İngilizlerin Çanakkale'deki Hezimetinin Belgesi

Kültür / Tarih / Belgesel Gelibolu Yarımadası'nda özel müzesi bulunan yerel tarih araştırmacısı Ahmet Uslu'nun, uluslararası bir müzayededen temin ettiği belge, Çanakkale Kara Savaşları'nda İngilizlerin 2 Aralık 1915-7 Ocak 1916 arasında verdiği zayiatı ortaya koyuyor. Belgede, 37 günde 22 subay, 466 erin öldüğü, 73 subay ile bin 769 erin yaralandığı bilgisi yer alıyor.

Uslu, yaptığı açıklamada, elindeki belgenin, Çanakkale Kara Savaşları'nda, Seddülbahir bölgesini içine alan Güney Cephesi'nde İngilizlerin 8'inci Ordusu'nun 2 Aralık 1915'ten 7 Ocak 1916'ya kadar geçen süredeki zayiat sayılarını kapsadığını söyledi. Belgeden, İngilizlerin en fazla zayiatı, 19 Aralık 1915'de verdiğinin anlaşıldığını belirten Uslu, "O gün 5 subay, 38 er ölü, 15 subay, 225 er yaralı olarak kayıtlara geçmiş. Diğer günlerde bu sayı daha az olurken birden 283'e yükseliyor. Neden? Çünkü o gün Güney Cephesi'nde, kuzeyde yapılan çekilmeyi maskelemek amacıyla Türk askerlerine karşı saldırıya geçtiler" dedi.

Uslu, İngilizlerin, kuzeydeki çekilmelerini "kayıpsız, başarılı bir çekilme" diye nitelediğini ancak Güney Cephesi'nde tam aksine bir günde 283 zayiat verdiğini anlattı. Belgede, 37 günlük sürede 22 subay, 466 erin öldüğünün, 73 subay ile bin 769 erin yaralandığı bilginin yer aldığını anlatan Uslu, Gelibolu Yarımadası'ndan son düşman askerinin ayrılış tarihinin 9 Ocak 1916 olduğunu, son 2 günün verilerinin bulunmadığını ifade etti.

Belgedeki soğuk damgada, İngiliz Ordusu'nun armasının yer aldığını dile getiren Uslu, bu evrakın, Güney Cephesi'nde gün gün savaşın şiddetini gösterdiğini belirtti.

Güney Cephesi muharebeleri

İngiliz Genelkurmayı, deniz kuvvetiyle Çanakkale Boğazı'nı geçemeyeceğini anladıktan sonra amaçlarına kara muharebesiyle ulaşma denemesine karar verip, 25 Nisan 1915 sabahı çıkarma harekatına başladı. Bunun için görevlendirilen İngiliz ve Fransız kara kuvvetleri, irili ufaklı 84 taşıt gemisiyle Gelibolu Yarımadası kıyısına çıkarılacaktı. Bu kuvvet, 63 bin İngiliz, 12 bin Fransız askeri, çeşitli cins ve çapta 140 topa sahip 6 tümen ve bir piyade tugayından oluşuyordu.

İtilaf kuvvetleri, 1915 yılında Türk birliklerinin asıl kuvvetlerinin iç bölgelerde, gemilerinin top menzilinden içeride olmasından dolayı kıyılarda tutunabilmek için büyük çaba sarf etti ancak iç bölgelere ilerleyemedi.
Saros Körfezi'ne İngilizler, Kumkale ve Beşike'ye Fransızlar sahte çıkarma harekatları düzenleyerek, Türk kuvvetlerini buraya oyalayıp diğer bölgelere kuvvet gönderilmesini engellemek istedi. Bu sahte saldırılar, Türk kuvvetleri tarafından püskürtüldü.

Düşman güçleri, 25-26 Nisan'da Seddülbahir kıyı muharebelerinde hedefine ulaşamayınca 28 Nisan'da Kirte (Alçıtepe) köyünü ele geçirmek için yeniden saldırdı. Düşmanı denize dökmek için Türk kuvvetleri taarruza geçti ancak başarı elde edemedi.

Türk taarruzlarının hemen ardından düşman kuvvetleri, Seddülbahir bölgesinden içerilere gitmek, Kirte'yi almak için ikinci kez saldırıya geçti. Bu saldırılar, savaş tarihine 2'nci Kirte Muharebesi olarak geçti. 6-8 Mayıs'ta yapılan bu taarruzlarda da hedefe ulaşılamadı. Buna müteakip 4-6 Haziran'da 3'üncü Kirte Muharebesi cereyan ettiyse de düşman yine başarılı olamadı. Düşman, 21 Haziran'a kadar yaptığı taarruzlarla Türk cephelerini yağmaladı.

Hem daha fazla donanma desteğini sağlamak hem de Türk cephelerini parçalamak düşüncesiyle 21-22 Haziran 1915'te Kerevizdere bölgesine taarruz eden düşman güçleri, başarı gösteremedi. Bunun üzerine 28-29 Haziran'da denize yakın olan Zığındere mevkisindeki Türk mevzilerine taarruz edildi ancak yine sonuç alınamadı. Türk kuvvetleri ise bu bölgede 2 Temmuz'da karşı bir taarruz yaptı, başarılı olamayınca geri çekildi.

Düşman güçleri, bu taarruzlara cevap olarak 12-13 Temmuz'da Kerevizdere'ye ikinci kez saldırdı fakat Türk ordusunun güçlü mukavemetiyle karşılaştı. 6-7 Ağustos günleri Seddülbahir bölgesinden Arıburnu bölgesine Türk kuvvetlerinin kaydırılması için Kirte istikametinde yine saldırı olsa da başarı sağlanamadı.