Armatörler Korsanlara Karşı

DÜNYA Nijerya açıklarında bir Alman yük gemisine saldıran ve mürettebattan 5 kişiyi kaçıran korsanlar, tekrar adlarından söz ettirmeye başladı.

Geçmişte korsan saldırısı denilince akla gelen ilk yerler, Somali ve Malakka Boğazı açıklarıydı. Son aylarda ise Afrika'nın batısı en tehlikeli yer haline geldi.

Yalnızca bu yılın ilk 3 ayında, açık denizlerde korsanlar tarafından 66 yeni saldırı düzenlendi. 4 gemi kaçırıldı, mürettebattan 75 kişi rehin alındı, saldırılarda en az bir gemici yaşamını yitirdi. Donanmaların açık denizlerde görevlendirilmesi sonucunda, saldırılar bir önceki yıla göre, yarı yarıya azalmış durumda. Ancak tehdidin devam etmesi, deniz taşımacılığını zora sokarken, armatörler ve sigorta şirketlerini yüksek maliyetli ek tedbirler almaya zorluyor.

Hedef petrol ve gaz

Korsanlar yük gemilerini mürettebatlarıyla birlikte kaçırarak, milyonlarca dolar fidye talep ediyor. Nijerya ve Gana açıklarında taşımacılık yapan gemilerin petrol ve gaz taşıdığı düşünüldüğünde, korsanların hedeflerini anlamak mümkün. Son aylarda dikkat çeken yeni bir gelişme ise, korsanların fidye için mürettebatı da gözlerine kestirmiş olmaları.

Bir Alman sigorta şirketinin yetkilisi olan Dieter Berg, çoğu zaman gemilerde bulunan yükün değerinin, fidye için ödenen miktardan daha az olduğuna dikkat çekerek? "Korsanların eline geçen, oldukça yüklü bir miktar. Somali açıklarında korsanlara ödenen fidye bazen 5 milyon doları bulabiliyor" şeklinde konuşuyor.

Elde ettikleri gelir bu kadar yüksek olunca, korsanlar da daha profesyonel çalışmaya başlıyor. Denizde ana gemilerinin yanı sıra, küçük ve süratli teknelere de sahip olan korsanlar, ileri teknoloji ürünü silahlar kullanıyor.

Korsanlara karşı yöntemler

Buna karşılık armatörler de farklı tedbirler alarak korsan tehlikesini önlemeye çalışıyorlar. Kimi armatörler, güzergah değiştirerek daha güvenli sularda yol almayı ya da konvoy halinde gitmeyi tercih ediyor. Tabi bu nakliyat açısından zaman kaybına yol açıyor. Diğer yandan kimi armatörler süratlerini yükselterek korsanlardan kaçmaya çalışıyor. Korsan tehlikesinden kaçmada en son yöntem ise gemi içinde özel olarak dizayn edilmiş "panik odaları". Olası bir saldırı anında bu odalara saklanan mürettebat, gemideki elektronik sistemi kullanım dışı bırakarak, donanma birliklerinden yardım gelene kadar bu odada bekliyor.

Bu pasif yöntemlerin yanı sıra kimi armatörler aktif koruyucu önlemler almayı tercih ediyor. Gemi küpeştesini çevreleyen elektrikli çit örgüler bu önlemlerden biri. Uzun menzilli akustik cihazlarla korsanları uzaklaştırmak ya da kaygan köpüklerle korsanların gemiye tırmanmasını önlemek de diğer tedbirler arasında.

Alman Gemi Nakliyatçılar Birliği yöneticilerinden Ralf Nagel tüm bu yöntemlerin etkili olduğunu vurgulayarak? "Şu ana kadar uygulanan yöntemler, aktif savunma sayesinde korsanların gemileri kaçırmasının, mürettebatı rehin almasının engellenebildiğini gösterdi. Bu nedenle tehlikeli sularda yol alan gemilerin çoğu bu önlemlere başvuruyorlar" diyor.

Savunma yoksa sigorta var

Bu tip savunma yöntemlerine başvurmayanlar ise kaçırılma riskleri yüksek olduğu için yüklü sigorta bedelleri ödemek zorunda kalıyorlar. Alman Gemi Nakliyatçılar Birliği yetkilileri sigorta ödemeleri ya da güvenlik tedbirleri gereği yapılan harcamaların, maliyetleri yüzde yüz oranında arttırdığını belirtiyor.

Alman sigorta şirketi yetkilisi Dieter Berg de, sigorta şirketlerinin yeni risklere karşı önlem alırken, ek harcamaları dikkate almak zorunda kaldıklarını belirterek, "Ek harcamalar hukuk bürolarının ve profesyonel müzakerecilerinin dahil olduğu uzun süreli görüşmelerden başlıyor. Tabii daha sonra fidyenin de olay yerine gönderilmesi gerekiyor. Bu da hiç kolay bir iş değil" şeklinde konuşuyor.

Fidyeyi gemiye ulaştırabilmek için helikopter ve profesyonel personelin de kiralanması gerekiyor. Ayrıca, aylarca korsanlar tarafından horca kullanılan gemilerin geniş kapsamlı bakımlardan geçmesi de gerekiyor.

Deniz haydutluğu ile mücadeleyi amaçlayan Oceans Beyond Piracy girişiminin raporuna göre, 2012 yılında Afrika açıklarında korsanların düzenlediği saldırıların denizcilik sektörüne maliyeti 6 milyar doları aştı. Armatörlerin yeni savunma sistemleri için yaptıkları harcamalar, güvenli ancak uzun güzergahların tercih edilmesinin yol açtığı masraflar ve yüksek sigorta primleri, maliyetlerin artmasındaki en önemli etkenler olarak sıralanıyor.