İzmir'e rekor radyasyon cezası. Ya limanlar!

GÜNDEM İzmir ?in Gaziemir ilçesinde yaklaşık 60 yıl önce faaliyete geçen ancak yıllarca zehirli atıklarını arazisine gömdüğü ortaya çıkan kurşun fabrikasına ceza kesildi.

Cezada, Çevre Kanunu?nda yer alan 500 ile 5.7 milyon TL arasında değişen ceza tutarının üst limiti uygulandı.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Emin Birpınar, cezanın üst sınırdan kesilmesinin sebebinin çevreye verdiği ciddi zarardan kaynaklandığını açıkladı.

Gömülen atıkların arasında radyoaktivite bulaşmış maddelerin de olduğu tespit edilmiş ancak yıllarca hiçbir kurum ve fabrika sahipleri gömülen atıklarla ilgili ciddi bir müdahalede bulunmamıştı.

konuyla ilgili haberlerin yayımlanmasının ardından yetkililer sadece atıkların gömüldüğü yere yeniden toprak atmakla yetinmişti. Üzerine toprak atılan noktalar bir süre sonra simsiyah hale gelmiş, Gazeteler bu olayı da İzmir?in Çernobil?i zehir kustu? başlığıyla duyurmuştu.

Haberler üzerine harekete geçen Çevre ve Şehircilik Bakanlığı heyeti dün Gaziemir?deki arazide incelemelerde bulundu. Aralarında Prof. Mehmet Emin Birpınar?ın da bulunduğu heyet fabrika sahiplerine rekor seviyede ceza kesti.

Yeraltı suları kirlendi?
Açıklamada bulunan Birpınar, cezanın yüksek olmasının nedenlerini şöyle açıkladı: ?Arazi üzerinde çalışmalar yapıldı. Yeraltı suları incelendi. Yeraltı sularında ciddi kirlilik tespit edildi. Radyasyon yeraltı sularına geçmemiş, sadece toprağa geçmiş. Ancak radyasyon dışında yer altı sularında çok ciddi tehlike var. Arsenik, cıva, yüksek miktarda da kurşun tespit edildi. Ceza kesmekten başka çaremiz yoktu. Firma yetkililerine bir ay süre tanıdık. Bu bir ay içinde atıkların nasıl bertaraf edileceğine dair bize plan getirmelerini istedik. Getirmedikleri takdirde yeniden ceza keseceğiz.?

Ülkemiz atık çöplüğü değil
Bölgedeki insanların araziyi kullanmamaları konusunda valiliğe talimat verdiklerini hatırlatan Prof. Birpınar şöyle devam etti: ?Araziye kimsenin girmemesi gerekiyor. Ayrıca bölgedeki yeraltı sularının kullanılmaması konusunda da kaymakamlığa ve valiliğe yazılar yazdık. Buranın bir an evvel temizlenmesi gerekiyor. Israrla bu konunun üzerinde duruyoruz. Ülkemiz atık çöplüğü değil. Bugüne kadar TAEK?in incelemelerinin tamamlanmasını bekledik. Orada tehlikeli atıklar var. TAEK fabrikanın yetkililerine teklifte bulundu. Radyasyonlu atıkları kendilerinin alması konusunda, diğerlerini de fabrika sahiplerinin temizletmesi konusunda teklifleri var. Ancak bugüne kadar fabrikanın sahiplerinden herhangi bir cevap gelmedi.?

Fabrika sahiplerinin hiçbir şey yapmamaları konusunda son çare olarak kendilerinin araziyi temizleteceğini söyleyen Birpınar, ?Atıkların bir an önce temizlenmesi gerekiyor. Arazi önemli bir yerde. Tapusunda şerh var. Gerekirse araziye el koyar, biz temizletiriz. Masrafını da firma yetkililerinden alırız? diye konuştu.


Hurda Limanlarındaki radyasyonlu malzemeler ne olacak?
Çevre bakanlığının bu duyarlılığının çok yerinde olduğunu söyleyendenizcilik uzmanları Çevre Bakanlığının özellikle hurda limanlarını da incelemesi gerektiğini söylediler.

Yapılan araştırmalarda yurt dışından ülkemize deniz yolu ile yılda 20 ile 25 milyon ton hurda demir çelik getiriliyor. Hurda limanlarında, kısa adı TAEKolan Türkite Atom enerjisi kurumu talimatlarına göre radyasyon tespit paneli ve radyasyonlu malzeme kuyularının zorunlu olarak bulunmasına karşılık bir liman dışında nedense radyasyonlu malzeme tespit edip TAEK'e teslim eden hemen hemen yok gibi.

Ülkemize yurt dışından ithal edilen hurda demir çeliğin menşei hemen hemen aynı olmasına rağmen, bir liman yaklaşık 2 bin beşyüzden fazla radyasyonlu malzeme tespit edip TAEK'e teslim etmesine karşılık diğer hurda limanlarında radyasyonlu parça olmamasını uzmanlar diğer limanlarda yeterli radyasyon kontrolu yapılmamasına bağlıyor.

Radyasyonlu parçaların da haddehanelerde işlendiğine işaret eden uzmanlar tehlikenin büyüklüğünü gözler önüne sürerken Çevre Bakanlığının Hurda Limanlarında da denetimlerini sürdürmesini ve özellikle radyasyon kuyuları ile panellerin neden çalıştırılmadığını incelemesini istediler.