fakat Rusya da artık kendi deniz ticaret filosunu kurmak için proje geliştirdi. Biz de GİSBİR olarak en azından inşa pastasından pay alabilir miyiz araştırmasını yapıyoruz. Onların beklentileri bu gemilerin kendi tersanelerinde yapılması yönünde? yorumunda bulundu.