Kapt. Mustafa Can : Ölüyoruz Ama Yıpranmıyoruz

Türkiye’de 2008’de bütün itirazlara rağmen yürürlükten kaldırılan denizcilerin yıpranma payının geri getirilmesi gerektiği bildirildi. Transbosphor Denizcilik Yönetim Kurulu Başkanı  Kapt. Mustafa Can, “Akıl almaz bir durum yaşanıyor. Bir denizci olarak her an ölümle burun buruna çalışıyorsunuz ama yıpranma hakkınızı ısrarla alamıyorsunuz” dedi.

Pandemiye rağmen çalıştılar

Yıpranma payının, beden ve ruhsal açıdan hasara yol açan veya her an yol açabilecek mesleklerin üyelerine verildiğini belirten Kapt. Mustafa Can, “denizcilerin sadece pandemi döneminde yaşadıkları sıkıntılar bile mesleğin ne kadar tehlikeli olduğunu gösterdi. Bütün dünyada hayat dururken, denizci arkadaşlarımız aylarca kara yüzü görmeden denizde kaldılar. Kimisinin annesi, babası öldü cenazesine gidemedi; kiminin eşi hastalandı çaresizce beklemek zorunda kaldı. Bütün bunları geçtim; ülkemiz unsuz, yakıtsız kalmasın diye çırpınan insanlar gemideki iş kazalarında veya deniz haydutlarının saldırısında öldüler. Daha geçen aylarda iki kaptanımız çarmıhtan düşerek hayatını kaybetti. Yine M/V Mozart isimli Türk gemisine saldıran Nijeryalı haydutlar bir Türk denizcimizi öldürdüler. Kanunlarımıza göre öldüler ama yıpranmadılar. Akıl alır gibi değil” diye konuştu.

Fabrikadaki yıpranıyor ya taşıyan…

Aynı riski yaşayan iki meslekten örnek veren Can, Türkiye’de kimyasal tesislerde çalışanların da olması gerektiği gibi yıpranma payı aldıklarını belirterek, “ama o yükü aylarca, bazen kasırgalara rağmen her an tehlike ile yüz yüze taşıyan denizciler yıpranmıyorlar. Geçen sene iki Türk denizcimiz tankı temizlerken zehirlenerek hayatını kaybetti” dedi.

Kapalı kutuda yaşam

Denizcilerin, mesleğin gereklerinden biri olarak, aylarca kapalı bir kutu içinde yaşamak zorunda kaldıklarını hatırlatan Can, “sadece kısıtlı alandan dolayı bile beden ve ruh sağlığı olumsuz yönde etkileniyor. 6 ay denizde, ailenizden uzakta yaşadığınızda bunalım başta olmak üzere ağır depresyon bile görülebiliyor. Üzerine, ailenizden aldığınız üzücü bir habere müdahale edemeyişinizin çaresizliğini ekleyin” diye konuştu.

Genç denizciler gemiyi istemiyor

Denizcilerin özellikle uzak yolda sık sık olumsuz hava koşullarıyla karşılaştıklarını dile getiren Can, bu nedenle uyku ve beslenme düzeninin de bozulduğunu söyledi. Denizciliğin bol para kazanılan bir meslek olarak tanındığını belirten Can, “neredeyse 20 yıldır yeni mezun arkadaşlardan denize çıkacak zabit bulamıyoruz. Çünkü deniz stajlarında zorlu yaşamı görüyorlar ve ‘önce sağlık’ diyerek gemiye çıkmak istemiyorlar” dedi.