100 yıl önce Gelibolu'ya çıktı

Kültür / Tarih / Belgesel
Avustralya ve Yeni Zelanda birliklerinden oluşan Anzakları, 25 Nisan 1915'de Gelibolu'ya çıkartan filikalardan biri ile 100 yıllık el yapımı Türk bayrağı Melbourne Anzak Anıtı'nda sergileniyor. Filikanın hikayesi ses, ışık ve video desteğinde ziyaretçilere tanıtılıyor.

Anzak Anıtı'nın yeni düzenleme ile ziyarete açılan bölümüne ilişkin AA muhabirine bilgi veren gönüllü rehberlerden yazar Vecihi Başarın, sergi alanının geçen senenin sonunda 45 milyon dolar harcanarak düzenlendiğini belirterek, "Buranın esas merkezi bu filika, bu filikanın hikayesi şöyle; asker taşıyan bir geminin filikalarından biri bu, can kurtarıcı bir filika fakat 1915'de 25 Nisan sabahı sahile çıkan askerleri taşıyan filika aynı zamanda. 25-30 askeri alıp sahile çıkıyor sabahın karanlığında ve gemi orada hastane görevi yapıyor" diye konuştu.

Çanakkale Savaşları esnasında hastane görevi yapan gemi 1919'da Sidney'e geldiği gün, o cephede savaşan Avustralyalıların filikaları tanımaları üzerine gemi sahibi tarafından filikaların ülkeye hediye edildiğini anlatan Başarın, filikanın 2014 yılı sonuna kadar depoda bekletildiğini söyledi.

Vecihi Başarın, filikanın yüz yıl önce yaşanan savaşın en önemli tanıklarından biri olduğuna işaret ederek, "Bugüne kadar depoda bekleyen bu filika çok güzel bir şekilde sergilenmiş vaziyette, hikayesi de çok enteresan, yüz sene önceki olayın bir parçası, elimizi dokundurabiliyoruz, ortak mirasımızın bir göstergesi" dedi.

Esir Türk askerlerinden ele geçirildi

Sergi salonundaki el yapımı Türk bayrağı hakkında da bilgi veren Başarın, bayrağın Avustralyalı süvariler tarafından Ortadoğu cephesinde savaşan ve esir alınan Türk birliklerinden ele geçirilerek Avustralya'ya getirildiğini kaydetti.

Başarın, şu bilgileri verdi:
"Avustralyalılar bu bayrağı ele geçirmişler o zamanlar Avustralyalıların atlı birlikleri var, süvarileri var, süvarilerin yaptığı büyük bir hücumdan bahsedilir hep, o hücum sonucu Türkleri esir almışlar, bu bayrağımızı da esir almışlar. Gördüğümüz gibi bayrak el işlemesi, elle yapılmış ve hatta bazı yerlerinde koyu renkler var, bunun kan olma ihtimali var. 1917'de ele geçirilen bu bayrak, arşivlerde duruyordu, depoda duruyordu. Geçen sene bu yeni 45 milyon dolarlık sergi olayında tekrar buraya çıkarıldı ve önemli bir yere kondu."

Birinci Dünya Savaşı'nda İngiliz ordusuna destek vermek için Avustralya ve Yeni Zelanda'nın oluşturduğu kolorduya, kolordunun baş harflerinin bir araya getirilmesiyle oluşturulan "Anzak" ismi verildi. Bu isim Çanakkale Savaşı ile sembole dönüştü. 1914'te oluşturulmasına karar verilen kolordu, savaştan önce Mısır'da eğitim gördü.

18 Mart 1915'te müttefikler Çanakkale Boğazı'nda yenilgiye uğrayınca Anzak askerleriyle karadan çıkarma yapılmasına karar verildi. Yaklaşık 14 bin kişiyle yapılan ilk çıkarma, 25 Nisan 1915'te sabahın erken saatlerinde başladı. Gelibolu çıkarması ve Arıburnu'ndaki 9 Ocak 1916'ya kadar süren çarpışmalarda 8 bin 709 askerini kaybeden Anzaklar, Çanakkale'de yaklaşık 260 gün savaşmıştı.