BM’DEN OKYANUSLAR İÇİN YENİ KARARLAR

BM Genel Kurulu, okyanuslardaki insan faaliyetlerinin yönetimi ve uluslararası kurallara ilişkin bazı kararlar aldı.

Kurul, 13 Aralık 2024'te biri okyanuslar ve deniz hukuku alanında olmak üzere dört karar kabul etti. Özellikle gelişmekte olan küçük ada devletlerinden gelen delegeler, deniz ekosistemlerinin korunmasının ve gelecek nesiller için deniz kaynaklarının sürdürülebilir kullanımının sağlanmasının önemine vurgu yaptı.

BÜTÜNLÜK KORUNMALI
Kurulun “Okyanuslar ve Deniz Hukuku” (A/79/L.37) başlıklı kararı 152 lehte, bir aleyhte (Türkiye) ve iki çekimser (Kolombiya, El Salvador) oyla kabul edildi. Karar, 1982 tarihli Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi'nin (UNCLOS) önemini bir kez daha teyit etti ve bütünlüğünün korunması çağrısında bulunuldu.

YASADIŞI BALIKÇILIKLA MÜCADELE EDİLMELİ
Kararı tanıtan Singapur, orta gelirli ülkeler için kapasite geliştirmenin öneminin yanı sıra uluslararası hukuka uygun olarak korsanlık gibi deniz güvenliği tehditlerine karşı işbirliği yapılmasının gerekliliğine değindi.
Bir diğer karar olan “Sürdürülebilir Balıkçılık” (A/79/L.38) ise oylama yapılmadan kabul edildi. Karar, yasadışı balıkçılıkla mücadele etmeyi, balık stoklarının sürdürülebilir yönetimini sağlamayı ve deniz kaynaklarının uzun vadeli korunmasını teşvik etmeyi amaçlıyor. Metinde küresel sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmak için uluslararası işbirliğinin önemine vurguda bulunuldu.

KÜÇÜK ADA DEVLETLERİ ENDİŞLERİNİ AKTARDI
Küçük ada devletlerinden delegeler yükselen deniz seviyeleri, okyanus asitlenmesi ve mercanların ağarması dahil olmak üzere hayatta kalmalarını tehdit eden iklim değişikliğinin etkileri konusunda alarmlarını dile getirdiler. Palau'nun temsilcisi okyanusun kültürel kimlikleri ve ekonomileri açısından önemine dikkat çekerken, Mikronezya iklim değişikliğini yaşam tarzlarına yönelik "en büyük tehdit" olarak nitelendirdi. Küçük Ada Devletleri İttifakı adına konuşan Samoa, küresel toplumun bu zorlukların üstesinden gelmek için acil eyleme geçmesi çağrısında bulundu.

OKYANUSLAR İÇİN ANAYASA
Doğu Timor, Yunanistan ve Rusya Federasyonu'ndan delegeler de dahil olmak üzere bir dizi temsilci, UNCLOS'un "okyanuslar için bir anayasa" olarak rolünü ve deniz kaynaklarının yönetiminin yanı sıra iklim değişikliği ve deniz kirliliği gibi güncel zorlukların ele alınmasındaki önemini vurguladı. Jamaika ve Haiti ise deniz seviyeleri yükseldikçe ada ve kıyı devletlerinin haklarının korunması çağrısında bulundu.

İKİ YENİ KUTLANA GÜNÜ
Kurul ayrıca iki yeni uluslararası kutlamanın uygulamaya konduğunu daduyurdu:
-Dünya Göller Günü (27 Ağustos): Endonezya'dan gelen öneri üzerine göllerin önemi konusunda farkındalık yaratmaya yönelik bir karar alındı.
-Uluslararası Kar Leoparı Günü (23 Ekim): Kırgızistan'ın girişimiyle nesli tükenmekte olan bu türün koruma çabalarını teşvik etmek ve ekosistemdeki rolünü vurgulamak amacıyla tanıtıldı.